Η Σχολή του ΑΠΘ με τον πρώτο… αιώνιο

Η Σχολή του ΑΠΘ με τον πρώτο… αιώνιο

2' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Φτάσε όπου δε μπορείς». Αυτή η ρήση του Νίκου Καζαντζάκη είναι το σύνθημα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), που γιορτάζει φέτος τα 90 της χρόνια. Στην ιστορία της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ αποτυπώνονται τα θετικά και τα αρνητικά της ελληνικής φυλής και του πανεπιστημιακού βίου στην Ελλάδα: αγώνας για τα γράμματα, άριστοι καθηγητές, φοιτητές που άφησαν το αποτύπωμά τους στην πνευματική ζωή του τόπου αλλά και μικροπολιτική, πολιτικές διώξεις κ.λπ.

Ενδεικτικά, στη Σχολή το 1935 έγιναν οι πρώτες απολύσεις προσωπικού στο ΑΠΘ, λόγω πολιτικών φρονημάτων. Από την άλλη, η Φιλοσοφική έχει την ιδιαιτερότητα ότι τη δεκαετία του 1920 «πρωτοπόρησε» σε ένα ζήτημα που δίχασε την πανεπιστημιακή κοινότητα το 2012: «Ο πρώτος φοιτητής που γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή δεν πήρε ποτέ πτυχίο», ανέφερε με χιούμορ χθες στην «Κ» ο κοσμήτωρ της σχολής Δημήτρης Μαυροσκούφης. Χωρίς να γνωρίζουμε τους λόγους, ο πρώτος φοιτητής της σχολής είναι (και με τη ρεαλιστική σημασία της λέξης) σχεδόν… αιώνιος.

Ειδικότερα, το ΑΠΘ ιδρύθηκε το 1925, ύστερα από πρωτοβουλία του τότε πρωθυπουργού Αλεξάνδρου Παπαναστασίου. Η απόφαση ίδρυσής του από τον δημοτικιστή Αλέξανδρο Παπαναστασίου συνδέθηκε με την ανάγκη να δημιουργηθεί μια νέα Φιλοσοφική Σχολή, όσο γινόταν διαφορετικής νοοτροπίας από εκείνην που χαρακτήριζε τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Πράγματι, όπως λέει το ίδρυμα, «η Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ καθόρισε από πολύ νωρίς τις συντεταγμένες της: πιο προοδευτική στο πνεύμα και στη γλώσσα από τη Φιλοσοφική Αθηνών, εξελίχθηκε με το πέρασμα των χρόνων σε αληθινό προπύργιο του εκπαιδευτικού και φιλολογικού δημοτικισμού αλλά και σε καθοριστικό παράγοντα της φυσιογνωμίας του ΑΠΘ».

Η Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης άρχισε να λειτουργεί το 1926 και αριθμούσε στο ξεκίνημά της 65 φοιτητές. «Τα πρώτα χρόνια έχουν χαρακτηριστεί τα “ηρωικά” της σχολής. Κυρίως λόγω των ελλείψεων σε προσωπικό αλλά και των αντιξοοτήτων που αντιμετώπιζε», παρατηρεί ο κ. Μαυροσκούφης. Ενδεικτικά, οι κυβερνήσεις τις πρώτες δεκαετίες έκαναν συνεχώς παρεμβάσεις και απολύσεις προσωπικού με κομματικά κριτήρια. Μεγάλος αριθμός απολύσεων έγινε το 1935, το 1939, το 1946… «Κατά τη διάρκεια της επταετίας υπήρχε πάντα στην είσοδο, κάτω από την προτομή του Αριστοτέλη, ένας ασφαλίτης, που τον λέγαμε “φωτογράφο”, γιατί “φωτογράφιζε” με τα μάτια του τα πρόσωπα των φοιτητών», θυμάται ο κ. Μαυροσκούφης, φοιτητής τότε της σχολής. Από τη Χούντα απολύθηκαν ή αποχώρησαν (για πολιτικούς λόγους) από τα ελληνικά ΑΕΙ 56 πανεπιστημιακοί, εκ των οποίων πάνω από τους μισούς από το ΑΠΘ, με μεγάλο μερίδιο να έχει η Φιλοσοφική.

Σήμερα η Φιλοσοφική ΑΠΘ, που θα γιορτάσει τα 90 της χρόνια με μία μεγάλη εκδήλωση την επόμενη Δευτέρα στην Αίθουσα Τελετών της παλαιάς Φιλοσοφικής, απαρτίζεται από οκτώ Τμήματα. Ο σκοπός της είναι αφενός να καταρτίζει ικανά στελέχη για την εκπαίδευση και αφετέρου να ετοιμάζει επιστήμονες ικανούς για έρευνα σε μια ολόκληρη σειρά από τομείς των ιστορικών, των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών, που εντάσσονται στο πλαίσιο μιας Φιλοσοφικής Σχολής. Και όλα αυτά σε μία εποχή που οι ανθρωπιστικές σπουδές υποχωρούν, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.

«Οι ανθρωπιστικές επιστήμες είναι δώρο για το πανεπιστήμιο και την κοινωνία. Και αυτό διότι μπορούν να βοηθήσουν τους πολίτες να εμβαθύνουν τη δημοκρατική τους συνείδηση, να αναπτύξουν τη λειτουργία της κριτικής σκέψης, να τους ενθαρρύνουν να δράσουν πολιτικά», παρατηρεί ο κ. Μαυροσκούφης. Και προσθέτει: «Σύνθημά μας στον αγώνα που κάνουμε εμείς στη Φιλοσοφική του ΑΠΘ είναι η προσταγή του Νίκου Καζαντζάκη “Φτάσε όπου δε μπορείς”. Το οφείλουμε, άλλωστε, στην υψηλή παράδοση της Σχολής, στον εαυτό μας και στους νέους που έρχονται ύστερα από εμάς».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή