Ο «ισχνός» αστακός του Λάνθιμου

Ο «ισχνός» αστακός του Λάνθιμου

3' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Γιώργος Λάνθιμος, ο διασημότερος σύγχρονος Ελληνας σκηνοθέτης διεθνώς, επανέρχεται με τον «Αστακό» του. Πολυαναμενόμενο φιλμ, το πρώτο που γύρισε στο εξωτερικό μετά την απόφασή του να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγγλία. Κίνηση, η οποία πιθανότατα να ήταν και η πιο σωστή για το καλλιτεχνικό του μέλλον. Στην πραγματικότητα, τον Λάνθιμο δεν τον ανακαλύψαμε εμείς εδώ στην Ελλάδα, οι ξένοι τού άνοιξαν τον δρόμο προς την επιτυχία. Η πρωτόλεια «Κινέττα» του εδώ πέρασε εντελώς απαρατήρητη. Οι Κάννες ανακάλυψαν το ταλέντο του και επένδυσαν σε αυτό το 2009, όταν βράβευσαν τον «Κυνόδοντά» του, ο οποίος έφτασε μέχρι τα Οσκαρ. Οι Κάννες επένδυσαν σε αυτόν για δεύτερη φορά, τον περασμένο Μάιο, βραβεύοντας τον «Αστακό» με το Ειδικό Βραβείο της επιτροπής.

Η ταινία έχει έναν πρόλογο που θυμίζει παλιομοδίτικη δυστοπική φαντασία. Μια γυναίκα οδηγεί μόνη στο ψιλόβροχο στην εξοχή. Σταματάει το αμάξι της και πλησιάζει δύο γαϊδάρους, οι οποίοι βόσκουν σε ένα χωράφι. Θα πυροβολήσει τον ένα εν ψυχρώ! Ο επίλογος κορυφώνεται σε μια σκηνή ανάλογης εσωτερικής έντασης, ανακαλώντας στη μνήμη μας το διασημότερο βουβό σουρεαλιστικό κάδρο του Λουίς Μπουνιουέλ.

Το παράλογο και το ρετρό, τα οποία παρεμβάλλονται σαν σφήνα, ορίζουν τη μοίρα του «Αστακού».

Το προξενιό του… σωλήνα

Σε ένα απροσδιόριστο μέλλον οι Αρχές συλλαμβάνουν τα μοναχικά άτομα και τα μεταφέρουν σε ένα απομακρυσμένο ξενοδοχείο. Μόνο στα ζευγάρια επιτρέπεται να ζουν ελεύθερα. Στο ξενοδοχείο, καταγράφονται το φύλο και η σεξουαλική τους προτίμηση και αρχίζει η… αναμόρφωση. Αντρες και γυναίκες έχουν 45 ημέρες για να βρουν σύντροφο. Στη διάρκεια της αναμόρφωσης τους απαγορεύεται κάθε ηδονή.

Στον «πολιτισμένο» ζωολογικό κήπο του Λάνθιμου όσοι αποτύχουν να ζευγαρώσουν, χάνουν το πλεονέκτημα της λογικής και υποβιβάζονται στην τροφική αλυσίδα: μεταμορφώνονται στο ζώο που έχουν ήδη επιλέξει. Κατόπιν αφήνονται ελεύθεροι στο διπλανό δάσος, όπου έχουν βρει καταφύγιο και οι Μοναχικοί, οι δραπέτες του ξενοδοχείου. Ο ήρωας που ενσαρκώνει ο Κόλιν Φάρελ, ο πρωταγωνιστής του «Αστακού», μεταφέρεται στο ξενοδοχείο μαζί με τον σκύλο του (ο μεταμορφωμένος αδελφός του) και διαλέγει να γίνει αστακός. Λίγο μετά το σκάει και χάνεται στο δάσος. Ούτε εκεί, όμως, τα πράγματα είναι ειδυλλιακά.

Απαγορεύονται ο έρωτας και γενικά οι συναισθηματικές εκδηλώσεις.

Στον «Κυνόδοντα», όπου ένας πατέρας-αφέντης μεγαλώνει τα τρία παιδιά του σε πλήρη απομόνωση, σε μια βίλα στην εξοχή, αλλοιώνεται ο βασικότερος κώδικας επικοινωνίας, η γλώσσα, για να φανεί ένας τρόπος χειραγώγησης. Το παράλογο αποκαλύπτει τη διαστροφή: στον βωμό της καθαρότητας της οικογένειας αποκλείεται η επαφή με τον «βρώμικο» κόσμο. Στον «Αστακό», το παράλογο αποκαλύπτει την ανάγκη (και το δικαίωμα) του ατόμου να αγαπά και να ζει όπως αυτό επιλέγει, αρνούμενο τον προκαθορισμένο ρόλο του σε μια ψυχρή «μηχανή» που αναπαράγει δυστοπία.

Η πανοπλία

Ο Λάνθιμος και ο στενός συνεργάτης του, ο σεναριογράφος Ευθύμης Φιλίππου, διαλέγουν πάντα για τις ταινίες τους παράξενους αλλά και απόλυτα εύστοχους τίτλους. Ο σημερινός ταιριάζει κουτί σε ένα φιλμ που προτάσσει την πανοπλία του. Ο «Αστακός» είναι ένα αποτελεσματικό ευρωπαϊκό κινηματογραφικό «όπλο»: μια κινηματογραφική φόρμα ικανή να ταράξει στάσιμα νερά. Είναι συζητήσιμο, όμως, κατά πόσο καταφέρνει να φτάσει μέχρι το βάθος της ψυχής του σύγχρονου ατόμου και να αγγίξει τις αγωνίες του. Ο «Αστακός» αμύνεται, με την ευελιξία του, αλλά και την ευαισθησία του (σε αυτό το ζουμί βράζει η… αστακομακαρονάδα), απέναντι στην ομοιομορφία ενός ολοκληρωτισμού σαν αυτόν που μας περιέγραψε ο Τριφό στη διασκευή του «Φαρενάιτ 451». Ο Λάνθιμος, όμως, είναι σαν να φοβάται να βγει από το ενυδρείο. Η μισή ταινία σε προετοιμάζει για τη βουτιά στα βαθιά, η οποία τελικά δεν γίνεται. Η άλλη μισή, ώς το τελευταίο δεκάλεπτο που τον δικαιώνει ως έναν ευρηματικό σκηνοθέτη, κολλάει σε επαναλήψεις και κοινοτοπίες. O «Αστακός» στα δύσκολα κρύβεται πίσω από γρίφους.

Δείτε

«Ο αστακός» (The Lobster, 2015)

Σε ένα ακαθόριστο μέλλον, σε μια πόλη όπου θεωρούνται «υγιείς» και αφήνονται να ζουν ελεύθεροι μόνον όσοι έχουν ταίρι, τα μοναχικά άτομα συλλαμβάνονται και οδηγούνται σε ένα ξενοδοχείο–αναμορφωτήριο. Εκεί έχουν περιθώριο 45 ημέρες για να βρουν σύντροφο. Τον επιλέγουν ψυχρά, με βάση κοινές συνήθειες και κοινά χαρακτηριστικά. Αν δεν τα καταφέρουν, μεταμορφώνονται στο ζώο που έχουν ήδη επιλέξει. Ο Ντέιβιντ, ο ήρωας της ταινίας, επέλεξε να γίνει αστακός. Για δύο βασικούς λόγους: του αρέσει η θάλασσα και έχει διαβάσει πως ο αστακός ζει εκατό χρόνια, παραμένοντας γόνιμος.

Ο «Αστακός» είναι πολυεθνική συμπαραγωγή (από ελληνικής πλευράς συμμετέχει η Faliro House), γυρισμένη κυρίως στην Ιρλανδία. Στο σενάριο συνεργάστηκαν ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος και ο Ευθύμης Φιλίππου. Η φωτογραφία είναι του Θύμιου Μπακατάκη και το μοντάζ του Γιώργου Μαυροψαρίδη. Παίζουν: Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις (φωτ.), Τζον Σ. Ράιλι, Μπεν Γουίσοου, Λέα Σεϊντού, Αγγελική Παπούλια, Αριάν Λαμπέντ. (Προβάλλεται στις αίθουσες)

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή