Ασφαλιστικό και φορολογικό θα επιχειρήσει «να φέρει» η κυβέρνηση εντός του Δεκεμβρίου μαζί με τα νέα προαπαιτούμενα μέτρα που θα πρέπει να ψηφίσει έως τα μέσα του μήνα. Το εγχείρημα, ωστόσο, είναι δύσκολο, δεδομένων των στενών χρονικών περιθωρίων και της ανάγκης για νέους φόρους στο εισόδημα ύψους 477 εκατ. ευρώ, καθώς και περικοπών στις συντάξεις τουλάχιστον 350 εκατ. ευρώ.
Αν και ο αρχικός προγραμματισμός ήταν τόσο το ασφαλιστικό όσο και το φορολογικό να αντιμετωπισθούν το νέο έτος, η κυβέρνηση εξετάζει να τα προωθήσει άμεσα προς ψήφιση στη Βουλή με στόχο να ολοκληρωθεί ταχύτερα η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας. Οι λόγοι που η Αθήνα θέλει να κλείσει το ταχύτερο δυνατό τον έλεγχο είναι τρεις:
1. Να επαναφέρει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) το καθεστώς παροχής φθηνής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες (επαναφορά waiver που είχε αρθεί τον Φεβρουάριο). Σύμφωνα με πληροφορίες, εντός της επόμενης εβδομάδας, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος θα μεταβεί στη Φρανκφούρτη προκειμένου να συναντηθεί με τον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Δεδομένου ότι θα έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, το οικονομικό επιτελείο επιδιώκει να λύσει και αυτό το θέμα, ώστε οι τράπεζες να αρχίσουν σταδιακά να χρηματοδοτούν την οικονομία (νοικοκυριά και κυρίως επιχειρήσεις), με στόχο να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην πραγματική οικονομία.
2. Να ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE). Δηλαδή, να ξεκινήσει η ΕΚΤ να αγοράζει ελληνικά κρατικά ομόλογα. Αν και αυτές οι αγορές θα είναι μικρής αξίας (λόγω των γενικών όρων που έχει θέσει η ΕΚΤ για την εφαρμογή του προγράμματος), εκτιμάται ότι η ένταξη της Ελλάδας στο QE θα είχε έντονο συμβολισμό και θα σηματοδοτούσε επί της ουσίας την έμπρακτη επιστροφή της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Να σημειωθεί ότι τόσο το θέμα της αγοράς ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, όσο και της επαναφοράς του waiver, ο κ. Ντράγκι τα είχε συνδέσει τον Σεπτέμβριο με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του νέου προγράμματος, η οποία -όπως είχε επισημάνει- θα επιτευχθεί μόνο με την πιστή εφαρμογή των όσων προβλέπονται στο Μνημόνιο.
3. Να ανοίξει το συντομότερο δυνατόν η συζήτηση για τη νέα ρύθμιση του χρέους. Λίγο έως πολύ το τι μέτρα θα ληφθούν είναι γνωστά. Οι παρεμβάσεις θα αφορούν σε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, σε επέκταση της περιόδου χάριτος και ενδεχομένως κάποιου είδους παρέμβαση στα επιτόκια. Ωστόσο, η λήψη αυτών των αποφάσεων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιτυχή ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου του προγράμματος. Οπότε το οικονομικό επιτελείο θέλει να «κερδίσει» χρόνο για να φτάσει στο μεγάλο του στόχο, που δεν είναι άλλος από τη ρύθμιση του χρέους.
Πέραν αυτών, υπάρχουν βέβαια και πολιτικοί λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση εξετάζει την άμεση προώθηση των δύσκολων μεταρρυθμίσεων του ασφαλιστικού και του φορολογικού. Μετά τις απώλειες που κατέγραψε η κυβερνητική πλειοψηφία στην υιοθέτηση του πρώτου πακέτου προαπαιτουμένων μέτρων, στην κυβέρνηση φοβούνται ότι εάν εισέλθουν σε μία διαδικασία ψήφισης πολλών δύσκολων νομοσχεδίων, ενδεχομένως να μην «αντέξει» μέχρι τέλους η πλειοψηφία. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται η «ομαδοποίηση» όλων των μεγάλων «αγκαθιών» για καλύτερη πολιτική διαχείριση της κατάστασης.
Tα περιθώρια
Τα χρονικά περιθώρια που έχει η κυβέρνηση στη διάθεσή της είναι ιδιαιτέρως ασφυκτικά. Μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου θα πρέπει να έχουν κλείσει οι προαπαιτούμενες δράσεις του δεύτερου πακέτου μέτρων που συμφωνήθηκε το βράδυ της Πέμπτης σε επίπεδο Euroworking Group. Οι εκπρόσωποι των δανειστών θα καταφθάσουν στην Αθήνα στις 7 ή 8 Δεκεμβρίου (αμέσως μετά το Eurogroup της 7ης Δεκεμβρίου) για να ελέγξουν τον βαθμό υλοποίησης των προαπαιτουμένων δράσεων. Στόχος είναι μέχρι τις 15-16 του μήνα να έχουν θεσμοθετηθεί όλα τα μέτρα, ώστε το αργότερο στις 18 Δεκεμβρίου να εκταμιευθεί η υποδόση του ενός δισ. ευρώ.
Ωστόσο, κυβερνητικοί παράγοντες δεν αποκλείουν το πακέτο των μέτρων να κλείσει στις 22 Δεκεμβρίου. Και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρόθεση να έχουν ψηφιστεί μαζί με τα προαπαιτούμενα μέτρα και οι αλλαγές σε ασφαλιστικό και φορολογικό. Κυβερνητικοί παράγοντες αναφέρουν ότι οι αλλαγές στο φορολογικό νομοσχέδιο είναι μία ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση. Αν και οι θέσεις της κυβέρνησης και συγκεκριμένα του ΣΥΡΙΖΑ είναι να μεταφερθεί το βάρος στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, ωστόσο οι προσημειώσεις που έχουν γίνει από τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών δεν δείχνουν να οδηγούν σε αύξηση των εσόδων.
Δηλαδή, η αύξηση του ανώτατου συντελεστή δεν πρόκειται να επιφέρει έσοδα στο ελληνικό Δημόσιο. Επισημαίνουν ότι η δυσκολία εύρεσης των 477 εκατ. ευρώ είναι ίδιου βαθμού δυσκολίας όπως ήταν και η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων. Αυτό σημαίνει ότι το βάρος ενδεχομένως να πέσει στα μεσαία κλιμάκια, ενώ δεν αποκλείεται να καταργηθεί και το έμμεσο αφορολόγητο των 9.550 ευρώ εκτός και αν αυτό διατηρηθεί μόνο για όσους έχουν αποδείξεις μέσω καρτών. Μαζί με τις διατάξεις του φορολογικού νομοσχεδίου θα κατατεθούν και οι διατάξεις για τις πληρωμές μέσω καρτών και κίνητρα για όσους τις χρησιμοποιούν.