Ορόσημο στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων χαρακτηρίζεται η ερχόμενη Τρίτη 12 Ιανουαρίου. Το μεσημέρι της συγκεκριμένης ημέρας θα ανοίξει η οικονομική προσφορά της Cosco για την απόκτηση του 67% των μετοχών του ΟΛΠ. Και, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, μια καλή προσφορά από την κινεζική εταιρεία μπορεί να απογειώσει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, αλλά και το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτικών κεφαλαίων για την Ελλάδα, ενώ, αντίθετα, μια χαμηλή προσφορά θα επιφέρει αμηχανία, σκεπτικισμό και εκ νέου εσωστρέφεια.
Η διαδικασία, που έχει σχεδιαστεί για την ερχόμενη Τρίτη, προβλέπει κατά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), παρουσία των ξένων εμπειρογνωμόνων, το άνοιγμα της οικονομικής προσφοράς της Cosco. Ταυτόχρονα θα γίνει το άνοιγμα των αποτιμήσεων της αξίας της επιχείρησης που έχουν ήδη παραδοθεί στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων από τους δύο ανεξάρτητους αποτιμητές, την Kantor και την American Appraisal Hellas. Aπό τις δύο αποτιμήσεις, υπ’ όψιν θα ληφθεί εκείνη με το μεγαλύτερο ύψος αξίας του ΟΛΠ. Ανεξαρτήτως όμως του ύψους της αποτίμησης και του προσφερόμενου τιμήματος από την Cosco για την αγορά του 67% των μετοχών του ΟΛΠ, το ΤΑΙΠΕΔ θα ζητήσει τη βελτίωση της προσφοράς από την κινεζική εταιρεία. H διαδικασία αυτή προβλέπεται και ήδη έχει εφαρμοστεί στην πώληση του 33% του ΟΠΑΠ.
Ωστόσο, το αρχικό προσφερόμενο τίμημα θα καθορίσει εν πολλοίς και την έκβαση του τελικού προσφερόμενου τιμήματος από την Cosco. Οντας ο μοναδικός ενδιαφερόμενος –παρά την τακτική του ΤΑΙΠΕΔ να μην γνωστοποιεί τον αριθμό των προσφορών που έχει λάβει– η κινεζική εταιρεία δύσκολα θα βελτιώσει θεαματικά, χωρίς ισχυρό ανταγωνισμό, την αρχική της προσφορά. Η υποβολή της βελτιωμένης προσφοράς αναμένεται να γίνει μέσα σε περιθώριο μιας εβδομάδα ή το αργότερο δέκα ημερών.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ένα τίμημα της τάξης των 300 έως 400 εκατ. ευρώ δεν θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην κυβέρνηση. Ενα τέτοιο τίμημα συνεπάγεται αποτίμηση του συνόλου της εταιρείας μεταξύ 450 και 600 εκατ. ευρώ, δηλαδή εμπεριέχει υπερτίμημα 30% έως 70%. Σήμερα, η αξία ολόκληρου του ΟΛΠ ανέρχεται σε 350 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 235 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στην αξία των πωλούμενων μετοχών κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ. Τα προβλήματα για το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων και την κυβέρνηση θα ξεκινήσουν από τη στιγμή που το τίμημα θα είναι χαμηλότερο των 300 εκατ. ευρώ. Στην περίπτωση αυτή και με δεδομένο ότι η προσφορά της εταιρείας θα ξεπεράσει την υψηλότερη αποτίμηση που έδωσαν οι δύο ανεξάρτητοι αποτιμητές, ο πρόεδρος του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων Στέργιος Πιτσιόρλας θα προσέλθει στο Μέγαρο Μαξίμου ζητώντας έγκριση για το επόμενο βήμα.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ – ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ
Επενδύσεις άνω των 10 δισ. από τις 2 αποκρατικοποιήσεις
Δύο επενδύσεις μπορούν να μεταβάλουν την «κακή» πορεία των επενδεδυμένων κεφαλαίων στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη είναι η αξιοποίηση του Ελληνικού και η δεύτερη εκείνη του Θριασίου Πεδίου. Οι άνθρωποι της αγοράς αναφέρουν ότι οι δύο προαναφερόμενες παρεμβάσεις μπορούν να αλλάξουν εντελώς τον χάρτη στην Αττική, ενώ τα αποτελέσματα θα φανούν σε εθνικό επίπεδο. Συνολικά, οι δύο αυτές παραχωρήσεις/αποκρατικοποιήσεις μπορούν να κινητοποιήσουν πάνω από 10 δισ. ευρώ σε βάθος 10ετίας, επενδύσεις που χρειάζεται επειγόντως η χώρα και η οικονομία της προκειμένου να ανακάμψουν.
Το Ελληνικό, όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, είναι μια υπόθεση που θα απασχολήσει την κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ αμέσως μετά το κλείσιμο της εκκρεμότητας του ΟΛΠ. Η κυβέρνηση και το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων ευλόγως επιχειρούν να κλείσουν ορισμένα μέτωπα προτού ανοίξουν νέα, όπως θα είναι το Ελληνικό. Ετσι, μια αναθέρμανση των συζητήσεων για την αξιοποίηση του Ελληνικού με τον προτιμητέο επενδυτή Lamda Development θα πρέπει να αναμένεται μέσα στο α΄ τρίμηνο του έτους και αφού πάρει τον δρόμο της η αξιοποίηση του ΟΛΠ.
Η τελευταία θεωρείται άμεσα συνυφασμένη με εκείνη του Θριασίου Πεδίου. Μια επιτυχής αποκρατικοποίηση του μεγαλύτερου λιμένα της χώρας μπορεί να ενισχύσει τόσο τον ανταγωνισμό στην παραχώρηση του Θριασίου Πεδίου όσο και στις αποκρατικοποιήσεις των ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του ΟΛΘ και άλλων περιουσιακών στοιχείων της χώρας (π.χ. περιφερειακούς λιμένες). Είναι σίγουρο ότι η αξιοποίηση των ΟΛΠ/ΟΛΘ και των άλλων λιμένων της χώρας χωρίς αξιόπιστες σιδηροδρομικές μεταφορές δεν μπορεί να υπάρξει,όπως επίσης και το αντίστροφο. Χωρίς μεγάλο εμπορευματικό έργο δεν μπορεί να υπάρξει αξιοποίηση των σιδηροδρόμων της χώρας. Η παραχώρηση του Θριασίου Πεδίου μπορεί να συνεισφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στις επιχειρούμενες αποκρατικοποιήσεις, καθώς προσφέρεται για τη δημιουργία ισχυρών συνεργιών μεταξύ των σχετικών περιουσιακών στοιχείων που βαίνουν προς αποκρατικοποίηση.
Το κυριότερο είναι ότι το Θριάσιο Πεδίο και το Ελληνικό, σε συνδυασμό με τις αποκρατικοποιήσεις των ΟΛΠ, Αστέρα Βουλιαγμένης και των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, θα βάλουν ξανά την Ελλάδα στον χάρτη διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων. Επίσης δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι μέχρι σήμερα τις σημαντικές υποδομές διεκδικούν σοβαροί στρατηγικοί επενδυτές (Cosco, Fraport κ.ά.), οι οποίοι έρχονται για να μείνουν στη χώρα και όχι για να αποκομίσουν υπεραξίες σε ένα περιορισμένο χρονικό ορίζοντα 3ετία ή 5ετίας.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ
24 προαιρέσεις περιλαμβάνει η ολοκλήρωση της συναλλαγής
Είκοσι τέσσερις προαιρέσεις περιλαμβάνει η ολοκλήρωση της συμφωνίας παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στην κοινοπραξία Fraport-Slentel. Οι δύο πλευρές έδωσαν τα χέρια τους λίγο πριν από το τέλος του περασμένου έτους και υπέγραψαν τη σχετική σύμβαση, αλλά η ολοκλήρωση της συναλλαγής και η παράδοση του ελέγχου των αεροδρομίων στον παραχωρησιούχο (Fraport-Slentel) έχουν ακόμη πολύ δρόμο. Από τις 24 προαιρέσεις, οι τρεις από αυτές είναι οι πιο σημαντικές και οι πιο ευαίσθητες. Συγκεκριμένα:
1. Η ελληνική Βουλή θα πρέπει να ψηφίσει τον νόμο που επικυρώνει τη σχετική σύμβαση παραχώρησης και ο κυρωτικός νόμος να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ.
2. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει οποιαδήποτε ευρωπαϊκή κρατική ενίσχυση.
3. Και ο παραχωρησιούχος να εξασφαλίσει την έγκριση του ελέγχου της συγκέντρωσης, είτε από την ελληνική είτε από την ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Οι υπόλοιπες προαιρέσεις θεωρούνται περισσότερο γραφειοκρατικές, αλλά για την ελληνική πραγματικότητα είναι εξίσου σημαντικές. Για παράδειγμα, ιδιαίτερα σημαντική είναι η υπογραφή των αρχικών συμβάσεων παροχής υπηρεσιών από τους κρατικούς χρήστες, δηλαδή τους όρους με τους οποίους o παραχωρησιούχος αποκτά πρόσβαση στα αεροδρόμια. Επίσης ο παραχωρησιούχος, πριν αναλάβει τα αεροδρόμια, θα πρέπει να ενεχυριάσει στο ΤΑΙΠΕΔ μια σειρά εγγυητικών επιστολών, ύψους πολλών δεκάδων εκατ. ευρώ, που άπτονται των δεσμευτικών επενδύσεων, της καλής εκτέλεσης των έργων, της καλής λειτουργίας των αεροδρομίων κ.ο.κ. Ακόμη, ο παραχωρησιούχος θα παραδώσει στο ελληνικό Δημόσιο όλο το επιχειρηματικό σχέδιο για την αξιοποίηση των αεροδρομίων, ενώ στην ΥΠΑ θα παραδώσει τα επικαιροποιημένα εγχειρίδια κάθε αεροδρομίου και τις αιτήσεις για τη μεταβίβαση των υφιστάμενων πιστοποιητικών αεροδρομίου στον παραχωρησιούχο.
Επίσης, στην ΥΠΑ θα παραδοθούν οι αιτήσεις για την έναρξη της διαδικασίας πιστοποίησης για κάθε μη πιστοποιημένο περιφερειακό αεροδρόμιο σύμφωνα με τον Κανονισμό 2014 για τα Αεροδρόμια. Τέλος, ο παραχωρησιούχος είναι υποχρεωμένος να υπογράψει μια σειρά άλλων συμβάσεων, όπως είναι η Συμφωνία Πολυμερούς Διαιτησίας, που θα υπογραφεί με τις πιστώτριες τράπεζες, η Σύμβαση Ανεξάρτητου Μηχανικού, που θα υπογραφεί με τον Ανεξάρτητο Μηχανικό, που θα βεβαιώνει την καλή εκτέλεση των έργων, κ.ά. Από την πλευρά του δημοσίου, η ΥΠΑ θα πρέπει να εγκρίνει το ανώτατο όριο χρεώσεων ανά αναχωρούντα επιβάτη, το οποίο δεν θα υπερβαίνει τα 13 ευρώ.
ΤΡΑΙΝΟΣΕ
Οι προθέσεις των Ρώσων θα κρίνουν τον διαγωνισμό
«Εσπασε» η συμφωνία Ρουμάνων και Αμερικανών στην αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, οι Ρουμάνοι της Grup Fevorian Roman (GFR) για άγνωστους λόγους απέκλεισαν τη συμμετοχή των Αμερικανών της Watco στον σχετικό διαγωνισμό αποκρατικοποίησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ετσι, με δεδομένο την αδύναμή τους προσφορά, αλλά και την αδιαφορία των Γάλλων της SNCF, ο διαγωνισμός αποκρατικοποίησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ τίθεται εν αμφιβόλω. Στην πράξη, η έκβαση του διαγωνισμού εξαρτάται αποκλειστικά από τις προθέσεις των Ρωσικών Σιδηροδρόμων (RZD), οι οποίες, ως γνωστόν, μέχρι σήμερα αποτέλεσαν «σκωτσέζικο ντους» για την ελληνική κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι η ρωσική πλευρά θα πιεστεί τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από τους συνεταίρους της στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, προκειμένου να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της. Οι ίδιοι αναφέρουν ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, παρόλο που δεν θα φέρει σημαντικά έσοδα, θεωρείται κλειδί για σειρά άλλων αποκρατικοποιήσεων ή/και επενδύσεων, όπως του ΟΛΠ/ ΟΛΘ, Θριάσιου Πεδίου, κ.ά. Επιπλέον δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η εταιρεία «σέρνει» από πίσω της κρατικές ενισχύσεις ύψους 700 εκατ. ευρώ, και χωρίς έναν ιδιώτη ενδιαφερόμενο θα οδηγηθεί σε εκκαθάριση. Η συνεταίρος των Ρωσικών Σιδηροδρόμων στον συγκεκριμένο διαγωνισμό είναι η ΓΕΚ Τέρνα, η οποία φέρεται ως ιδιαιτέρως ενδιαφερόμενη για να αναλάβει την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η στάση της ωστόσο περνά μέσα από τις αποφάσεις της RZD και τις περαιτέρω κινήσεις της ρωσικής επιχείρησης. Πάντως η ελληνική εταιρεία φέρεται να έχει βολιδοσκοπήσει την αμερικανική Watco για το ενδεχόμενο από κοινού διεκδίκησης της προς αποκρατικοποίηση εταιρείας. Ωστόσο η πιθανή αυτή σύμπραξη εξαρτάται από τους Ρώσους, και αν οι τελευταίοι παραμείνουν στο παιχνίδι της διεκδίκησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η ελληνοαμερικανική σύμπραξη θα είναι αδύνατη.
Ολα τα παραπάνω δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο μιας νέας πιθανής καθυστέρησης στη διαδικασία αποκρατικοποίησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ έχει ανακοινώσει ως πιθανό χρόνο υποβολής των δεσμευτικών προσφορών το δεύτερο δεκαήμερο του επόμενου μήνα, αλλά δεν αποκλείεται το ορόσημο αυτό να μετατεθεί.
Αντίθετα με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας προβληματισμός σε ό,τι αφορά την αποκρατικοποίηση της Εταιρείας Συντήρησης Τροχαίου Σιδηροδρομικού Υλικού (ΕΕΣΣΤΥ). Εκεί το ενδιαφέρον θεωρείται δεδομένο σε δύο ή τρεις ενδιαφερόμενους, και όλα δείχνουν ότι η εταιρεία σύντομα θα αλλάξει χέρια.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ
Την επέκταση της παραχώρησης συζητούν ΤΑΙΠΕΔ και Καναδοί
Ο κύβος ερρίφθη για την περαιτέρω αποκρατικοποίηση του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος». Το ΤΑΙΠΕΔ έχει αποστείλει ήδη επιστολή στο Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), προκειμένου να συζητηθεί η περαιτέρω επέκταση της συμφωνίας παραχώρησης του αερολιμένα. Μέχρι στιγμής η διοίκηση του ΔΑΑ δεν έχει αποκριθεί, αλλά θεωρείται θέμα ημερών να υπάρξει η σχετική απόκριση.
Το ΤΑΙΠΕΔ φέρεται να έχει χαράξει τη στρατηγική του σε ό,τι αφορά τον ΔΑΑ. Σε πρώτο χρόνο θα επεκταθεί η σύμβαση παραχώρησης του αερολιμένα των Σπάτων, και σε δεύτερο χρόνο (π.χ., το 2017) θα ακολουθήσει η πώληση του 30% των μετοχών του ΔΑΑ κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ ή όποιο άλλο ποσοστό προκριθεί. Η διοίκηση του Ταμείου πιέζεται από την πλευρά των πιστωτών να προχωρήσει ταυτόχρονα την πώληση του 30%, με στόχο την αύξηση των εσόδων, αλλά μέχρι στιγμής προκρίνεται ως αποδοτικότερη η πρώτη επιλογή που προτείνει το ΤΑΙΠΕΔ. Η επιλογή αυτή εκτιμάται ότι θα προσδώσει μεγαλύτερη αξία στο όποιο πακέτο μετοχών διατεθεί σε δεύτερο χρόνο, στο μέλλον. Προς την κατεύθυνση αυτή θα συνδράμει και η αλλαγή ορισμένων όρων της συμφωνίας μετόχων, η οποία σήμερα αποτελεί τροχοπέδη στις επιλογές του ΤΑΙΠΕΔ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και το δικαίωμα αρνησικυρίας που διαθέτει ο ιδιώτης μέτοχος, ένας όρος που αναμένεται να μεταβληθεί ταυτόχρονα με την οποία συμφωνία παράτασης του χρόνου παραχώρησης του αερολιμένα.
Η συγκυρία που το ΤΑΙΠΕΔ ξεκινά τη σχετική διαπραγμάτευση είναι αναμφιβόλως θετική. Ο ΔΑΑ, ύστερα από πολλά χρόνια κάμψης της επιβατικής κίνησης, τα τελευταία τρίμηνα καταρρίπτει πολλαπλά ρεκόρ.
Μάλιστα πριν από λίγες ημέρες ανακοίνωσε ότι το 2015 ήταν η χρονιά που ο ΔΑΑ πέτυχε την καλύτερη ιστορική επίδοσή του από πλευράς επιβατικής κίνησης, φτάνοντας τα 18,1 εκατ. επιβάτες και ξεπερνώντας κατά 2,9 εκατ. επιβάτες (+19%) την κίνηση του 2014. Σύμφωνα με τη διοίκηση του αερολιμένα, η επίδοση αυτή ξεπέρασε κατά 1,55 εκατ. επιβάτες (+9,4%) την καλύτερη ιστορικά μέχρι σήμερα επίδοση που είχε σημειωθεί κατά το 2007.
Οχι τυχαία, επομένως, το «χειρότερο» αεροδρόμιο του 2011 που πούλησε η γερμανική Hochtief στην καναδέζικη επενδυτική εταιρεία PSP έχει αποτελέσει τρία χρόνια αργότερα το καλύτερο περιουσιακό στοιχείο για τους Καναδούς. Ως συνέπεια, το ΤΑΙΠΕΔ αναμένει ένα καλό τίμημα, καλύτερο από το επιδιωκόμενο το 2011, τόσο για την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του αερολιμένα όσο και από την πώληση μετοχών που θα ακολουθήσει σε δεύτερη φάση.