Το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης για την επανασύσταση της ΕΡΤ μοιάζει με ταξίδι στον χρόνο. Μέσα από τις διατάξεις του νομοσχεδίου ξεπηδούν οι μνήμες μιας άλλης εποχής, όταν η ραδιοτηλεόραση ήταν το πανίσχυρο εργαλείο κομματικής προπαγάνδας των Ενόπλων Δυνάμεων και κατόπιν των κομματικών γκαουλάιτερ της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, κατά παράβαση του Συντάγματος, το οποίο επιτάσσει, μεταξύ άλλων, την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων. Πιο συγκεκριμένα, επισημαίνω τα εξής:
• Στο σχέδιο νόμου διατηρείται το ανταποδοτικό τέλος των τριών (3) ευρώ ανά μήνα που είχε καθορίσει και ο νόμος 4173/2013 και η δυνατότητα να αλλάξει αυτό με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Επικρατείας (αρμοδίου για θέματα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης). Υπάρχει όμως μια σημαντική -κάπως κουτοπόνηρη- διαφορά: με το ισχύον νομοθετικό καθεστώς η οποιαδήποτε μεταβολή του ανταποδοτικού τέλους πρέπει να συναρτάται με τα αποτελέσματα της προηγουμένης χρήσεως. Εχουμε εμπράκτως εφαρμογή της αρχής του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Στο σχέδιο νόμου τέτοιος περιορισμός στην οποιαδήποτε αυθαίρετη αύξηση του ανταποδοτικού τέλους δεν υπάρχει.
• Οι αποδοχές των υπαλλήλων της νέας ΕΡΤ δεν καθορίζονται βάσει του ενιαίου μισθολογίου, όπως ίσχυε για τους υπαλλήλους της ΝΕΡΙΤ, αλλά κατόπιν συλλογικής συμβάσεως εργασίας. Ο νόμος όμως 4093/2012 υπήγαγε ορθότατα όλους τους υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των ΔΕΚΟ στο ενιαίο μισθολόγιο. Η κομματικά ελεγχόμενη διοίκηση της ΕΡΤ θα διαπραγματεύεται δηλαδή με την κομματικά ελεγχόμενη διοίκηση του σωματείου των υπαλλήλων της ΕΡΤ. Εάν αυτό συνδυαστεί με τη δυνατότητα για αυθαίρετη αύξηση του ανταποδοτικού τέλους εκ μέρους των δύο υπουργών, γίνεται αντιληπτό στην περίπτωσή μας το «Γιάνης κερνά και Γιάνης πίνει» (ταιριάζει εδώ η ανορθογραφία του ονόματος).
• Καταργούνται όλες οι βασικές εγγυήσεις αμεροληψίας και αντικειμενικότητας του νόμου 4173/2013. Ειδικότερα, καταργείται το άρθρο 8 που προβλέπει τη λειτουργία Εποπτικού Συμβουλίου, δηλαδή του μηχανισμού εκείνου που όριζε τη διοίκηση της ΝΕΡΙΤ κατά τρόπο ανεξάρτητο από τα κόμματα, που ήλεγχε τον προϋπολογισμό (άρα και το ύψος του ανταποδοτικού τέλους) και, γενικότερα, τη λειτουργία της ΝΕΡΙΤ. Πλέον η διοίκηση της ΕΡΤ ορίζεται κατά τα πέντε έβδομα (5/7) από την κυβερνητική πλειοψηφία της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
• Οι μνήμες των κλαδικών του ’80 ξαναζωντανεύουν. Θα ονομάζονται όμως «Επιτροπές Κοινωνικού Ελέγχου», στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν πλέον και «συλλογικότητες». Ετσι, όργανα που θα μπορούσαν να έχουν καθαρά συμβουλευτικό χαρακτήρα μετατρέπονται σε όργανα άσκησης κομματικής και πολιτικής πίεσης και ασύδοτης προπαγάνδας. Στο πλαίσιο αυτό καταργείται ο θεσμός του Συνηγόρου του Τηλεθεατή, εκτός εάν το σκεφτούν λίγο πιο πονηρά και τον διατηρήσουν ως άλλοθι του απόλυτου κομματικού ελέγχου της ραδιοτηλεόρασης υπάγοντάς τον βεβαίως στο… γραφείο του πρωθυπουργού.
• Στο σχέδιο νόμου απουσιάζει πλήρως η έννοια της αξιολόγησης δομών, υπαλλήλων, προσφερόμενων υπηρεσιών, καθώς και το πώς θα διασφαλιστεί η αρχή του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, θέματα που αφορούν δηλαδή τα συμφέροντα των «καταναλωτών» τηλεθεατών. Αντιθέτως, το σχέδιο νόμου επιδιώκει την υπερπροστασία των «παραγωγών» υπαλλήλων της ΕΡΤ, ώστε να πληρωθεί το λεχθέν υπό του προφήτου «το μόνο που τους νοιάζει είναι να βολέψουν τους υπαλλήλους της παλιάς ΕΡΤ – διαχρονικούς πελάτες του πιο σάπιου κομματικού κατεστημένου». Πιο συγκεκριμένα, οι δύο εκπρόσωποι των εργαζομένων στη διοίκηση θα αναδειχθούν μόνο από τους υπαλλήλους της παλαιάς ΕΡΤ κι όχι απ’ όλους τους υπαλλήλους του νέου φορέα.
• Το σχέδιο νόμου έγινε κατά παραγγελίαν των ομάδων πίεσης που συγκροτούν οι συνδικαλιστές της παλαιάς ΕΡΤ. Πρόκειται για ένα τεράστιο συλλογικό ρουσφέτι σ’ αυτούς. Ετσι, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις, διατηρούνται εν ισχύι όλες οι συμβάσεις της ΝΕΡΙΤ, ενώ αναβιώνουν όλες οι συμβάσεις της ΕΡΤ. Παρέχεται σκανδαλωδώς στους δύο υπουργούς (Οικονομικών και Επικρατείας) η ευχέρεια να ρουσφετολογήσουν απονέμοντας «μισθούς υπερημερίας» σε όσους έληξαν οι συμβάσεις τους με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Κάτι τέτοιο εμμέσως υπονοεί ασφαλώς ότι το κλείσιμο της παλαιάς ΕΡΤ ήταν παράνομο. Αλλά το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ’ αριθ. 1901/2014 απόφαση της Ολομέλειάς του απεφάνθη ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν συνταγματικό και νόμιμο.
* Ο Τάσος Ι. Αβραντίνης είναι δικηγόρος και αντιπρόεδρος της Δράσης.