ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. «Ενώ νιώθαμε ότι το νερό είχε μπει στο αυλάκι, τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που τα επόμενα βήματα είναι ξανά ασαφή», έλεγε στην «Κ» Ευρωπαίος αξιωματούχος την περασμένη Πέμπτη, στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, περιμένοντας την πτήση για την Ουάσιγκτον. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο κατέβαζε τον πήχυ για κάποια εξέλιξη στις συναντήσεις στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Οι προσδοκίες για σημαντικές συζητήσεις στην εαρινή σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην αμερικανική πρωτεύουσα, όσον αφορά τα επόμενα βήματα του ελληνικού προγράμματος αλλά και το χρέος της χώρας, ήταν αυξημένες το προηγούμενο διάστημα. Ομως, μετά την αποχώρηση των θεσμών από την Αθήνα χωρίς συμφωνία την περασμένη Τρίτη, οι συναντήσεις στην Ουάσιγκτον περιορίστηκαν στις απολύτως απαραίτητες.
Το μήνυμα, ωστόσο, προς την Αθήνα από την ευρωπαϊκή πλευρά ήταν ξεκάθαρο: «Ο χρόνος έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα». Η δε πίεση που δέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος και η ομάδα του για συμφωνία τις επόμενες εβδομάδες ήταν πολύ έντονη. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, πάντως, εξηγούσαν στην «Κ» ότι ο στόχος για συμφωνία μέχρι το επόμενο Eurogroup (22/4) είναι μάλλον μη ρεαλιστικός και ο βασικός λόγος είναι η απόσταση που χωρίζει όλες τις πλευρές για συμφωνία στα δημοσιονομικά.
Η επιστροφή
Τη Δευτέρα αναμένονται οι επικεφαλής των θεσμών να επιστρέψουν στην Αθήνα, όπου και θα παραμείνουν μέχρι την Πέμπτη. Την Παρασκευή θα γίνει το άτυπο Eurogroup στο Αμστερνταμ, για το οποίο οι προσδοκίες είναι πολύ περιορισμένες. Κατόπιν μεσολαβεί το ορθόδοξο Πάσχα και οι συναντήσεις του G7 στην Ιαπωνία, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι «σημαντικοί» υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης. «Ισως, η πιο ρεαλιστική ημερομηνία για συμφωνία να βρίσκεται στο τέλος Μαΐου», λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος με γνώση των διαπραγματεύσεων.
«Βρισκόμαστε πολύ μακριά από συμφωνία για τα δημοσιονομικά» δήλωνε άλλος Ευρωπαίος λειτουργός στην «Κ» και η αλήθεια είναι ότι στην αμερικανική πρωτεύουσα έγινε μια πρώτη συζήτηση με ποιο τρόπο θα μπορούσε να καλυφθεί η διαφορά των δύο πλευρών για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Για το ΔΝΤ, όπως είπε σε συνέντευξη Τύπου ο Πόουλ Τόμσεν, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος, η Ελλάδα, προκειμένου να φτάσει ως προς το πρωτογενές πλεόνασμα τον στόχο του 3,5% το 2018, θα χρειαστεί μέτρα 4,5% του ΑΕΠ. «Το ξέρω ότι είναι πολύ υψηλός στόχος, αλλά πρέπει να δούμε τα μέτρα» είπε χαρακτηριστικά, καθώς οι Ευρωπαίοι εταίροι είναι κάθετοι ότι αυτός ο στόχος –όσο δύσκολο και αν ακούγεται στο ΔΝΤ– μπορεί να επιτευχθεί.
Ακόμα και για τον επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο στόχος αυτός απαιτεί «τεράστια προσπάθεια από την Ελλάδα», αλλά προσέθεσε ότι μπορεί να επιτευχθεί. Για τον ίδιο, ο οποίος εκφράζει και τη βούληση των υπολοίπων κρατών-μελών στο Eurogroup, δεν μπορεί να αλλάξει ο στόχος του 3,5 % το 2018, αφού ήταν μία από τις «άγκυρες στη συμφωνία του καλοκαιριού».
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, επίσης, πάντα αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά ήταν αυτή που συμφώνησε σε αυτόν τον περασμένο Ιούλιο και τώρα δεν μπορεί να αλλάξει. Για τους Ευρωπαίους, η μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι «κόκκινη γραμμή», καθώς σημαίνει ότι θα πρέπει να συμφωνήσουν σε περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, κάτι για το οποίο δεν υπάρχει καμία διάθεση από τη μεριά τους. Η γερμανική πλευρά, κατά τη διάρκεια της εαρινής συνόδου, ήθελε να στείλει το μήνυμα ότι δεν προτίθεται να συμφωνήσει σε οποιαδήποτε ελάφρυνση, καθώς γι’ αυτούς δεν θεωρείται αναγκαία, περιπλέκοντας έτσι ακόμα περισσότερο τη συμφωνία. Γερμανός αξιωματούχος έλεγε στην «Κ»: «Προχωρήστε σε συμφωνία στα δημοσιονομικά και μην ασχολείστε σε αυτή τη φάση με το χρέος», αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Γερμανοί και το ΔΝΤ θα έρθουν άμεσα σε συμφωνία για το θέμα.
Η διαφορά
Τα μέτρα που έχει φέρει στο τραπέζι η ελληνική πλευρά, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισοδυναμούν στο συμφωνημένο αποτέλεσμα για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα το 2018, αλλά για το ΔΝΤ ισοδυναμούν μόνο στο 1,5% του ΑΕΠ. Γι’ αυτό και στις συναντήσεις στην Ουάσιγκτον έγινε μία πρώτη προσπάθεια για το πώς θα μπορούσε να υπάρξει πρόοδος ώστε να αρθεί αυτή η διαφωνία. Αυτό που βρίσκεται στο τραπέζι ως πιθανό σενάριο είναι να νομοθετηθούν μέτρα που να ικανοποιούν και τις προβλέψεις του ΔΝΤ – δηλαδή μέτρα 4,5% του ΑΕΠ και αυτά να τεθούν σε εφαρμογή μόνο αν οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας δεν βγουν αληθινές.
Μεσοπρόθεσμα, άλλο πρόβλημα που προκύπτει είναι η διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 3,5% του ΑΕΠ τις επόμενες δεκαετίες. Η Κριστίν Λαγκάρντ ήταν ξεκάθαρη. «Αυτό απλώς δεν γίνεται», είπε.
Σε αυτό το σημείο οι Ευρωπαίοι φαίνονται πιο διαλλακτικοί να δεχθούν μείωση των στόχων από το 2018 και μετά, παρόλο που κάτι τέτοιο θα σήμαινε περισσότερη μείωση του χρέους.