Εισροές καταθέσεων 700 εκατ. ευρώ σημειώθηκαν προχθές στις ελληνικές τράπεζες, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη.
Αν και η εισροή αυτή μπορεί να είναι συγκυριακή λόγω της καταβολής των συντάξεων, εντούτοις η ανακοπή του κύματος των εκροών μετά τη συμφωνία στο Eurogroup επέτρεψε χθες στην ΕΚΤ να αναβάλει για την ερχόμενη εβδομάδα την επανεξέταση του ορίου για τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA) προς τις ελληνικές τράπεζες. Υπενθυμίζεται ότι το όριο του ELA έχει φτάσει τα 68,3 δισ. ευρώ.
Η σταθεροποίηση του κλίματος, μετά τη συμφωνία στο Eurogroup και την έγκριση της αίτησης για επέκταση του προγράμματος για 4 μήνες, συνέβαλε στο να ξεκινήσουν οι τράπεζες αναθεώρηση των επιχειρησιακών σχεδίων για το 2015. Ετσι, μετά το σοκ που προκάλεσε στην οικονομία η αβεβαιότητα των τελευταίων 3 μηνών, οι τράπεζες αναθεωρούν τους στόχους και τις προτεραιότητες, εγκαταλείποντας τον προηγούμενο σχεδιασμό που προέβλεπε: επιστροφή ή και ενίσχυση κερδοφορίας και την αύξηση των δανειοδοτήσεων.
Οι νέες προτεραιότητες επικεντρώνονται στην ταχεία ανάκτηση μέρους των καταθέσεων που αποχώρησαν από το τραπεζικό σύστημα το τελευταίο τρίμηνο (Δεκέμβριος 2014 – Φεβρουάριος 2015), την ανάσχεση των νέων «κόκκινων» δανείων που προκάλεσε η παρατεταμένη αβεβαιότητα και την περαιτέρω μείωση των δαπανών προκειμένου να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις από την αύξηση του κόστους του χρήματος (λόγω της μεγάλης εξάρτησης από το ELA) και τη γενικότερη επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών.
«Το θετικό είναι ότι έπειτα από δύο και πλέον μήνες αναμονής, εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας, η συμφωνία κυβέρνησης – τρόικας, διαμορφώνει τη βάση για την ομαλοποίηση των συνθηκών και μας επιτρέπει να επικεντρωθούμε στον επιχειρηματικό σχεδιασμό μας» υπογραμμίζει στην «Κ» επιτελικό στέλεχος τράπεζας. Οπως σημειώνει, ο σχεδιασμός των τραπεζών για το 2015 είχε παγώσει και η μόνιμη αγωνία τους τελευταίους δύο και πλέον μήνες ήταν το πώς θα ανταποκριθούν στη φυγή των καταθέσεων και το αν θα επιβληθούν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων.
Μετά τη συμφωνία κυβέρνησης – δανειστών, οι τράπεζες μπορούν να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να επικεντρωθούν σε ζητήματα εργασιών και λειτουργίας. Ωστόσο, η επιστροφή ξεκινά από νέα βάση λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών. Οι νέες προτεραιότητες είναι:
• Η επιστροφή καταθέσεων. Από το τέλος Οκτωβρίου μέχρι σήμερα οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 22-25 δισ. ευρώ, αποτέλεσμα της πολιτικής αβεβαιότητας, των πρόωρων εκλογών και της ανησυχίας που δημιουργήθηκε για την έκβαση των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης – εταίρων. Πρώτη προτεραιότητα για τις τράπεζες είναι να πείσουν την πελατεία τους να επιστρέψει μέρος των απωλειών στο τραπεζικό σύστημα.
Μόνο έτσι σημειώνουν, θα μπορέσουν να υποστηρίξουν την πραγματική οικονομία διοχετεύοντας κάποια ρευστότητα, μέσω νέων δανείων, σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι τράπεζες αισιοδοξούν ότι αν δεν υπάρξουν νέες εμπλοκές, και η συμφωνία υλοποιηθεί ομαλά και ακολουθήσει νέο πλαίσιο συμφωνίας μετά το πέρας του τετραμήνου, τότε μεγάλο μέρος των καταθέσεων που χάθηκαν το τελευταίο τρίμηνο θα επιστρέψουν.
Αλλωστε, το μεγαλύτερο μέρος από αυτές, περίπου το 80% βρίσκεται σε θυρίδες, σεντούκια και αμοιβαία κεφάλαια. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών χθες, μετά από πολύ καιρό, σημειώθηκε μικρή αύξηση των καταθέσεων.
• Ανάσχεση της δημιουργίας νέων «κόκκινων» δανείων. Η αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών ανέτρεψε την πτωτική πορεία της δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου τα νέα «κόκκινα» δάνεια υπερδιπλασιάστηκαν προκαλώντας μεγάλη ανησυχία. Οπως σημειώνουν είναι απολύτως απαραίτητο να αλλάξει η εικόνα αυτή και αισιοδοξούν ότι η δέσμευση της κυβέρνησης για την τιμωρία των strategic defaulters (δηλαδή όσων μπορούν αλλά δεν πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους) και η προώθηση μιας νέας κουλτούρας ορθής συναλλακτικής συμπεριφοράς θα βοηθήσουν να βελτιωθεί η κατάσταση.
• Περιστολή δαπανών. Τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες έχουν μειώσει θεαματικά τις δαπάνες τους αποτέλεσμα της σαρωτικής αναδιάρθρωσης που έχει πραγματοποιηθεί. Οι τράπεζες έχουν διακόψει τη λειτουργία περίπου 1.200 καταστημάτων ενώ οι θέσεις εργασίας έχουν μειωθεί κατά 14.000 άτομα. Οι τράπεζες σχεδίαζαν το 2015 να χαλαρώσουν την πολιτική λιτότητας, ωστόσο αυτό τελικά δεν θα πραγματοποιηθεί. Αντίθετα, θα εντείνουν τις προσπάθειες μείωσης δαπανών προκειμένου να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους του χρήματος (λόγω ELA) αλλά και τις επιπτώσεις από την επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος.