Στα δεκαέξι της, εργαζόταν ως εθελόντρια σε καταφύγιο αδέσποτων ζώων• τα περισσότερα είχαν καταλήξει εκεί χτυπημένα από αυτοκίνητα κατά τις νυχτερινές ώρες. Προσπαθώντας να βρει κάποιον τρόπο αυτό να περιοριστεί, σκέφτηκε να φτιάξει ένα φωσφορίζον αντιπαρασιτικό κολάρο για γάτους και σκύλους, το οποίο και θα απωθούσε τους ψύλλους, και θα ήταν ορατό από τους οδηγούς μέσα στο σκοτάδι. Η ιδέα έμεινε στο μυαλό της. Μέχρι που την επόμενη χρονιά είδε το «δικό της» κολάρο να κυκλοφορεί από τον κολοσσό ειδών για κατοικίδια Hartz Mountain και να κάνει απίστευτες πωλήσεις. «Τότε αποφάσισα ότι ποτέ δεν θα άφηνα άλλη ιδέα μου αναξιοποίητη, ποτέ δεν θα ανέβαλλα οτιδήποτε», λέει από το σπίτι της στη Νέα Υόρκη η Τζόι Μανγκάνο. Εκείνη η απόφαση, στην εφηβεία της, όχι μόνο τηρήθηκε, αλλά έγινε και εφαλτήριο για να διαγράψει αξιοζήλευτη επαγγελματική πορεία και να δημιουργήσει μια περιουσία που ξεπερνά το 1 δισ. δολάρια. Και όλα αυτά ξεκίνησαν από μια… σφουγγαρίστρα, που πιθανότατα θα κάνει το όνομα της 60χρονης σήμερα Αμερικανίδας να ακουστεί μέχρι και στην τελετή απονομής των φετινών Οσκαρ, αφού τη δική της ζωή αφηγείται η ταινία «Joy» του Ντέιβιντ Ο’ Ράσελ με την Τζένιφερ Λόρενς.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Οταν ακούμε τη λέξη «εφευρέτης», μας έρχονται στο μυαλό άνθρωποι όπως ο Στιβ Τζομπς ή ο Τζέιμς Ντάισον (στον οποίο χρωστάμε από την ηλεκτρική σκούπα χωρίς σακούλα μέχρι το στεγνωτήρα για τα χέρια στο μπάνιο). Και τους φανταζόμαστε να δημιουργούν, σκυμμένοι πάνω στον πάγκο του εργαστηρίου τους. ∆ύσκολο να σκεφτούμε ως εφευρέτρια, και μάλιστα επιτυχημένη, μια διαζευγμένη μητέρα τριών παιδιών στο Λονγκ Αϊλαντ, που δουλεύει όλη τη μέρα σε δύο δουλειές για να τα βγάλει πέρα. Οχι, η Τζόι Μανγκάνο δεν ανταποκρίνεται στο «πρότυπο» του εφευρέτη-επιχειρηματία. ∆εν ήταν η καλύτερη μαθήτρια στην τάξη της. ∆εν κέρδιζε διαγωνισμούς ευρεσιτεχνίας.
Γεννήθηκε το 1956 στη Νέα Υόρκη από οικογένεια Ιταλών μεταναστών. Ο πατέρας της ήταν οδηγός λεωφορείου, αλλά πολύ σύντομα έφτιαξε τη δική του επιχείρηση που ενοικίαζε βαν. Την ενέργεια και την ευρηματικότητά του κληροδότησε στην κόρη του, η οποία από μικρή είχε εξαιρετικές επιδόσεις στα μαστορέματα. «Σε ηλικία 12 ετών θέλησα να επανασχεδιάσω την τοστιέρα μας. Εκανα πολύ καλή δουλειά, αλλά, δυστυχώς, εξερράγη!» θυμάται γελώντας η Μανγκάνο. Οι θετικές επιρροές, όμως, δεν σταματούν εδώ. «Η γιαγιά μου, η Μίνι, αποτέλεσε μεγάλη έμπνευση για μένα. Εκείνη μου δίδαξε πόσο σημαντική είναι η οικογένεια και με έκανε να πιστεύω στον εαυτό μου. Μου είχε αδυναμία, αισθανόταν υπερήφανη για ό,τι έκανα. Ζούσε στο διαμέρισμα κάτω από το δικό μας, μαζί με την προγιαγιά μου τη Νόνι. Αλλη σπουδαία γυναίκα! Τραγουδούσε όπερα -είχε σπουδαία φωνή- και μου έμαθε να φτιάχνω αυθεντικά νιόκι».
Τελειώνοντας το γυμνάσιο, σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στο Pace University. Εκεί γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Τόνι, συμφοιτητή και μετέπειτα σύζυγό της, με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά. Στην ταινία, μεταξύ άλλων διαφοροποιήσεων από τα αληθινά γεγονότα, ο Τόνι είναι (άσημος) τραγουδιστής και τα παιδιά τους δύο. «Η ταινία είναι κατά 50% εμπνευσμένη από τη ζωή μου. Το υπόλοιπο μισό ανήκει στη φαντασία του Ντέιβιντ και σε άλλες σπουδαίες γυναίκες τις οποίες θαυμάζει. Αλλά δεν έχει σημασία. Ο πυρήνας είναι πραγματικός. Ολα έγιναν όπως έπρεπε και είμαι πολύ υπερήφανη για το αποτέλεσμα. Οταν βλέπαμε το τρέιλερ με τα παιδιά μου, έτρεμα από χαρά και συγκίνηση», ξεκαθαρίζει η Τζόι.
Βασίλισσα του τηλεμάρκετινγκ
Αποφοίτησε το 1978. Παντρεύτηκαν λίγο μετά. Το 1982 γεννήθηκε η πρώτη τους κόρη. Ο γάμος όμως δεν ήταν ρόδινος. «Αποδείχθηκε μάλλον επιβλαβής για την υγεία μου, αλλά ήταν πολύ επώδυνο να το παραδεχτώ», λέει. Ο χωρισμός ήταν αναπόφευκτος κι εκείνη εργαζόταν σκληρά για να εξασφαλίσει τα προς το ζην, από ταξιδιωτική πράκτορας μέχρι σερβιτόρα. Μέχρι που, ένα βράδυ, την ώρα που κατάκοπη από τη δουλειά έκανε φασίνα στο μικρό τους διαμέρισμα, είδε την κόρη της να παίζει με μια πάνινη κούκλα. Τα μαλλιά της ήταν από κορδόνι. Και μια νέα ιδέα γεννήθηκε στο μυαλό της νεαρής μητέρας: να φτιάξει μια υπεραπορροφητική σφουγγαρίστρα από βαμβακερό κορδόνι μήκους 90 μ., που θα καθαρίζει τέλεια και θα στύβεται χωρίς να κοπιάζει η νοικοκυρά, αφού θα έχει περιστρεφόμενο χερούλι. Αυτήν τη φορά η ιδέα της κατοχυρώθηκε αμέσως: ήταν η Miracle Mop. Αλλά, για να τη βγάλει στην αγορά, η Τζόι χρειαζόταν χρήματα – και δεν τα διέθετε. Με ένα ποσό που δανείστηκε από συγγενείς και φίλους και με τη βοήθεια ενός μηχανικού, στο πρόχειρο εργαστήριο που έφτιαξε σε ένα δωμάτιο της επιχείρησης του πατέρα της (τον υποδύεται ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο) κατασκεύασε εκατό κομμάτια – «αν και πολλοί προσπάθησαν να με αποθαρρύνουν. “Μια σφουγγαρίστρα είναι πάντα μια σφουγγαρίστρα”, μου έλεγαν».
Το επόμενο ερώτημα ήταν: πώς θα πουλούσε τις θαυματουργές σφουγγαρίστρες της; Η πρώτη απόπειρα έγινε πόρτα-πόρτα. Το αποτέλεσμα δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Εκείνη την εποχή -στα τέλη της δεκαετίας του ’80- η Αμερική ζούσε την αυγή του τηλεμάρκετινγκ. H νεόκοπη επιχειρηματίας αποφάσισε να απευθυνθεί στο κανάλι QVC. Αλλη μία παταγώδης αποτυχία. «Ηταν αναμενόμενο», εξηγεί η ίδια. «Οι πωλητές δεν είχαν ούτε ικανότητα ούτε τον ενθουσιασμό που ήταν απαραίτητα για την προώθηση ενός τέτοιου προϊόντος. Θύμωσα πολύ. Πήγα στο κανάλι και ζήτησα να μου επιτρέψουν να εμφανιστώ εγώ στην εκπομπή και να πουλήσω τη Miracle Mop». Τους έπεισε. Στην πρώτη τηλεοπτική εμφάνισή της, πούλησε περισσότερα από 18.000 κομμάτια σε μόλις 20 λεπτά! Ενα απίστευτο success story είχε αρχίσει να γράφεται. Πού αποδίδει την επιτυχία της η ίδια; «Στο ότι όλα όσα δημιουργώ έρχονται να καλύψουν κατ’ αρχάς τις δικές μου ανάγκες: είμαι μητέρα, εργάζομαι, έχω ένα σπίτι να καθαρίσω, πράγματα να αποθηκεύσω χωρίς να πιάνουν πολύ χώρο, χρειάζομαι αποτελεσματικές λύσεις. Είμαι σαν τις πελάτισσές μου!» ∆ύσκολο να το πιστέψουμε, βέβαια, αφού πλέον ζει σε ένα σπίτι 4.000 τ.μ. με 14 υπνοδωμάτια…
Ακολούθησε η δημιουργία της εταιρείας της, Ingenious Designs, κι ενός εργοστασίου 4.500 τ.μ. με 200 υπαλλήλους. Το 1999 η Ingenious Designs πουλήθηκε στη Home Shopping Network, αλλά η Μανγκάνο παρέμεινε πρόεδρος και εμφανίζεται τακτικά στις εκπομπές τηλεπωλήσεων, τις οποίες παρακολουθούν 143 εκατομμύρια νοικοκυριά σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Εχει την πατέντα για περισσότερες από 100 εφευρέσεις: από τις κρεμάστρες με βελούδινο ύφασμα στις άκρες (για να μην αφήνουν σημάδια στα ρούχα) και το κουτί… πιάτο (που γίνεται επίπεδο όταν δεν θέλουμε να το γεμίσουμε με κάτι) μέχρι την «έξυπνη» θήκη για καλλυντικά, που όχι μόνο έχει απίστευτη χωρητικότητα, αλλά και διπλώνει σε ρολό. Οσο για τη Miracle Mop; Είναι πάντα η σταρ της γκάμας των προϊόντων. Περισσότερα από 5 εκατομμύρια κομμάτια έχουν πωληθεί μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο.
Αλλά η Τζόι Μανγκάνο δεν επαναπαύεται στις δάφνες της. «Κάθε λεπτό το μυαλό μου είναι σε εγρήγορση. Στο κομοδίνο, δίπλα στο κρεβάτι μου, έχω πάντα στυλό και σημειωματάριο. ∆εν είναι λίγες οι φορές που πετάγομαι από τον ύπνο μου για να καταγράψω μια νέα ιδέα. Η φαντασία είναι η έκτη μου αίσθηση!» Τι προσδοκά από την ταινία; «Αν έστω κι ένας άνθρωπος τη δει και αποφασίσει πως ήρθε η ώρα να κάνει κάτι που από καιρό ονειρευόταν αλλά δεν τολμούσε, θα είμαι ευτυχισμένη», απαντά χωρίς δισταγμό. Σκέφτεται την εποχή που θα σταματήσει να δουλεύει; «Θεέ μου!» λέει γελώντας. «Είναι σαν να ρωτάτε τον Αντρέα Μποτσέλι εάν θα σταματήσει να τραγουδάει. Ε, λοιπόν, όχι, δεν θα σταματήσει»!