Ποιος ανέμενε ότι το πείραμα θα πετύχει; Κι όμως, η ΒΙΟΜΕ, το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης που διοικείται από τους ίδιους τους εργαζομένους του, κλείνει φέτος τρία χρόνια λειτουργίας. Πρόσφατα μάλιστα η ΒΙΟΜΕ απέκτησε και e-shop (www.viomecoop.com) από όπου κάποιος μπορεί να αγοράσει τα προϊόντα της στηρίζοντας το εγχείρημα.
Φυσικά εκεί δεν θα βρείτε δομικά και μονωτικά υλικά ή εργαλεία, τα προϊόντα που παρήγαγε η Βιομηχανική Μεταλλευτική προτού κλείσει το 2011. Οι νέοι «ιδιοκτήτες» της ΒΙΟΜΕ κατασκευάζουν και εμπορεύονται φυσικά καθαριστικά και σαπούνια. «Οι γιαγιάδες μας και οι δικές τους γιαγιάδες γνώριζαν καλά πώς να συνδυάζουν διάφορα υλικά που είχαν στην κουζίνα τους καθαρίζοντας αποτελεσματικά», όπως γράφουν. Ολα τα προϊόντα τους κυμαίνονται σε πολύ χαμηλές τιμές (π.χ. 4,5 ευρώ τα 4 λίτρα καθαριστικού γενικής χρήσης πράσινο μήλο), ούτως ώστε να είναι προσιτά σε κάθε νοικοκυριό.
Ηταν μια εντελώς αναπάντεχη τροπή των γεγονότων. Η Βιομηχανική Μεταλλευτική, που ιδρύθηκε το 1982, ως θυγατρική του ομίλου Φίλκεραμ-Τζόνσον, ήταν για πολλά χρόνια μια δυναμική και επιτυχημένη επιχείρηση. Από το 2000 μέχρι το 2006 μάλιστα, ήταν μία από τις 20 πιο κερδοφόρες βιομηχανίες της Βόρειας Ελλάδας. Ολα άλλαξαν όταν, το 2010, με την κρίση στον κατασκευαστικό κλάδο, η μητρική εταιρεία άρχισε να παρουσιάζει ελλείμματα. Οπως αναφέρει το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, η Φίλκεραμ-Τζόνσον χρέωσε τότε με δάνεια ύψους 1,9 εκατ. ευρώ τη θυγατρική της, με αποτέλεσμα η τελευταία να αποκτήσει ένα πλασματικό παθητικό και να αρχίσει τις καθυστερήσεις στις πληρωμές. Η Φίλκεραμ κήρυξε πτώχευση το 2011, αφήνοντας στην τύχη της τη ΒΙΟΜΕ που από τον Μάιο του 2011 σταματάει να πληρώνει τους εργαζομένους της. Μεγάλο μέρος από τους 80 εργαζόμενους ικανοποιήθηκε οικονομικά μέσω προσφυγών που έκαναν οι δικηγόροι τους σε πελάτες της εταιρείας που είχαν παραλάβει προϊόντα της με πίστωση. Τον Φεβρουάριο του 2013, περίπου 25 από τους εναπομείναντες εργαζόμενους εγκαταστάθηκαν στις παλιές εγκαταστάσεις της ΒΙΟΜΕ και με τη μορφή Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης προσπάθησαν να παράξουν κάποια από τα παλιά προϊόντα. Οταν οι πρώτες ύλες τελείωσαν, στράφηκαν προς τα καθαριστικά γενικής χρήσης, τα οποία παράγουν μέχρι σήμερα, συνεχίζοντας παράλληλα τον αγώνα διεκδίκησης των δεδουλευμένων τους.
Κι έχουν μεγάλα σχέδια για το μέλλον. «Στόχος μας είναι να αρχίσουμε να παράγουμε όχι μόνο φυσικά, αλλά πλήρως οικολογικά προϊόντα που σέβονται απόλυτα το περιβάλλον», λέει στην «Κ» ο κ. Μάκης Αναγνώστου, από τους εργαζομένους στη ΒΙΟΜΕ. «Ηδη έχουμε στείλει προϊόντα προς έγκριση. Θεωρούμε ότι αυτή θα πρέπει να είναι η κατεύθυνσή μας για μεγαλύτερη παραγωγή». Προς το παρόν, οι 22 εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ βγάζουν μεν τα προς το ζην, αλλά τα έσοδά τους δεν υπερβαίνουν το επίδομα ανεργίας. «Μέχρι τώρα κοιτούσαμε απλώς μέσα από την αλληλεγγύη να επιβιώνουμε. Τώρα κοιτάμε πώς θα καταφέρουμε να βγάζουμε κανονικό μεροκάματο». Οπως λέει μάλιστα, στόχος τους είναι εντός του 2016, να βάλουν μπρος και την προηγούμενη παραγωγή της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής. «Στην αρχή είχαμε μια δυσκολία να αγοράσουμε τις πρώτες ύλες, αλλά τώρα που βρήκαμε ρυθμό μπορούμε να τις αγοράσουμε. Σιγά σιγά θα ξεκινήσουμε». Ηδη, πάντως, το ηλεκτρονικό κατάστημα έχει δώσει μεγάλη ώθηση στη συνεταιριστική επιχείρηση.
Πρόσφατα, η ΒΙΟΜΕ αναδείχθηκε παράδειγμα «καλής πρακτικής» για τη Βόρεια Ελλάδα στο πλαίσιο πρότζεκτ για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία που υλοποιεί η Fair Trade Hellas μαζί με άλλες 28 οργανώσεις στην Ευρώπη. «Οι εργάτες της ΒΙΟΜΕ στα χρόνια της βαθιάς κρίσης πήραν την παραγωγή στα χέρια τους, ανέλαβαν τον κοινωνικό τους ρόλο και μας έμαθαν πώς μια επιχείρηση μπορεί μέσα από αυτοδιαχείριση στη λειτουργία και τη λήψη αποφάσεων να έχει θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κοινωνία» λέει στην «Κ» η κ. Κέλλυ Γαρυφαλλή, υπεύθυνη προγραμμάτων της Fair Trade Hellas. Η οργάνωση έχει ξεκινήσει καμπάνια για την ενίσχυση της αλληλέγγυας οικονομίας (www.challengingthecrisis.com/el).