Καταιγισμός, ακινησία και κίνδυνος

Καταιγισμός, ακινησία και κίνδυνος

3' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με ρωτούσε πρόσφατα ένας συνάδελφός μου πώς πάνε τα πράγματα στην Ελλάδα και πώς ερμηνεύω τις πρόσφατες εξελίξεις. Αφού σκέφτηκα λίγο, του απάντησα πως αισθάνομαι σαν να τρέχω με ιλιγγιώδη ταχύτητα πάνω σε έναν διάδρομο γυμναστηρίου που έχει τοποθετηθεί στο χείλος ενός γκρεμού. Ομολογώ πως δεν βρήκα άλλον τρόπο να περιγράψω τον συνδυασμό των πολλαπλών, καταιγιστικών και συχνά απίστευτων, καθημερινών εξελίξεων, της γενικότερης ουσιαστικής ακινησίας και των τεράστιων κινδύνων που συνθέτουν τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Ας δούμε τα πράγματα με την σειρά τους.

Κατ’ αρχάς, καταιγιστικές εξελίξεις που σε αφήνουν άφωνο: Φασιστικά γκραφίτι κατά της δημοκρατίας στον Αγνωστο Στρατιώτη από τους υποστηρικτές των τρομοκρατών και των δολοφόνων, έξαρση της ανομίας στο κέντρο της Αθήνας, προσπάθεια «τακτοποίησης» των καταδικασμένων τρομοκρατών από το υπουργείο Δικαιοσύνης, συνεχιζόμενη κατάληψη της πρυτανείας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ενας υπουργός Δημόσιας Τάξης που δηλώνει ανοιχτά για την ανυπαρξία του και φαίνεται να καμαρώνει γι’ αυτό. Την ίδια στιγμή άλλοι υπουργοί κάνουν λόγο είτε για προβοκάτσια, είτε για φυσιολογικά φαινόμενα διαμαρτυρίας. Πανηγύρια χουντικής αισθητικής και μετατροπή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και της προεδρίας της Βουλής, με εντελώς απροσχημάτιστο τρόπο, σε προπαγανδιστικούς μηχανισμούς που παραπέμπουν σε άλλες εποχές και άλλα καθεστώτα. Αμετροέπεια, αλαζονεία αλλά και απειλές σε δημοσιογράφους που ασκούν κριτική. Κάθε μέρα βλέπουμε κάτι καινούργιο και πιο ανησυχητικό. Το χειρότερο κατά τη γνώμη μου είναι το γεγονός πως η κοινωνία βαθμιαία εθίζεται στο να αντιμετωπίζει ως φυσιολογικές καταστάσεις που κάτω από κανονικές συνθήκες θα βρίσκονταν στη σφαίρα μιας αρρωστημένης φαντασίας.

Ουσιαστική ακινησία: Είναι δύσκολο να ερμηνεύσει κανείς τι είδους συμφωνία συνάψαμε τελικά με την Ευρωζώνη στις 20 Φεβρουαρίου. Οι συνομιλίες δείχνουν να έχουν βαλτώσει, το χάσμα ανάμεσα σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη χώρα μας φαίνεται να μεγαλώνει. Αναζητούμε (μάταια) σανίδα σωτηρίας στη Ρωσία, στην Κίνα, ακόμη και στο Ιράν. Ουσιαστικά συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση μέχρι να μας τελειώσουν τα χρήματα και να στεγνώσει εντελώς η οικονομία, θεωρώντας προφανώς πως όσο περισσότερο αδυνατίζει η θέση μας τόσο πιο πολύ ισχυροποιείται, προφανώς στη βάση της λογικής του πως η Ευρώπη δεν αντέχει το κόστος μιας εθνικής μας αυτοχειρίας. Από τη μία καταγγέλλουμε το χρέος και από την άλλη ζητούμε τη δόση μας. Αντί να κοιτάξουμε πώς θα βγούμε από το Μνημόνιο όπως οι υπόλοιπες χώρες, αναζητούμε την «αλήθεια» για το πώς δημιουργήθηκε το χρέος μας. Ποτέ στο παρελθόν δεν είχε εκδηλωθεί τόσο έντονα ο συμβολισμός εκείνος της Μεταπολίτευσης που θέλει την Ελλάδα με το ένα χέρι σηκωμένο σε επαναστατική γροθιά και το άλλο τεντωμένο να ζητιανεύει. Οποιος όμως έχει μια αίσθηση για το πώς μας αντιμετωπίζουν ακόμα και εκείνοι που είναι φιλικά διακείμενοι απέναντι στη χώρα μας, θα διαπιστώσει την κυριαρχία της δυσπιστίας και της αρνητικότητας.

