Πριν από λίγο καιρό, ένας κτηνοτρόφος αποφάσισε να εκχερσώσει 200 στρέμματα υγροτοπικής γης, κοντά στην κοίτη του Αλιάκμονα. Η έκταση δεν του ανήκε, η εκχέρσωση άλλωστε είναι μια συνήθης μέθοδος των καταπατητών. Ευτυχώς, έγινε αντιληπτός από τους φύλακες του φορέα διαχείρισης του εθνικού πάρκου που βρίσκεται στο Δέλτα Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα και με την παρέμβαση της αστυνομίας αναγκάστηκε να παραιτηθεί από το καταστροφικό του έργο.
Περιπτώσεις όπως αυτή είναι συχνές στην περιοχή. Το συγκεκριμένο εθνικό πάρκο, ένα από τα 17 της χώρας μας, έχει την ιδιαιτερότητα ότι βρίσκεται ανάμεσα σε αρκετά μικρά και μεγάλα αστικά κέντρα, με σημαντικότερο τη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε μικρή απόσταση από μια βιομηχανική της περιοχή. Ως αποτέλεσμα, οι πιέσεις είναι έντονες και διαρκείς στο πέρασμα των ετών. «Τα προβλήματα που δέχεται το εθνικό πάρκο είναι πολλά. Για παράδειγμα, οι παράνομες εκχερσώσεις, που καταστρέφουν έναν μεγάλο αριθμό οικοτόπων και φωλεών άγριων ζώων. Συχνές είναι και οι παράνομες αμμοληψίες, στον Αλιάκμονα και τον Αξιό», εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του φορέα διαχείρισης της περιοχής, Θεμιστοκλής Κουιμτζής.
Η πιο «ηχηρή» παρατυπία
Η πιο «ηχηρή» από τις παρατυπίες που έχουν αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια ήταν η έκδοση οικοδομικών αδειών για ανέγερση αποθηκών μέσα στο εθνικό πάρκο, σε περιοχές όπου απαγορεύεται. Ο φορέας διαχείρισης ουδέποτε ερωτήθηκε, όπως επιβάλλει η νομοθεσία, και όλα έγιναν… αλά ελληνικά. «Δεν μπορέσαμε ποτέ να εξακριβώσουμε τον ακριβή αριθμό των αδειών που είχαν τότε εκδοθεί. Μέχρι στιγμής έχουμε σταματήσει με δικαστικά μέσα την κατασκευή τριών κτιρίων, το 2009-2011, όμως η υπόθεση δεν έχει τελειώσει».
Γιατί να θέλει ένας επιχειρηματίες να χτίσει μέσα σε μια προστατευόμενη περιοχή; «Κάποτε οι αξίες της γης στην περιοχή είχαν ανέβει τόσο, που δεν συνέφερε τις επιχειρήσεις να πληρώσουν λ.χ. 50.000 ευρώ/στρέμμα για να εγκατασταθούν μέσα στην παρακείμενη βιομηχανική περιοχή. Αγόρασαν λοιπόν φθηνή αγροτική γη μέσα στα όρια του εθνικού πάρκου, με “πρόσωπο” στην εθνική οδό», λέει ο κ. Κώστας Γιουτίκας, εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος για θέματα περιβάλλοντος. «Μάλιστα μία από αυτές τις εταιρείες κέρδισε τα δικαστήρια και μπόρεσε τελικά να κτίσει. Υπάρχει σε όλους μας ο φόβος ότι κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και με άλλους και έτσι, σιγά σιγά, το εθνικό πάρκο να γεμίσει αποθήκες».
Το πρόβλημα, στην περίπτωση αυτή, είναι η έλλειψη ενός ισχυρού, συνεκτικού θεσμικού πλαισίου. Οπως και άλλες προστατευόμενες περιοχές, το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα θεσπίστηκε με κοινή υπουργική απόφαση. Ομως το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει εδώ και χρόνια ακυρώσει ανάλογες αποφάσεις και ζητεί το θεσμικό πλαίσιο για τις προστατευόμενες περιοχές να κατοχυρώνεται με προεδρικό διάταγμα. «Ακούγεται σαν αποκλειστικά νομικό ζήτημα αλλά δεν είναι», λέει ο κ. Κουιμτζής. «Φοβόμαστε ότι ελλείψει ισχυρής νομοθετικής ρύθμισης, μπορεί και άλλοι να πετύχουν την εγκατάστασή τους και να δημιουργηθούν μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Ζητούμε λοιπόν από το ΥΠΕΚΑ να προχωρήσει άμεσα στην έκδοση του προεδρικού διατάγματος και εν τω μεταξύ να αναστείλει τις οικοδομικές εργασίες και την έκδοση οικοδομικών αδειών στα όρια του εθνικού πάρκου». «Και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας συμφωνεί ότι η πολιτεία πρέπει να θέσει εκ νέου τα όρια της δραστηριότητας στο εθνικό πάρκο», λέει ο κ. Γιουτίκας. «Χωρίς ένα νέο πλαίσιο, θα έχουμε πρόβλημα».
Το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα καταλαμβάνει έκταση 388.000 στρεμμάτων, η οποία περιλαμβάνει μια ποικιλία οικοτόπων – από αγροτικές καλλιέργειες και λιβάδια έως αλατώδη εδάφη και ελώδεις εκτάσεις. Χάρη στη γεωγραφική της θέση και τη μεγάλη εναλλαγή των οικοτόπων, η περιοχή αποτελεί έναν σημαντικό βιότοπο για πολλά είδη άγριων ζώων και πουλιών.
278 είδη πουλιών
Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 278 είδη πουλιών, δηλαδή σχεδόν το 63% των ειδών που έχουν παρατηρηθεί έως σήμερα στην Ελλάδα, εκ των οποίων 18 παγκοσμίως απειλούμενα είδη σε σύνολο 25 ειδών που έχουν καταγραφεί στη χώρα μας. Στην περιοχή επίσης ζει ένα από τα λίγα κοπάδια νεροβούβαλων, βίδρες, λαγόγυροι, λύκοι, τσακάλια, καθώς και πολλά είδη ερπετών και αμφιβίων.