Είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και δημοφιλείς συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων της Ευρώπης. Ο αντισυμβατικός ήρωάς του, Μπέρνι Γκούντερ, πρωταγωνιστεί, ούτε λίγο, ούτε πολύ, σε δεκαπέντε ιστορίες με φόντο τη Γερμανία των δεκαετιών του ’30, του ’40 και του ’50. Οπως μου λέει ο ίδιος ο Φίλιπ Κερ, πάντως, καθώς συζητάμε στο περίπτερο του «Κέδρου», στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, προτιμά να σκέφτεται τα έργα του ως «ιστορικά-πολιτικά μυθιστορήματα με φιλοσοφικές προεκτάσεις».
Ανεξάρτητα από τους ειδολογικούς ορισμούς, οι οποίοι άλλωστε ελάχιστη σημασία έχουν, το βέβαιον είναι πως ο 60χρονος Βρετανός συγγραφέας αποτελεί πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση, τόσο ως προς την επιλογή των θεμάτων του, όσο και ως προς τη διαχείριση γεγονότων και χαρακτήρων που μπλέκουν συνεχώς τον κόσμο του φανταστικού με την ιστορική πραγματικότητα.
«Πάντα με ενδιέφερε η Γερμανία. Οταν μεγάλωνα στη Βρετανία, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο πόλεμος ήταν αυτό το καθοριστικό, συναρπαστικό πράγμα που μας είχε σημαδέψει. Αργότερα, βέβαια, έμαθα κι άλλα για τη Γερμανία: τη φιλοσοφία, την ιστορία, τον πολιτισμό· για κάποιον λόγο έκανα ένα πέρασμα και από το γερμανικό δίκαιο ως φοιτητής. Ετσι, όταν ξεκίνησα να γράφω, επηρεασμένος και από το έργο του Τζον Λε Καρέ, μου φάνηκε πολύ ταιριαστό να χρησιμοποιήσω ως φόντο τα συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα που είναι τα πιο σημαντικά των τελευταίων πέντε αιώνων. Αν θέλεις, κάνουν την αφήγηση πιο οπερατική, προσθέτουν κάτι σαν ηχώ…».
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον κι από το φόντο, πάντως, έχουν οι χαρακτήρες των βιβλίων του Φίλιπ Κερ. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι εξ αυτών είναι ναζί –ή πρώην ναζί–, η διαχείρισή τους έχει κάποιες δεδομένες δυσκολίες. «Ως συνήθως, είναι οι “γκρίζες περιοχές” που έχουν περισσότερο ενδιαφέρον. Η λογοτεχνία δεν χαρίζεται και πολύ, υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί. Η πραγματική ζωή όμως δεν είναι άσπρη – μαύρη. Ενας κακός άνθρωπος τη Δευτέρα μπορεί να είναι καλός και διασκεδαστικός το απόγευμα της Τετάρτης ή τουλάχιστον να δείχνει τέτοιος. Οσο για τους πραγματικά κακούς τύπους, εκεί έχω τους αληθινούς χαρακτήρες για να διαλέξω. Ο δρ Γκέμπελς, για παράδειγμα, είναι “καλύτερος” κακός από οποιονδήποτε άλλον θα μπορούσα εγώ ποτέ να δημιουργήσω».
Ποια είναι, όμως, η γνώμη του συγγραφέα για τη σημερινή Γερμανία και την ηγεμονική της θέση στην Ευρώπη; «Συχνά τείνουμε να βλέπουμε την ιστορία σαν κάτι μακρινό, αποκομμένο από το σήμερα. Μεγάλο λάθος. Αν κοιτάξεις την ιστορία της Ευρώπης, θα δεις ότι η Γερμανία προσπάθησε τρεις φορές να επιβληθεί στρατιωτικά και απέτυχε. Σήμερα κυριαρχεί οικονομικά και πολιτικά, και η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι μάλλον δεν το θέλει. Για περισσότερα από 100 χρόνια κανένας δεν συμπαθούσε τους Γερμανούς. Το μόνο που θέλουν τώρα είναι να γίνουν αρεστοί, να αγαπηθούν. Γι’ αυτό έφτιαξαν και την Ενωμένη Ευρώπη, κατέληξαν ωστόσο να είναι και πάλι αντιπαθείς. Και είναι λογικό. Οταν είσαι ο διευθυντής της τράπεζας και δεν δίνεις χρήματα, γίνεσαι αντιδημοφιλής. Γι’ αυτό πιστεύω πως η Βρετανία πρέπει να μείνει στην Ε.Ε. Με τη μακρά κοινοβουλευτική ιστορία της, η Βρετανία πάντα λειτουργούσε ως αντίβαρο και ισορροπιστής της Γερμανίας στην Ευρώπη».
Κι αν η σύγχρονη Γερμανία θέλει «να αγαπηθεί», το ίδιο δεν μπορούμε να πούμε πως ισχύει και για τους νεοναζί που έχουν ξεφυτρώσει τα τελευταία χρόνια τόσο στο κέντρο (και στη Γερμανία την ίδια), όσο και στην περιφέρεια της Ευρώπης.
«Οι άνθρωποι που ηγούνται αυτών των κομμάτων είναι οι συνηθισμένοι κρετίνοι. Εκείνοι που τα ψηφίζουν, αντιθέτως, είναι κανονικοί πολίτες, οι οποίοι θέλουν να πουν στους πολιτικούς τους “δεν μας ακούτε!”. Το πρόβλημα είναι πως πάρα πολύς κόσμος –και ειδικά οι νεότεροι– δεν έχει ιδέα από ιστορία. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν πολλοί πολιτικοί που δεν έχουν ιδέα ή επιλέγουν να την αγνοήσουν. Πάρτε, για παράδειγμα, τον Τόνι Μπλερ. Μορφωμένος άνθρωπος, έξυπνος, πιο έξυπνος από μένα. Κι όμως αποφασίζει να εισβάλουμε στο Αφγανιστάν, ενώ η Βρετανία έχει χάσει ήδη δύο πολέμους εκεί. Τελικά, το μάθημα της ιστορίας είναι μάλλον πως κανένας δεν μαθαίνει το μάθημα της ιστορίας…»