«Ογδόντα ευρώ; Πολύ ακριβό σπορ για εμάς πλέον η μουσική – αμφιβάλλω αν θα πάμε και αγγλικά φέτος…», δηλώνει η κ. Κατερίνα, μητέρα κοριτσιού 9 ετών, στο άκουσμα των μηνιαίων διδάκτρων για μαθήματα πιάνου. «Εχω τρία παιδιά, τα δύο μεγαλύτερα πηγαίνουν στο ωδείο. Ηθελαν πιάνο, επιλέξαμε όμως κιθάρα, επειδή αυτήν μπορούσαμε να αγοράσουμε για να μελετούν σπίτι. Επειδή είμαι άνεργος, πληρώνουν οι παππούδες», εκμυστηρεύεται ο κ. Γιάννης, πολιτικός μηχανικός. «Παλιά, πλήρωνα άνετα για να κάνουν μουσική τα παιδιά μου. Τώρα, μισή ώρα ο ένας, μισή ο άλλος – τουλάχιστον μη σταματήσουν», θα πει επίσης άνεργος αρχιτέκτονας. «Χρόνια έκαναν μουσική τα παιδιά μου, με το που ξεκίνησαν οι φόροι, χρειάστηκε να διακόψουν – πώς θα τα βγάζαμε πέρα;», τα λόγια της κ. Χρύσας.
Από must των προηγουμένων ετών σε… είδος πολυτελείας φαίνεται πως αναδεικνύεται πλέον η ενασχόληση των παιδιών με τη μουσική. Πώς χαρτογραφούν την κατάσταση ορισμένοι επαγγελματίες του χώρου;
Ιδιοκτήτρια της Μουσικής Σχολής στο Λαγονήσι, η κ. Αντα Μπάικα, πιανίστα, δραστηριοποιείται στην περιοχή από το 2008: «Αν και από την αρχή η επιχείρηση ήταν κερδοφόρα, από το 2011, ο κόσμος μαζεύτηκε – ειδικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Στους ανέργους, το ευρύτερο συγγενικό περιβάλλον αναλαμβάνει να καλύψει τα δίδακτρα – «επειδή θα πληρώνει η νονά, μπορείτε να μου έκπτωση; Η απόδειξη, στο όνομά της», ακούγεται συχνά. Προχώρησα σε εκπτώσεις, επέλεξα όμως αυτές να είναι πάντα σε βάρος μου, ώστε να μη θιγούν οι αμοιβές των 11 εργαζομένων που απασχολώ, να παραμείνουν οι ίδιοι ευχαριστημένοι και υψηλό το επίπεδο των παρεχομένων υπηρεσιών. Χαμηλότερες τιμές στα αδέρφια, σε μαθήματα χορωδίας, δωρεάν θεωρία – σολφέζ, μερικές από τις παροχές, προκειμένου να παραμείνω ανταγωνιστική. Παράλληλα, εμπλουτίζω κάθε χρόνο το πρόγραμμα της σχολής: τμήμα μιούζικαλ, αλλά και μάθημα Μουσικής και Τεχνολογίας – μία επένδυση που κόστισε γύρω στις 2.500 ευρώ, χωρίς ακόμη να έχει αποδώσει», επισημαίνει.
Ο κ. Κώστας Σταθόπουλος, διπλωματούχος καθηγητής κιθάρας, με πολυετή εμπειρία στη διδασκαλία αλλά και παρουσία σε μουσικές σκηνές και στη δισκογραφία, μέσα στη δύσκολη συγκυρία αποφάσισε να κάνει την ανατροπή: μαζί με τη σύζυγό του, κ. Μαρίλια Σέρφα, επίσης διπλωματούχο καθηγήτρια χορού, ξεκίνησαν πέρυσι τη λειτουργία σχολής μουσικής και χορού στην Καλλιθέα, πραγματοποιώντας έτσι ένα όνειρο ετών. «Μότο μας: η τέχνη είναι για όλους και βρίσκεται παντού. Οσο ακόμη εργαζόμασταν ανεξάρτητα, διαπιστώσαμε απουσία συναδελφικής αλληλεγγύης, η κρίση μάς έκανε χειρότερους ανθρώπους. Οι ώρες διδασκαλίας μειώνονταν, οι αμοιβές επίσης ή οι πληρωμές καθυστερούσαν, όλη μέρα στους δρόμους – από Χαλάνδρι ώς Ανάβυσσο… Τότε, με τη σιγουριά ότι “το καλό επιβιώνει”, το θάρρος της ποιοτικής δουλειάς που προσφέρουμε, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τη δική μας επιχείρηση, βρίσκοντας ευτυχώς μεγάλη ανταπόκριση», θα πουν οι νέοι επιχειρηματίες.
Ανάλογης αντίληψης και η κ. Νατάσα Πανταζή, καθηγήτρια πιάνου, σολίστ σε εσωτερικό και εξωτερικό: «Με 24 χρόνια διδασκαλίας, έμαθα ότι διαφήμιση του καθενός είναι η δουλειά του. Αν, εκτός των τυπικών προσόντων, συνδυάζει κανείς τη μεταδοτικότητα, τους καλούς τρόπους, την υψηλή ποιότητα, τον σεβασμό σ’ αυτό που κάνει, θεωρώ ότι δεν κινδυνεύει από την κρίση. Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά που έχουν εντρυφήσει στη μουσική, που τους έχει γίνει βίωμα και ανάγκη, δεν σταματούν. Αντίθετα, οι γονείς τα παιδιά των οποίων έχουν πρωτοξεκινήσει θα σταματήσουν χωρίς ενδοιασμούς. Οπωσδήποτε έχω προσαρμόσει την αμοιβή μου στις τρέχουσες συνθήκες, όμως πιστεύω ότι αυτή δεν πρέπει να ευτελίζεται. Διαφορετικά είναι σαν να απαξιώνεις τα προσόντα σου». Πώς συνδέεται η αντίληψη που έχουν οι γονείς για τη μουσική παιδεία με την ευκολία να εγκαταλείψουν ή όχι τα μαθήματα; Σύμφωνα με το ζεύγος Σταθόπουλου, «είναι μικρό το ποσοστό των γονέων που τοποθετούν τη μουσική ψηλά, περισσότερο την αντιμετωπίζουν σαν χόμπι». Τα λεγόμενά τους ενισχύει η κ. Μπάικα: «Οσοι επιλέγουν και έρχονται στο ωδείο πλέον είναι οι απολύτως συνειδητοποιημένοι. Οχι όπως παλιά, που ήταν “αφού έρχεται ο φίλος, να δοκιμάσουμε κι εμείς”».
Δέλεαρ οι χαμηλές τιμές
Μία πρόχειρη ματιά σε αγγελίες αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πως παραδίδονται μαθήματα μουσικής ακόμη και με 5 ή 7 ευρώ. Τι λένε σχετικά οι επαγγελματίες;
«Μας προβληματίζει το γεγονός ότι μπορεί ο καθένας –φοιτητής, άσχετος… οποιοσδήποτε– να αναλάβει ένα παιδί για να του μάθει ένα μουσικό όργανο. Οσοι εργάζονται στο ωδείο, αντίθετα, πληρούν τις προδιαγραφές σχετικά με τα απαραίτητα τυπικά προσόντα, διαθέτοντας διπλώματα και διδακτική εμπειρία. Οι γονείς, από την άλλη, προκειμένου να εξασφαλίσουν στο παιδί τους μαθήματα μουσικής, δελεάζονται από τις πιο οικονομικές εναλλακτικές, αντιπαρερχόμενοι ίσως το ενδεχόμενο να μην πάρει το παιδί τους τις σωστές βάσεις στη μουσική – πράγμα αρνητικό μακροπρόθεσμα», αναφέρει η κ. Αντα Μπάικα, καθηγήτρια πιάνου και ιδιοκτήτρια μουσικής σχολής στο Λαγονήσι. Ο συνάδελφός της, κ. Σταθόπουλος, καθηγητής κιθάρας, επίσης επιχειρηματίας του χώρου, εισάγει μία επιπλέον παράμετρο: «Συχνά, πολιτιστικοί φορείς ή σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων, στο πλαίσιο διαμόρφωσης ενός επιμορφωτικού προγράμματος, απευθύνονται σε ορισμένους οι οποίοι προσφέρουν μαθήματα μουσικής σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, αλλά αμφίβολης ποιότητας. Εκτός του ότι ο ίδιος ο χώρος μπορεί να μην πληροί τις ανάλογες προδιαγραφές, το τοπίο σχετικά με το ποιος αναλαμβάνει αυτά τα μαθήματα είναι συχνά θολό, η κατάσταση μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Βάζεις στον χώρο του σχολείου έναν άνθρωπο που μπορεί να μη γνωρίζεις –εκτός ωραρίου– για να ασχοληθεί με τους μαθητές. Αν συμβεί κάτι; Αναλογίζεται κανείς την ευθύνη που έχουμε απέναντι στα παιδιά;».