Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι χρειάζεται η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Σε απλά ελληνικά, λέει στους δανειστές της Ελλάδας ότι δεν θα αποπληρώσουμε παρά ένα μικρό μέρος από όσα τους χρωστάμε. Είτε συμφωνήσουν με τη διαγραφή είτε όχι. Αν λοιπόν κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, οι δανειστές της Ελλάδας θα χάσουν. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι θα χάσουμε και εμείς. Αλλά η γνώμη μου δεν μετράει μπροστά στο εκλογικό κέρδος που, με κάτι τέτοιες ιδέες, προσδοκά ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η κυβέρνηση, σε άμυνα απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκει και αυτή τη διαγραφή μέρους του χρέους διά της αναδιάρθρωσης. Ενδέχεται να χρησιμοποιήσει την αναδιάρθρωση ως το μείζον ζήτημα που δικαιολογεί πρόωρες εκλογές.
Είναι, νομίζω, προφανές ότι το χρέος είναι συνέπεια δικών μας (ελληνικών) επιλογών. Το κράτος ξόδευε περισσότερα από όσα εισέπραττε. Η συσσώρευση χρέους είχε συνέπεια τόκους εξυπηρέτησης του χρέους. Οι τόκοι προσετίθεντο και αύξαναν τις ετήσιες δαπάνες. Το 2014, όπως και όλα τα προηγούμενα χρόνια, οι συνολικές κρατικές δαπάνες (μαζί με τους τόκους) υπερβαίνουν τα έσοδα, παρά τις επώδυνες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις και παρά την εξοντωτική και άδικη υπερφορολόγηση.
Το σκεπτικό είναι ότι αν οι δανειστές μας διέγραφαν ένα μεγάλο μέρος του χρέους θα γλιτώναμε τους τόκους που το εξυπηρετούν και έτσι ίσως τα έσοδα άρχιζαν να υπερβαίνουν τα έξοδα. Οι συνέπειες για τους δανειστές… δεν μας αφορούν. Ας πρόσεχαν. Το αν οι δανειστές θα συνεχίσουν να μας δανείζουν… δεν μας απασχολεί. Θα τα βρούμε στο μέλλον.
Για την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, η διαγραφή (αναδιάρθρωση) του χρέους είναι το αυγό του Κολόμβου.
Μετά τη διαγραφή του χρέους θα αρχίσουν να γίνονται επενδύσεις; Θα βρουν δουλειά οι άνεργοι; Θα ανοίξουν μαγαζιά; Η δημόσια διοίκηση θα γίνει αποτελεσματική; Δεν το πιστεύω. Καθόλου. Αναρωτιέμαι επίσης αν η κυβέρνηση (είτε της Ν.Δ. είτε του ΣΥΡΙΖΑ) δεν θα σπεύσει να ξοδέψει όσα δεν θα πληρώνει σε τόκους για να ικανοποιήσει δυσαρεστημένες, πολιτικά ευαίσθητες, ομάδες πληθυσμού.
Το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η αναδιάρθρωση του χρέους αλλά η ένταξη των χιλιάδων ανέργων σε παραγωγική απασχόληση. Παραγωγική απασχόληση είναι απασχόληση που δεν αυξάνει τις κρατικές δαπάνες. Χρειάζονται επενδύσεις. Επενδύσεις στην αγροτική οικονομία, στη βιομηχανία, στον τουρισμό κ.α. Επενδύσεις όμως δεν γίνονται, επειδή η δημόσια διοίκηση είναι διαλυμένη και είναι εμπόδιο σε κάθε δημιουργική προσπάθεια. Επειδή η Δικαιοσύνη δεν αποδίδεται σε εύλογο χρόνο. Επειδή η φορολογία είναι αλλοπρόσαλλη. Επειδή ψηφίζονται νόμοι ηλίθιοι και ακατανόητοι. Επειδή κανείς δεν γνωρίζει τι θα ξημερώσει αύριο.
Η Ν.Δ. πριν γίνει κυβέρνηση υποσχόταν να καταργήσει το Μνημόνιο. Ως κυβέρνηση λησμόνησε (ευτυχώς) την υπόσχεση. Είχε όμως κερδίσει τις εκλογές. Η αντιπολίτευση διδάχτηκε ότι με τέτοιες υποσχέσεις κερδίζονται εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα το σκίσει. Αλλά και ο κ. Σαμαράς τελευταίως αναφωνεί: «Τέρμα τα Μνημόνια»! Τι είναι, τέλος πάντων, το Μνημόνιο; Ενα κείμενο στο οποίο καταγράφονται όσα συμφωνήσαμε. Για να μην τα ξεχάσουμε. Το «τέρμα τα Μνημόνια» είναι αναγγελία επανόδου στην αφερεγγυότητα. Στο προσφιλές «είπα ξείπα». Αναγγελία αφερεγγυότητας (κοινή Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ) που προεξοφλείται στο χρηματιστήριο και στα επιτόκια.
Το Μνημόνιο δεν είναι το πρόβλημα. Πρόβλημα είναι όσα συμφωνήσαμε να κάνουμε και δεν κάνουμε. Για όσα συμφωνούμε πρέπει να υπάρχει Μνημόνιο. Διότι αυξάνει την αξιοπιστία μας και διότι απεικονίζει και τις υποχρεώσεις των αντισυμβαλλομένων.
Είναι λάθος προτεραιότητα η αναδιάρθρωση του χρέους και η κατάργηση του Μνημονίου.
Τα δύο βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι οι υπερβολικές δημόσιες δαπάνες και η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Αυτά τα προβλήματα πρέπει κατά προτεραιότητα να αντιμετωπίσουμε προκειμένου να δημιουργηθεί ένα οικονομικό περιβάλλον που προσελκύει επενδύσεις, οδηγεί στην ανάπτυξη και ενισχύει την απασχόληση.
Δεν χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, γενικώς και αορίστως, όπως υποστηρίζουν μερικές «σοφές» κεφαλές. Οι μόνες μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται άμεσα είναι εκείνες που τείνουν να θεραπεύσουν τα δύο βασικά προβλήματα: τις υπερβολικές δημόσιες δαπάνες και την αναποτελεσματικότητα της διοίκησης. Στο Μνημόνιο αναφέρονται μερικές διαρθρωτικές αλλαγές, δειλές όμως, που μολονότι συμφωνήθηκαν, δεν πραγματοποιούνται.
Είναι δυστύχημα ότι οι πιστωτές δεν απαίτησαν τις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια δαπάνη και στη λειτουργία του κράτους, που τόσο χρειαζόμαστε. Με όσα πρότειναν και ακρίτως υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις της τελευταίας πενταετίας, στην πραγματικότητα προστάτευσαν το πολιτικοοικονομικό κατεστημένο, εκείνο ακριβώς το κατεστημένο που πιστό στο σύνθημα «δανείσου και ξόδευε» οδήγησε στην οικονομική κατάρρευση. Τα προβλήματα δεν λύθηκαν. Είμαστε σε αδιέξοδο. Διότι ούτε η Ν.Δ. ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ (ούτε κάποιο από τα άλλα κόμματα πλην της Δράσης) έχουν αναγνωρίσει την κεντρική σημασία των υπερβολικών κρατικών δαπανών και της αναποτελεσματικότητας της διοίκησης. Χωρίς όμως σωστή διάγνωση, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική θεραπεία. Γι’ αυτό η χώρα βρίσκεται σε πλήρες αδιέξοδο. Χάσαμε ήδη πέντε χρόνια άκαρπων προσπαθειών. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους, χιλιάδες επιχειρήσεις πτώχευσαν, περιουσίες χάθηκαν. Είναι το αποτέλεσμα λάθος διάγνωσης και απύθμενης πολιτικής δειλίας.
Είναι να σκάει κάποιος. Διότι, πιστέψτε με, η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει τις δυσκολίες, να εξασφαλίσει την ευημερία των 3/3 του ελληνικού λαού και να καταστεί πόλος έλξεως για όλους τους Ευρωπαίους.
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.