Ο Β. Γκ. Ζέμπαλντ θέλει να θυμάται

Ο Β. Γκ. Ζέμπαλντ θέλει να θυμάται

2' 26" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Σ​​​​κέφτομαι τον θείο σας τον Αμπροζ, ο οποίος υπέφερε τόσο πολύ από τις αναμνήσεις του, που υποβλήθηκε οικειοθελώς σε θεραπεία με ηλεκτροσόκ. Και ο ψυχίατρός του περιγράφει πόσο πολύ ήθελε “να εξαλείψει όσο πιο ριζικά και αμετάκλητα γινόταν όχι μόνο τη διανοητική του ικανότητα, αλλά και την ίδια του τη μνήμη”».

Ο θείος Αμπροζ είναι ο θείος του Γερμανού συγγραφέα Β. Γκ. Ζέμπαλντ, ο οποίος σκοτώθηκε το 2001, σε ηλικία πενήντα επτά ετών σε αυτοκινητικό δυστύχημα. Ο Ζέμπαλντ μνημόνευε τον θείο Αμπροζ στο βιβλίο του «Οι ξεριζωμένοι» και την πρόταση που μου διάβασε ο κύριος Γκρι περί των ηλεκτροσόκ που θα έσβηναν τη μνήμη του θείου την άντλησε από μια φρέσκια έκδοση (όλα τα βιβλία του στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αγρα), «Συζητώντας με τον W. G. Sebald. Συνεντεύξεις και δοκίμια» (στην πολύ ωραία μετάφραση του Βασίλη Δουβίτσα και με τη σφραγίδα της επιμέλειας του μόνιμου, σχεδόν, μεταφραστή των έργων του Ζέμπαλντ στα ελληνικά, Γιάννη Καλιφατίδη).

Ο κύριος Γκρι έχει μιαν εμμονή με τον Ζέμπαλντ, ένα συγγραφέα «ακατάτακτο», όπως τον χαρακτηρίζει. Δεν ξέρει να πει αν τα τόσο γοητευτικά, συγκινητικά, στοχαστικά βιβλία του Γερμανού που έζησε δεκαετίες στην ανατολική Αγγλία, είναι αυτοβιογραφίες, ταξιδιωτικά, δοκίμια, εξομολογήσεις, ιστορικά ντοκουμέντα, ημερολόγια ή και μυθιστορήματα. Μάλλον τα βιβλία του Ζέμπαλντ είναι όλα αυτά μαζί. Και ο ίδιος ένας μελαγχολικός Γερμανός που διατρέχει τοπία ευρωπαϊκά ανοίγοντας τρύπες στον χρόνο, φωτίζοντας πρόσωπα και γεγονότα της Ιστορίας και της λογοτεχνίας, πρόσωπα οικεία σε πολλούς, άλλα άγνωστα, λησμονημένα, ανώνυμα – όπως ο θείος Αμπροζ, αυτός που δεν ήθελε να θυμάται. Αυτή είναι η άλλη πτυχή του Ζέμπαλντ (στη σημερινή φωτογραφία της στήλης) που γοητεύει τον κύριο Γκρι: η εμμονή του με τη μνήμη. Ο κύριος Γκρι έχει έναν αγαπημένο θείο, διαβητικό, με γεροντική άνοια. Κάθε φορά που τον συναντά, μου διηγείται, «σκέφτομαι τον Ζέμπαλντ. Ισως διότι είναι σαν να βλέπω τη μνήμη του όχι να χάνεται, αλλά να μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο. Το παρελθόν μέσα του δεν είναι πια αυτό που ήταν. Περιέχει και το παρόν. Ο θείος έχει μεταμορφωθεί σε μια μηχανή του χρόνου, χωρίς να το ξέρει. Είναι σχεδόν κβαντικό».

Του λέω ότι μετά τη δημοσίευση εκείνης της συζήτησής μας για τα «Δάκρυα του Μάθιου Μακόναχι», ένας αναγνώστης από τη Μυτιλήνη που διαβάζει τη στήλη, μου έγραψε ηλεκτρονικά: «Πάντως, κρίνοντας από τον πατέρα μου (93), η μόνη κατηγορία ανθρώπων που μπαινοβγαίνουν στον χωρόχρονο είναι αυτοί που έχουν άνοια… Παρελθόν και παρόν στην ίδια ευθεία…» (ο αναγνώστης πρόσθεσε κι ένα χαμόγελο στο τέλος).

«Πολύ ενδιαφέρον – και ανθρώπινο. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι», σχολιάζει ο κύριος Γκρι. «Ξέρεις, σπάνια μας μιλάει πια ο δικός μου θείος. Με δυσκολία παρακολουθεί συζητήσεις. Ωστόσο, κάθε φορά που ακούει τη φωνή του Σινάτρα, τα μάτια του τρέχουν. Ακούει το “Young At Heart” και δακρύζει. Επειτα γαληνεύει όμορφα και πάλι. Ζωντανεύει. Μου το έλεγε η θεία μου και δεν το πίστευα. Και αυτή ήταν η πιο θλιμμένη και την ίδια στιγμή η πιο όμορφη εικόνα που κράτησα από το 2014».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή