Anthony Marra «Aστερισμός ζωτικών φαινομένων». μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης εκδ. Ικαρος
Η οκτάχρονη Χαβάα συζητάει με ένα σκιάχτρο, που έχει το πρόσωπο ενός νεκρού αγοριού. Ονειρεύεται να γίνει ανεμωνίστρια, μολονότι δεν έχει δει ποτέ τη θάλασσα, πόσο μάλλον μια θαλάσσια ανεμώνη. Δεν αισθάνεται υπεύθυνη για τον θάνατο της μητέρας της, αλλά υποφέρει από τύψεις γιατί δεν πυροβόλησε τους Ρώσους στρατιώτες όταν ήρθαν να την πάρουν μέσα στη νύχτα. Ο Αχμέντ ρισκάρει τα πάντα για να σώσει την κόρη του «εξαφανισμένου» φίλου, που κάποτε είχε προδώσει, και η Σόνια -η μοναδική γιατρός στο Εκτο Νοσοκομείο του Βολτσάνκ, όπου οι ακρωτηριασμοί αποτελούν υπόθεση ρουτίνας- διακρίνει παντού ίχνη της χαμένης αδελφής της. Η απώλεια αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας για τους κεντρικούς χαρακτήρες του πρώτου, βραβευμένου μυθιστορήματος του Anthony Marra, οι οποίοι αγωνίζονται να επιβιώσουν στην κατεστραμμένη από δύο μεγάλους πολέμους Τσετσενία.
Ο καθένας τους αντιδρά διαφορετικά στον πόνο: κάποιοι σκληραίνουν, αποστασιοποιούνται ή απομονώνονται, άλλοι υπομένουν χωρίς να απελπίζονται, φτάνουν ακόμα και στο σημείο να θυσιάζονται για ανθρώπους που γνωρίζουν ελάχιστα. Oλοι διατηρούν ακόμα μέσα τους την ικανότητα να αγαπούν και την ανάγκη να τους αγαπήσουν, και όλοι τους αντιλαμβάνονται ότι η μνήμη είναι ένας τρόπος να κρατήσουν κοντά τους ό,τι έχει πια χαθεί. Μέσα σε μόλις πέντε ημέρες τον χειμώνα του 2004, οι ζωές τους μπλέκονται μεταξύ τους και αλλάζουν ριζικά εξαιτίας μιας σειράς αινιγματικών συμπτώσεων, που εκτυλίσσονται με φόντο ένα χωριό αποδεκατισμένο από τον πόλεμο και μια πόλη γεμάτη συντρίμμια. Παρότι καταπιάνεται με ένα «σκοτεινό» θέμα, ο ταλαντούχος Αμερικανός συγγραφέας αποφεύγει την «παγίδα» του μελοδράματος. Το βιβλίο του περιέχει τις σωστές δόσεις μελαγχολίας, χιούμορ, βίας και τρυφερότητας, ενώ συχνά προσφέρει στον αναγνώστη τη γνώση, που στερεί από τους ήρωές του, αντιλαμβανόμενος τη δύναμη της τραγικής ειρωνείας: χωρίς ποτέ να ξεφεύγει από την πλοκή της ιστορίας, ανατρέχει στο παρελθόν ή αποκαλύπτει θραύσματα από το πεπρωμένο σημαντικών και δευτερευόντων προσώπων.
«Αστερισμός ζωτικών φαινομένων – οργάνωση, ευερεθιστότητα, κίνηση, ανάπτυξη, αναπαραγωγή, προσαρμογή»: Ο ορισμός της ζωής στο ρωσικό Ιατρικό Λεξικό εμπνέει μία από τις ηρωίδες του μυθιστορήματος, ακριβώς όπως ενέπνευσε και τον συγγραφέα του, ο οποίος επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Τσετσενία αφού ολοκλήρωσε το έργο του. Ωστόσο, η εμπεριστατωμένη έρευνά του -αφιέρωσε αρκετούς μήνες διαβάζοντας βιβλία, αναφορές και δημοσιεύματα σχετικά με το θέμα του, από τις ανταποκρίσεις της Αννα Πολιτκόφσκαγια και τα απομνημονεύματα του χειρουργού Khassan Baiev έως τη Βίβλο και το Κοράνι- απέδωσε καρπούς και οι περιγραφές του πράγματι μεταφέρουν τον αναγνώστη στα τοπία της εμπόλεμης Τσετσενίας. Αργότερα, ο ίδιος παραδέχθηκε πως είχε κάνει μόνο ένα λάθος στην αρχική εκδοχή του κειμένου: η πρώτη κυλιόμενη σκάλα εγκαταστάθηκε στο Γκρόζνι το 2007.