Στην πρώτη ομιλία του μετά τις εκλογές, ο νέος πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας απευθύνθηκε στους «νέους επιστήμονες» που έχουν φύγει στο εξωτερικό και τους κάλεσε να επιστρέψουν στην πατρίδα. Πιθανώς να άγγιξε συναισθηματικά αρκετούς από αυτούς, καθώς οι περισσότεροι Ελληνες του εξωτερικού θα ήθελαν να γυρίσουν πίσω. Για τον κ. Τσίπρα σίγουρα δεν βλάπτει που τους θυμήθηκε στη νικητήρια ομιλία του – όπως είχε πει η συγγραφέας Μάγια Αγγέλου, ο κόσμος δεν θα θυμάται τι έκανες ή ακόμη και τι είπες, αλλά πώς τον έκανες να αισθάνεται. Δυστυχώς, αυτό ισχύει και για την πολιτική.
Βεβαίως, οι Ελληνες του εξωτερικού δεν είναι εύκολο κοινό. Οι περισσότεροι έφυγαν διότι ο ορθολογισμός επικράτησε των συναισθημάτων τους. Ακόμη και αν άφησαν την καρδιά τους πίσω, θα χρειαστεί ένα λογικό επιχείρημα για να επιστρέψουν, δηλαδή οι συνθήκες εκείνες που θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσουν στην Ελλάδα. Οποια και αν είναι η κυβέρνηση, με 25% ανεργία, θα χρειαστούν χρόνια προτού η οικονομία ανακάμψει αρκετά ώστε να μπορέσει να τους απορροφήσει. Ενα πράγμα που θα βοηθούσε, πάντως, είναι σίγουρα η δημιουργία των δομών εκείνων που θα το επιτρέψουν: Ενα εκπαιδευτικό σύστημα ανοιχτό στον κόσμο και στις συνεργασίες, ένα πλαίσιο που ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα, μια αγορά ανοιχτή και ανταγωνιστική.
Οποιος θέλει να κερδίσει τους νεομετανάστες, πάντως, θα μπορούσε να ξεκινήσει δίνοντάς τους κάτι που στερούνται στο εξωτερικό: το δικαίωμα ψήφου. Οι πρόσφατα εκπατρισθέντες Ελληνες πολίτες εξαναγκάζονται στην αποχή, καθώς ο μόνος τρόπος να ψηφίσουν σήμερα είναι για τους περισσότερους απαγορευτικός, δηλαδή να ταξιδέψουν στην Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επιθυμίας τους να συμμετέχουν είναι η πρωτοβουλία «I Cannot Vote» (δεν μπορώ να ψηφίσω) που ξεκίνησε στις εκλογές του 2012 με ένα βίντεο που έκανε αίσθηση στα κοινωνικά δίκτυα, και συνεχίστηκε στις τελευταίες με την προσθήκη μιας λέξης: Ακόμη δεν μπορώ να ψηφίσω.
Ενας από τους εμπνευστές της, ο ιδρυτής της κοινωνικής πλατφόρμας New Diaspora, Νίκος Σταμπουλόπουλος, υπολογίζει ότι οι Ελληνες που έφυγαν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της κρίσης ανέρχονται σε 350 χιλιάδες. Οπως λέει, η στάση της Ελλάδας απέναντί τους συνιστά έλλειμμα δημοκρατίας, καθώς «ιδιαίτερα οι νεότεροι μετανάστες δεν δικαιούνται άλλη υπηκοότητα, με το παράδοξο αποτέλεσμα να υπάρχουν Ευρωπαίοι πολίτες που δεν μπορούν να ψηφίσουν πουθενά».
Σε ένα νέο βίντεο που αναμένεται τις επόμενες ημέρες, Ελληνες του εξωτερικού που ταξίδεψαν για να ψηφίσουν καταγράφουν στην κάμερα πώς αισθάνονται – και τα επιχειρήματα υπέρ της συμμετοχής τους στις εκλογές.
Ο επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του πανεπιστημίου George Washington Χάρης Μυλωνάς τονίζει ότι η ψήφος «είναι δικαίωμα που ορίζει το Σύνταγμα και η ελληνική πολιτεία αδυνατεί να κάνει νόμο». Οπως λέει, «υπό μία έννοια, οι Ελληνες του εξωτερικού είμαστε θύματα των πολιτικών που ακολουθήθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς άλλοι ξεριζώθηκαν επειδή τους έδιωξε το σύστημα πριν από την κρίση και άλλοι έφυγαν αφότου ξέσπασε. Eίναι ειρωνεία που όλοι εμείς δεν δικαιούμαστε να έχουμε φωνή, ώστε να αλλάξουμε τις πολιτικές που μας έδιωξαν από τη χώρα. Είναι τεράστια υποκρισία όσων υποστηρίζουν ότι δεν θα έπρεπε να έχουμε αυτό το δικαίωμα διότι δεν θα ζήσουμε τις συνέπειες. Αυτή είναι μία εύκολη απάντηση, που το μόνο που κάνει είναι να διαιωνίζει μια κατάσταση, η οποία θα συνεχίσει να στέλνει τους νέους στο εξωτερικό».
Οσο για το επιχείρημα ότι δεν υπάρχει τρόπος, η πρώτη και μοναδική φορά που ψήφισαν οι Ελληνες του εξωτερικού ήταν το 1862, που όπως λέει ο κ. Σταμπουλόπουλος, «καταρρίπτει οποιοδήποτε επιχείρημα περί τεχνολογικού κωλύματος». Από την πλευρά τους, σκοπεύουν να διατηρήσουν την πίεση, ώστε να μην ξεχαστεί το θέμα μέχρι τις επόμενες εκλογές, παραδίδοντας στον πρόεδρο της Βουλής και στον πρωθυπουργό μία επιστολή που έχει ήδη συγκεντρώσει περίπου επτά χιλιάδες υπογραφές.