Στο μυθιστόρημα της Λιλίκας Νάκου «Η κυρία Ντορεμί», το οποίο περιγράφει τις προσπάθειες μιας γαλλοτραφούς κοπέλας να διδάξει το μάθημα της ωδικής σε ένα χωριό της Κρήτης, υπάρχει μια στιγμή που η πρωταγωνίστρια λέει στους μαθητές «σήμερα θα σας μιλήσω για τον Γκλουκ», και αμέσως όλη η τάξη σκάει στα γέλια και αρχίζει να φωνάζει γκλουκ-γκλουκ-γκλουκ-γκλουκ…
Ετσι λοιπόν, όταν την Πέμπτη, 13 Αυγούστου, το απόγευμα, εμφανίστηκε στα δρομάκια της Αίγινας ένα αγροτικό όχημα με μεγάφωνο για να διαλαλήσει ότι απόψε το 10ο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ της Αίγινας έχει συναυλία με έργα Γκλουκ και Μότσαρτ και η μουσική από το «Ορφέας και Ευρυδίκη» ξεχύθηκε ανάμεσα στις ελιές και τις φιστικιές, σκεφτήκαμε ότι η κλασική μουσική μάλλον δεν είναι πλέον κάτι κωμικά ανοίκειο στη χώρα μας.
Εν πάση περιπτώσει, όσοι υποκύψαμε στη γοητεία του Ορφέα βρεθήκαμε το βράδυ στην παραλία της Αύρας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Κολόνας. Αξίζει να πάει κανείς από νωρίς, για να απολαύσει τα χρώματα του ουρανού στο ηλιοβασίλεμα και να χαζέψει το πηγαινέλα των πλοίων. Η αίσθηση της μαλακής άμμου κάτω από τα πόδια και ο γλυκός παφλασμός του κύματος είναι σίγουρα πολυτέλεια, τουλάχιστον ισάξια του βελούδου και του χρυσού των θεάτρων όπερας. Οι συναυλίες δίνονται με μικροφωνική ενίσχυση – το αυτί συνηθίζει, αλλά η αλήθεια είναι ότι, γενικά μιλώντας, ως χώρα με τόσες υπαίθριες συναυλίες θα μπορούσαμε ίσως να είχαμε ασχοληθεί να βρούμε κάποτε μια καλύτερη λύση.
Το πρώτο μέρος
Το πρόγραμμα της βραδιάς ήταν πολύ καλά δομημένο. Το πρώτο μέρος αφιερώθηκε στον Κρίστοφ Βίλιμπαντ Γκλουκ και το δεύτερο στον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, και μάλιστα στην παραμελημένη πλευρά του ως συνθέτη σοβαρής όπερας (opera seria). Τραγούδησαν η υψίφωνος Βασιλική Καραγιάννη, της Εθνικής Λυρικής σκηνής, και ο κόντρα-τενόρος Νίκος Σπανάτης. Τα δεκαπέντε έγχορδα της σουηδικής Ορχήστρα Δωματίου Musica Vitae συμπλήρωσαν οι Μαρία Σιφναίου και Dimitri Safarian, όμποε, ο Alex Callko, φαγκότo, και οι Νίκος Μήτρου και Δημήτρης Κωστής, κόρνο. Διηύθυνε ο Ρουμάνος αρχιμουσικός Τιμπέριου Σοάρε.
Υστερα από τη συμφωνία σε σολ μείζονα για έγχορδα, ο Νίκος Σπανάτης τραγούδησε τη δεξιοτεχνική άρια του Τηλέμαχου «Ah! non turbi il mio riposo» από την ομώνυμη όπερα, μία από τις πολλές σοβαρές όπερες που έγραψε ο Γκλουκ εκτός από τα «μεταρρυθμιστικά» έργα του, με πρώτο βέβαια το «Ορφέας και Ευρυδίκη», με αποσπάσματα από το οποίο συνεχίστηκε η βραδιά, στην πρωτότυπη εκδοχή σε ιταλική γλώσσα.
Με την άρια της Ευρυδίκης «Che fiero momento», η Βασιλική Καραγιάννη μας υπενθύμισε την ήδη αποδεδειγμένη ικανότητά της στη σοβαρή όπερα του 18ου αιώνα, ενώ ο κόντρα-τενόρος απέδωσε με αίσθηση του ύφους και θεατρικότητα το ρετσιτατίβο και την άρια «Ahime! Dove trascorsi… Que faro senza Euridice», με πολύ καλοφτιαγμένες φράσεις, με ιδιαίτερη εκφραστικότητα και σωστή τεχνική. Οι δύο ένωσαν τις δυνάμεις τους στο ντουέτο «Vieni, appaga il tuo consorte», σε ένα ωραιότατο δέσιμο των φωνών και της ορχήστρας.
Και η συνέχεια
Το δεύτερο μέρος, αφιερωμένο στον Μότσαρτ, άνοιξε με το Ντιβερτιμέντο για έγχορδα Κ137. Οπως και στην αντίστοιχη εισαγωγή του πρώτου μέρους, η απόδοση ήταν ζωηρή, τεχνικά και υφολογικά σωστή, όμως σε τέτοια έργα περιμένει κανείς να ακούσει τα μέλη να συνομιλούν με απόλυτη ελευθερία, χωρίς την αίσθηση πως κάποιος διευθύνει. Ηταν αισθητή η διαφορά με τα μελοδραματικά αποσπάσματα, όπου εκτιμήσαμε καλύτερα τη δραματική αίσθηση του αρχιμουσικού, τη σωστή αντίληψη του ύφους και την άριστη ένταξη της πολύτιμης συνεισφοράς των πνευστών μουσικών στο έγχορδο σύνολο.
Στη συνέχεια ακούσαμε το σπάνιο «Vorrei spiegarvi, oh Dio», εμβόλιμη άρια για σοπράνο που ο Μότσαρτ συνέθεσε το 1783 για την κωμική όπερα του Πασκουάλε Ανφόσι «Il curioso indiscreto» (Ρώμη 1777)· η άρια όμως είναι εξαιρετικά «σοβαρή» και η Βασιλική Καραγιάννη την απέδωσε με συναίσθημα και ευαισθησία. Ακολούθως ακούσαμε, από τον Νίκο Σπανάτη και τη Βασιλική Καραγιάννη αντίστοιχα, την άρια του Φαρνάκη «Venga pur» και την άρια της Ασπασίας «Al destin, che la minaccia» από τον «Μιθριδάτη, βασιλέα του Πόντου».
Και, τέλος, το ντουέτο του Annio και της Servilia «Ah, perdona al primo affetto» από την «Επιείκεια του Τίτου», ύστατο αριστούργημα που πρόσφατα μόνο φαίνεται να αναγνωρίζεται η αξία του. Οι ερμηνείες των δύο τραγουδιστών δικαίωσαν απολύτως τον μεγάλο συνθέτη και αυτά τα έργα του που ακόμη περιμένουν να τα γνωρίσουμε καλύτερα, ενώ μετά τις ζωηρές επευφημίες επαναλήφθηκε το ντουέτο «Vieni, appaga il tuo consorte» από το «Ορφέας και Ευρυδίκη» του Γκλουκ.