«Με την "αεροδυναμική σήραγγα" μετράμε την άντωση και την οπισθέλκουσα, δηλαδή την αντίσταση του αέρα, μέσω ζυγαριών ακριβείας και παρατηρούμε ότι αν αυξήσουμε την ταχύτητα στον χώρο δοκιμών…», συνεχίζεται για 12΄ λεπτά η λεπτομερής παρουσίαση του Γρηγόρη Σκουλούδη, μαθητή Γ΄ Λυκείου από το ΓΕΛ Γαζίου Ηρακλείου Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο οποίος καταλήγει: «Χωρίς πειράματα δεν καταλαβαίνεις Φυσική. Δεν κάνουν όμως όλοι οι καθηγητές…». Ο νεαρός είναι μέλος της ομάδας Air Blasters και συμμετέχει στους 8ους Πανελλήνιους Αγώνες Κατασκευών και Πειραμάτων Φυσικών Επιστημών. Είναι μία από τις ομάδες των 350 συνολικά μαθητών και 85 εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από 72 σχολεία, που έστησαν πάγκους με 180 πειράματα και κατασκευές στο 6ο ΓΕΛ Αιγάλεω. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ) Αιγάλεω και την Ελληνική Συντονιστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Οι Φυσικές Επιστήμες στο Προσκήνιο – Ευρώπη» (Science on Stage – Europe). Εντυπωσιακά, ακόμη και για τους ειδικούς του χώρου, εκθέματα, οι οποίοι ανοίγουν νέες γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ τους.
Ο Φάνης Μπάικας, μαθητής Β΄ Λυκείου, έχει περάσει πολλά Σαββατοκύριακα δουλεύοντας υπό την καθοδήγηση της φυσικού Γεωργίας Μπούλιαρη – Μαστοράκη (2ο Λύκειο Καλυβίων), για να αναπτύξει τη δική του «φωτο-πύλη». «Η ιδέα ξεκίνησε όταν στο σχολείο προσπαθήσαμε να μελετήσουμε την κίνηση ενός αμαξιδίου σε κεκλιμένο επίπεδο. Επειδή το απλό χρονόμετρο δεν μας έδινε ακριβείς μετρήσεις σχετικά με τον χρόνο που το όχημα διανύει μία συγκεκριμένη απόσταση, αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα σύστημα φωτοπυλών: η λειτουργία του ξεκινάει με το που διακόπτεται η δέσμη μιας ακτίνας υπέρυθρων και μόλις διακοπεί μία άλλη δέσμη, σταματάει να μετράει, ενώ το αποτέλεσμα εμφανίζεται στην οθόνη. Οι δυνατότητες εφαρμογής, πολλές». Τον λόγο παίρνει η κ. Μπούλιαρη: «Αν και στο λύκειο, ο χαρακτήρας του μαθήματος της Φυσικής είναι καθαρά εξετασιοκεντρικός, προκειμένου οι μαθητές να εξασφαλίσουν την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο, υπάρχει παράλληλα ένα άσβεστο ενδιαφέρον για το εργαστήριο. Με τα λίγα μέσα που διαθέτει το σχολείο, προσπαθώ να τους κεντρίζω το ενδιαφέρον, ώστε να εμπεδώνουν τη θεωρία. Μας πιέζει όμως πολύ η ύλη, ο χρόνος. Οσο για την Τράπεζα Θεμάτων; Ανεξάρτητα από τα αρνητικά σχόλια, στην Α΄ και τη Β΄ Λυκείου διαπιστώνουμε πλέον μεγαλύτερη ανταπόκριση από τους μαθητές».
Κατά την περιήγηση στον χώρο, καθηλώνει τον επισκέπτη αφενός η ευρηματικότητα που διακρίνει τα εκθέματα/πειράματα, αφετέρου το υψηλό επίπεδο των μαθητών – ακόμη και των πρώτων τάξεων του γυμνασίου. Οπως τα 12χρονα και 13χρονα παιδιά που ήρθαν από το 2ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης: «Με το πείραμά μας, υπολογίζουμε τον όγκο και την πυκνότητα των υγρών, μετρώντας την υδροστατική πίεση με δύο μανόμετρα ή δύο αισθητήρες ακριβείας. Μας βοηθάει να καταλάβουμε αν υπάρχει νοθεία ή απάτη στην ποσότητα της βενζίνης ή του πετρελαίου που αγοράζουμε – σήμερα ειδικά που ο κόσμος χρειάζεται να κάνει οικονομία», εξηγούν η Ευαγγελία, η Ελένη και ο αδερφός της, Κωνσταντίνος. Πώς προέκυψε η ιδέα; «Μέσα από την ανταλλαγή απόψεων στη Λέσχη Φυσικής του σχολείου μας, που λειτουργεί μετά το σχόλασμα, με τη βοήθεια του καθηγητή μας, κ. Παπαγεωργίου. Βιντεάκια, εφαρμογές, πειράματα… έτσι καταλαβαίνουμε καλύτερα πως η Φυσική –όπως και η Βιολογία– είναι μέσα στην καθημερινότητά μας. Είναι το ωραιότερο μάθημα – κι ας γίνεται εκτός σχολείου!».
Διοργανώσεις για το ευρύ κοινό
«Φιλοδοξία του προγράμματος είναι να εξασφαλιστεί στους Ευρωπαίους πολίτες το ελάχιστο επίπεδο γενικών γνώσεων στις Φυσικές Επιστήμες, μέσω ενημέρωσης, υψηλού επιπέδου δραστηριοτήτων, καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας, αναδεικνύοντας έτσι τη σύνδεσή τους με την καθημερινή μας ζωή», επισημαίνει η κ. Ευγενία Τσιτοπούλου – Χριστοδουλίδη, υπεύθυνη του ΕΚΕΦΕ Αιγάλεω και «ψυχή» της Ελληνικής Επιτροπής του προγράμματος. «Είναι ένα ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που ξεκίνησε το 2000 από το CERN, την ESA και το ESO. Μετά τη διακοπή χρηματοδότησης από την Ε.Ε. (2008), τη σκυτάλη πήραν οι 28 συμμετέχουσες στο πρόγραμμα ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργώντας ένα επιστημονικό, μη κερδοσκοπικό, σωματείο.
Φέτος, απονεμήθηκαν 7 βραβεία, ενώ η κεντρική εκδήλωση του προγράμματος Science on Stage – Europe θα πραγματοποιηθεί στις 17-20 Ιουνίου 2015 στο Queen Mary University (www.science-on-stage.eu). Το επίπεδο της χώρας μας; «Υψηλό. Βραβεία στις 5 από τις 7 διοργανώσεις», τονίζει η κ. Τσιτοπούλου. Τέτοιου είδους διοργανώσεις δεν απευθύνονται σε διάνοιες «αλλά στο ευρύ κοινό», δηλώνει. «Αν ρωτήσετε 10 τυχαίους ανθρώπους στον δρόμο ποιο ήταν το πιο βαρετό μάθημα στο σχολείο, οι 9 θα σας πουν “η Φυσική”, επειδή τη συσχετίζουν μόνο με ασκήσεις. Εμείς, θέλουμε να δείξουμε τη χαρά της Φυσικής, τη σύνδεσή της με την καθημερινή ζωή. Πολλοί νομίζουν πως δεν τους αφορά και αιφνιδιάζονται μόλις τους πεις: “Το βλέπεις αυτό; Το κάνεις κάθε μέρα”».
Φέτος στήθηκε και η 9η Εκθεση Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας, με τη συμμετοχή σχολείων της περιοχής, χωρίς όμως διαγωνιστικό χαρακτήρα.