Αισιόδοξα είναι τα μηνύματα της επιστημονικής κοινότητας για την αποτελεσματική καταπολέμηση της νόσου του Πάρκινσον, καθώς ενισχύονται οι ελπίδες των επιστημόνων ότι θα καταφέρουν να παρασκευάσουν ένα εμβόλιο, το οποίο θα ανακόπτει την εξέλιξη της νόσου.
Οι ειδικοί, πλέον, πιστεύουν ότι η ασθένεια οφείλεται σε μία μη φυσιολογική πρωτεΐνη. Αν η θεωρία τους επαληθευθεί, τότε θα μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα με ένα ειδικό εμβόλιο, ώστε να μπορεί να επιτεθεί στη μη φυσιολογική πρωτεΐνη, καθώς αυτή διαχέεται στον ανθρώπινο οργανισμό. Με αυτό τον τρόπο δεν θα μπορεί να καταστρέψει τα κύτταρα παρασκευής ντοπαμίνης, το σημείο δηλαδή όπου η ασθένεια προκαλεί τις περισσότερες βλάβες.
Η νέα προσέγγιση για την καταπολέμηση του Πάρκινσον προκαλεί ενθουσιασμό στους ερευνητές, εξηγεί ο Ρότζερ Μπάρκερ, καθηγητής κλινικής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.
Τα «αθώα» συμπτώματα
Το Πάρκινσον συνήθως εμφανίζεται μετά το 50ό έτος της ηλικίας. Ωστόσο οι ερευνητές έχουν βρει στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η ασθένεια εμφανίζεται από ένα συμβάν το οποίο λαμβάνει χώρα 10 έως 20 χρόνια πριν από την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως είναι ο τρόμος, η ακαμψία και η επιβράδυνση στην κίνηση.
«Εάν ρωτήσεις τους νοσούντες από Πάρκινσον αν στο παρελθόν βίωσαν συμπτώματα όπως απώλεια της όσφρησης, διαταραγμένο ύπνο ή προβλήματα με τα έντερά τους, πολύ συχνά απαντούν καταφατικά, επισημαίνει ο καθηγητής Μπάρκερ. «Συχνά αυτοί οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα τα οποία περνούν απαρατήρητα πολλά χρόνια προτού διαγνωστούν με Πάρκινσον. Σήμερα πιστεύουμε ότι υπάρχει ένας σύνδεσμος ανάμεσα στις δύο ομάδες συμπτωμάτων» καταλήγει ο Βρετανός καθηγητής.
Ο Μπάρκερ και πολλοί άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τοξίνες που εντοπίζονται στα έντερα των ασθενών μεταφέρονται σιγά σιγά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και τελικά εγκαθίστανται σε κάποια από τα κύτταρα του εγκεφάλου. Εκεί προκαλούν τρομακτικές φθορές, ιδιαίτερα στα κύτταρα στον μέσο εγκέφαλο όπου παρασκευάζεται η ντοπαμίνη, ο νευροδιαβιβαστής που διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην κίνηση.
Τα επικίνδυνα «πριόνια»
Ωστόσο οι επιστημονικές διαπιστώσεις δημιουργούν ένα κομβικής σημασίας ερώτημα: Ποια είναι ακριβώς η επικίνδυνη τοξίνη; «Υπάρχουν πολλά στοιχεία τα οποία υποδεικνύουν ότι πρόκειται για μία φυσιολογική πρωτεΐνη, το σχήμα της οποίας μεταβλήθηκε.
Αυτή η μη φυσιολογική μορφή της προκαλεί ανάλογες αλλαγές σε άλλες πρωτεΐνες, οι οποίες είναι γνωστές ως «πριόνια». Ενα από αυτά διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου του Πάρκινσον» εξηγεί ο καθηγητής Μπάρκερ. Και στο παρελθόν τα «πριόνια» θεωρήθηκαν υπεύθυνα για την εμφάνιση εγκεφαλικών νόσων, όπως το Κρόιτσφελντ Γιάκομπ το 1980. Η σχέση των «πριονιών» με το Πάρκινσον είναι κάτι που διατυπώθηκε πρόσφατα.
«Τα “πριόνια” είναι οι μη φυσιολογικές μορφές μιας φυσιολογικής πρωτεΐνης» εξηγεί ο Μπάρκερ. «Αυτές οι μονάδες αυξάνονται, μεταβάλλοντας τις φυσιολογικές πρωτεΐνες με τις οποίες έρχονται σε επαφή, ώστε να γίνουν και οι δεύτερες μη φυσιολογικές».
Στοιχεία που συγκέντρωσαν πρόσφατα οι ερευνητές υποδεικνύουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει στον εγκέφαλο των νοσούντων από Πάρκινσον. Στο παρελθόν είχαν γίνει πολλές προσπάθειες μεταμόσχευσης εγκεφαλικών κυττάρων από έμβρυα, τα οποία είχαν αποβληθεί στον εγκέφαλο πασχόντων από Πάρκινσον.
Αυτά τα εμβρυϊκά κύτταρα θα έπρεπε να έχουν αποκαταστήσει τη δυνατότητα των νοσούντων να παράγουν ντοπαμίνη. Παρότι αυτό συνέβη σε κάποιες περιπτώσεις, κατέστη σαφές ότι κάποια από τα μεταμοσχευμένα κύτταρα ντοπαμίνης αναπτύσσουν την παθολογία του Πάρκινσον. «Αυτό υποδεικνύει ότι κάποιος παράγοντας στον εγκέφαλο των ασθενών μεταδόθηκε στα εμβρυϊκά κύτταρα και τα επηρέασε» επισημαίνει ο Βρετανός καθηγητής.
Οσον αφορά την ταυτότητα της πρωτεΐνης που μεταβάλλεται στο Πάρκινσον, βασική υποψήφια είναι η αλφα-συνουκλεΐνη, η οποία βρίσκεται στον εγκέφαλο. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να λάβει μη φυσιολογική μορφή διαδραματίζοντας βασικό ρόλο στην εμφάνιση του Πάρκινσον. Ομως το πιο σημαντικό είναι ότι η λειτουργία της μπορεί να παρεμποδιστεί εφόσον σχεδιαστούν τα κατάλληλα εμβόλια, τα οποία θα εμποδίζουν τη διάχυσή της στον οργανισμό προστατεύοντας και την παραγωγή ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Τουλάχιστον μία φαρμακευτική εταιρεία στην Αυστρία έχει ήδη ξεκινήσει κλινικές δοκιμές για ένα τέτοιο εμβόλιο. Βέβαια θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να παρασκευαστεί το εμβόλιο κατά του Πάρκινσον.