ΒΙΕΝΝΗ. Με το άνοιγμά του προς την Κίνα, πριν από 40 και πλέον χρόνια, διαρκούντος του Ψυχρού Πολέμου, ο Ρίτσαρντ Νίξον ανέλαβε ένα μεγάλο ρίσκο: να αποκαταστήσει μια βιώσιμη σχέση με μια κομμουνιστική χώρα, η οποία είχε οικοδομήσει ένα μικρό πυρηνικό οπλοστάσιο και έτρεφε ξεκάθαρα μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες παγκόσμιας ισχύος.
Για τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, η χθεσινή συμφωνία με το Ιράν αντιπροσωπεύει ένα παρόμοιο πολιτικό στοίχημα. Η ελπίδα είναι ότι, αναστέλλοντας, έστω και για μία δεκαετία, την πυρηνική απειλή του Ιράν, οι ΗΠΑ θα έχουν αρκετό χρόνο για να αναμορφώσουν τις εξόχως συγκρουσιακές σχέσεις τους με μια μεγάλη χώρα. Ο κ. Ομπάμα θα έχει φύγει από τον Λευκό Οίκο προτού γίνει δυνατή μια ρεαλιστική εκτίμηση της τολμηρής επιλογής του. Σήμερα, ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της πολιτικής του στο ιρανικό πρόβλημα τείνουν, στην πλειονότητά τους, να πιστέψουν ότι ο απολογισμός θα συνδυάζει θετικά και αρνητικά στοιχεία.
Η χθεσινή συμφωνία μάλλον δεν εξαλείφει την πιθανότητα να φτάσει το Ιράν στο κατώφλι της δυνατότητας κατασκευής πυρηνικού όπλου. Aπλώς τη μεταθέτει χρονικά. Για πολλούς επικριτές του κ. Ομπάμα, συμπεριλαμβανομένου του Χένρι Κίσινγκερ, αρχιτέκτονα του ανοίγματος προς την Κίνα, αυτό αποτελεί κρίσιμο μειονέκτημα.
Παρ’ όλα αυτά, η συμφωνία αποτελεί μια αρχή. Οι εντατικές διαπραγματεύσεις των τελευταίων μηνών οδήγησαν τους Αμερικανούς και Ιρανούς αξιωματούχους, που δεν είχαν συνομιλήσει επί δεκαετίες, να γνωριστούν μεταξύ τους και να καταλάβουν την απέναντι πλευρά. Εξ άλλου, πολλοί αξιωματούχοι, που ασχολούνταν την τελευταία δεκαετία με το ιρανικό, πυρηνικό πρόβλημα, αναγνωρίζουν ότι δεν υπήρχε εναλλακτική λύση στη συμφωνία.
«Είναι ζήτημα πολιτικού πραγματισμού», δηλώνει ο Γ. Μπερνς, ο οποίος είχε πολυάριθμες, μυστικές διαβουλεύσεις με την Τεχεράνη ως αναπληρωτής ΥΠΕΞ, υπό τον Τζoν Κέρι. «Ενα πυρηνικό Ιράν, χωρίς περιορισμούς και ελέγχους, θα αύξανε εκθετικά τους κινδύνους σε μια ήδη χαοτική περιοχή», προσθέτει, προειδοποιώντας, ωστόσο, ότι «η συμπεριφορά του Ιράν στη Μέση Ανατολή δεν θα αλλάξει μέσα σε μία νύχτα».