Τεράστιοι κίνδυνοι: Αρκεί ένα ατύχημα, μια λάθος κίνηση, μια κρίσιμη απόφαση για να πάρουν τα πράγματα τη χειρότερη δυνατή τροπή και να οδηγηθούμε χωρίς μάλιστα να προλάβουμε καν να το συνειδητοποιήσουμε εκτός της ευρωπαϊκής σφαίρας. Ακόμη και αν καταφέρουμε να κρατηθούμε μέσα στην Ευρωζώνη, δεν είναι πλέον καθόλου σίγουρο πως η οικονομία θα μπορέσει να αποφύγει μια νέα ύφεση με τα γνωστά πολλαπλασιαστικά της αποτελέσματα. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν πως αυτό είναι πια δεδομένο. Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, δεν είναι καν σαφές αν η χώρα θα μπορέσει να μπει στον δρόμο της ανάπτυξης τη στιγμή που η αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης φαίνεται να εξαντλείται στην επιδότηση της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης και στην απομείωση των χρεών του ΠΑΟΚ. Το χειρότερο: αρχίζει να διαφαίνεται ο κίνδυνος μιας βαθμιαίας επικράτησης φαινομένων κοινωνικού εκφυλισμού και επιλεκτικού αυταρχισμού. Η Ουγγαρία δείχνει πώς μια χώρα μπορεί να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ενωση ρέποντας προς αυταρχικές πρακτικές.

Τελικά πώς συνδυάζονται αυτά τα τρία στοιχεία, δηλαδή η αίσθηση μιας συνεχούς κινητικότητας από τη μία με την ουσιαστική ακινησία και τον αυξανόμενο κίνδυνο από την άλλη; Η κρίση που ζει η χώρα την τελευταία πενταετία μπορεί να είχε πολιτικά αίτια αλλά υπήρξε κατά βάση οικονομική. Ο λόγος που σήμερα κυβερνά ο συνασπισμός ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι απόρροια των οικονομικών εξελίξεων. Δίχως την οικονομική πίεση των τελευταίων ετών και την αντίδραση που προκάλεσε ιδίως η επιβολή νέων φόρων, δεν μπορεί να γίνει κατανοητή η κυριαρχία του αντιμνημονιακού λόγου και η αναρρίχηση των κομμάτων αυτών στην εξουσία. Συγχρόνως όμως, η οικονομική κρίση παρήγαγε πλέον μια νέα πολιτική πραγματικότητα με τα χαρακτηριστικά που όλοι πλέον γνωρίζουμε. Αναπτύσσεται πλέον μια δυναμική με χαρακτηριστικά φαύλου κύκλου και αυτοεκπληρούμενης προφητείας, όπου μια αρνητική εξέλιξη στην οικονομική σφαίρα παράγει αρνητικές εξελίξεις στην πολιτική σφαίρα και ούτω καθεξής. Για μεγάλο διάστημα πίστευα πως τα χειρότερα βρίσκονται πίσω μας και πως η κατάσταση είναι αναστρέψιμη. Δεν είμαι πια τόσο σίγουρος.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή