«Για να μπει στην Ευρώπη η Ελλάδα, θα πρέπει να περάσει από το πτώμα μου…».
Τη φράση αποδίδει ο Τάκης Λαμπρίας (1926-2001) στον Χέλμουτ Σμιτ (1918-2015) στο βιβλίο του «Στη σκιά ενός μεγάλου» (Μορφωτική Εστία, 1989) που ξαναδιαβάζουμε αυτές τις ημέρες με αφορμή την επανακυκλοφορία του από τις εκδόσεις «Ποταμός» σε ενιαίο τόμο με ένα ακόμα βιβλίο του πρώτου, το «Καραμανλής ο φίλος». Και φέρεται να την είχε εκστομίσει ο Γερμανός πολιτικός σε μία από τις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Σμιτ, ηγετική μορφή της μεταπολεμικής Γερμανίας και καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας την τελική και πλέον κρίσιμη περίοδο των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας μας στη Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, δεν υπήρξε αρχικά ένθερμος υποστηρικτής του ελληνικού αιτήματος.
Σύμφωνα με τον Τάκη Λαμπρία, δημοσιογράφο, πολιτικό και επιστήθιο φίλο και συνεργάτη του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η εχθρική στάση της Γερμανίας συνδεόταν με τις παραδοσιακές ανασφάλειες της χώρας σε σχέση με τις πραγματικές οικονομικές δυνατότητες των κρατών του ευρωπαϊκού νότου. Σε αυτό το περιβάλλον, το ταξίδι Καραμανλή στις 15 Μαΐου του 1979 στη Βόννη αποκτούσε τεράστια σημασία.
Παρά την άψογη φιλοξενία, οι πρώτες συναντήσεις δεν ξεκίνησαν καθόλου καλά. Ο Γερμανός καγκελάριος συνέδεσε το ελληνικό αίτημα με την επιστροφή της χώρας μας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, θέση που λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα τις συνομιλίες. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα της Ατλαντικής Συμμαχίας.
«Ο Σμιτ κοίταξε σιωπηλός τον Καραμανλή στα μάτια», γράφει ο Τάκης Λαμπρίας. «Είδε στο σταθερό βλέμμα του μονομάχου ότι εννοούσε ακριβώς αυτό που έλεγε· ότι δεν επρόκειτο να υποχωρήσει ούτε χιλιοστό. Αλλά συνέλαβε και κάτι άλλο στην άκαμπτη συμπεριφορά του άνδρα που βρισκόταν απέναντί του στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων: μια εκλεκτική συγγένεια με τη δική του ιδιοσυγκρασία – την αποφασιστικότητα, την παρρησία της εντιμότητας, τον πολιτικό ρεαλισμό. Κι εκεί που όλοι οι παριστάμενοι περίμεναν τον σπινθήρα που θα έκανε την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα να ξεσπάσει σε καταιγίδα, ένα αδιόρατο συναινετικό χαμόγελο στο σκληρό πρόσωπο του Σμιτ προανήγγειλε τη βαθιά συνεννόηση των δύο ανδρών, την αμοιβαία αλληλοεκτίμηση και κάτι περισσότερο: την απαρχή μιας φιλίας».
Ο Καραμανλής είχε συγκινηθεί από την κατανόηση που βρήκε στον Σμιτ χωρίς, φυσικά, να υποτιμά τη γενναιόδωρη στάση του Ζισκάρ ντ’ Εστέν. «…Σαν χαρακτήρας μου πήγαινε περισσότερο», όπως είχε ομολογήσει σε ανύποπτο χρόνο ο μεγάλος Ελληνας πολιτικός.