Μια εποχή, όταν γκούγκλαρα το όνομά μου (ουδέν σχόλιον) ένα από τα πρώτα αποτελέσματα ήταν μια ανάρτηση σε μπλογκ η οποία με κατηγορούσε για μια περίεργη «μεταστροφή» στα ρεπορτάζ μου σχετικά με τα ζώα. Μολονότι είχα η ίδια απαντήσει στη συγγραφέα και η –ας πούμε– παρεξήγηση είχε λυθεί, το λινκ παρέμενε για χρόνια κρεμασμένο ψηλά στις σχετικές με μένα αναζητήσεις της Google. Ευτυχώς σήμερα έχει κάπως χαθεί (αρνούμαι να το ψάξω) πίσω από άλλα αποτελέσματα σχετικά με ρεπορτάζ, ωστόσο θα μπορούσα να ζητήσω από τη μηχανή αναζήτησης να το αφαιρέσει ως δυσφημιστικό, αίτημα που πιθανότατα θα γινόταν δεκτό.
Από τον περασμένο Μάιο, οπότε τέθηκε σε ισχύ η απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία ο καθένας μας, υπό κάποιες προϋποθέσεις, έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από τις μηχανές αναζήτησης να αφαιρεθούν συγκεκριμένα αποτελέσματα, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο Ευρωπαίοι κατέκλυσαν την Google με σχετικά αιτήματα. Μόνο τον πρώτο μήνα ισχύος της απόφασης, περισσότεροι από 70.000 χρήστες έσπευσαν να ζητήσουν από την Google να διαγράψει συγκεκριμένους συνδέσμους που τους αφορούσαν, κρίνοντας ότι οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτούς «είναι ακατάλληλες, έχουν πάψει να ισχύουν ή είναι υπερβολικές». Πλέον, η εταιρεία έχει θέσει στη διάθεση των χρηστών σχετική ηλεκτρονική φόρμα, την οποία ο καθένας μπορεί να συμπληρώσει προκειμένου να υποβάλει αίτημα κατάργησης συνδέσμων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εκατοντάδες είναι οι Ελληνες που έχουν επίσης επικαλεστεί το «δικαίωμα στη λήθη». Τελευταίο παράδειγμα, ο ηθοποιός Αργύρης Αγγέλου, πληκτρολογώντας το όνομα του οποίου στο Google συμπληρωνόταν αυτόματα (auto-complete) η λέξη «γκέι». Ο ηθοποιός ζήτησε από την εταιρεία την απαλοιφή των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, συμπληρώνοντας τη σχετική φόρμα, ενώ ταυτόχρονα προσέφυγε εναντίον της και δικαστικά (έχασε την υπόθεση, αφού κρίθηκε ότι το θέμα είχε ήδη επιλυθεί μέσω της online διαδικασίας).
Αξίζει να σημειωθεί ότι έκτοτε, αναζητώντας πληροφορίες μέσω Google για τον κ. Αγγέλου, εμφανίζεται η υποσημείωση ότι «ορισμένα αποτελέσματα μπορεί να έχουν καταργηθεί με βάση τον νέο ευρωπαϊκό νόμο προστασίας δεδομένων». Ηδη υπάρχουν πιέσεις προς την εταιρεία να μην εμφανίζει αυτήν την πληροφορία στα «λήμματα» στα οποία έχουν αφαιρεθεί σύνδεσμοι βάσει της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Διευκρινίζεται, πάντως, ότι οι μηχανές αναζήτησης έχουν υποχρέωση να διαγράψουν μόνο τα σχετικά αποτελέσματα, όχι την πηγή τους. Τα δυσφημιστικά κείμενα εξακολουθούν, δηλαδή, να βρίσκονται online, απλώς δεν προκύπτουν με μια απλή αναζήτηση. Αυτή ήταν και η πρώτη γραμμή υπεράσπισης της Google, ότι δηλαδή δεν είναι η ίδια υπεύθυνη για τα προσωπικά δεδομένα που εμφανίζονται στις σελίδες της.
Μολονότι η εξέλιξη έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που είδαν σε αυτή μια νίκη του κινήματος υπέρ της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στο Ιντερνετ, έχουν εκφραστεί και αμφιβολίες για το κατά πόσον αυτού του είδους η παρέμβαση είναι τελικά προς το συμφέρον μας. «Μήπως έτσι “ρετουσάρουμε” το παρελθόν σε τέτοιο βαθμό, που θα ξαναγράψουμε την Ιστορία;», είναι το ερώτημα που τίθεται.
Αντιδράσεις
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση ζωηρεύει, με τους υπερασπιστές του δικαιώματος στη λήθη από τη μία πλευρά και αυτούς του δικαιώματος στην ενημέρωση και στην έκφραση από την άλλη. Ηδη καταγράφονται αντιδράσεις από δημοσιογράφους που δεν βρίσκουν πια τα άρθρα τους στις αναζητήσεις, με πιο γνωστή την υπόθεση οικονομικών συντακτών του BBC, που είδαν παλαιότερο άρθρο τους για τον πρώην πρόεδρο της επενδυτικής εταιρείας Merrill Lynch, Σταν Ο’ Νιλ, να εξαφανίζεται.