Κατά την έξοδό του από το δείπνο που είχαν την περασμένη Τρίτη οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε, «συν» τον Κάμερον, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είπε σε συνεργάτη του ότι «τώρα είναι η ώρα», αναφερόμενος στις πιθανότητες σύμπηξης κοινού μετώπου των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, ερμηνεύοντας θετικά το κλίμα των παρασκηνιακών συζητήσεων που είχε στις Βρυξέλλες.
Λίγα λεπτά νωρίτερα, σύμφωνα με πηγές του Μαξίμου, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι είχε πλησιάσει τον κ. Τσίπρα κατά την είσοδό τους στο δείπνο και του είπε ότι «δεν πάει άλλο» και ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι συνομιλίες για να βρεθεί κοινός παρονομαστής, καθώς προέβλεψε ότι οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα. Ο δε Ολάντ από την πλευρά του συμφώνησε και την ερχόμενη Παρασκευή θα διοργανώσει τη συνάντηση των ηγετών σοσιαλιστικών κυβερνήσεων προκειμένου να συγκροτηθεί η ατζέντα των χωρών του Νότου.
Ωστόσο, αυτό που εμφανώς έλειπε από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιταλία, ήταν ότι καμία από τις τρεις χώρες δεν έχει σαφή ατζέντα για το μέλλον της Ε.Ε., ούτε καν για το τι μπορεί να περιλαμβάνει ένα μέτωπο συνεργασίας. Γι’ αυτό ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με αξιόπιστη πηγή, αμέσως μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες, κάλεσε στενούς συνεργάτες του και άλλους κυβερνητικούς παράγοντες σε σύσκεψη προκειμένου να συγκροτηθεί μια ατζέντα αιτημάτων και θέσεων. Η εργασία αυτή ανατέθηκε στον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Νίκο Ξυδάκη.
Τα γεγονότα εξελίχθηκαν με μεγάλη ταχύτητα από την περασμένη Δευτέρα. Το πρωί εκείνης της μέρας, ο κ. Τσίπρας συγκάλεσε τη συνήθη σύσκεψη με το επιτελείο του, ωστόσο κατά τη συζήτηση διαπιστώθηκε ότι δεν μπορούν να δοθούν εύκολες απαντήσεις. Μεγάλο μέρος της επικεντρώθηκε σε υποθέσεις για το πώς θα επηρεαστεί το ελληνικό πρόγραμμα, το μνημόνιο δηλαδή, από τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν εξαιτίας του Brexit. O πρωθυπουργός σημείωσε ότι θα κάνει σχετικές κρούσεις και θα συνεχιστεί η συζήτηση στα κυβερνητικά όργανα.
Πράγματι, έγκυρη κυβερνητική πηγή τονίζει ότι ο πρωθυπουργός έθεσε το θέμα του ελληνικού προγράμματος σε επαφές του στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, υποστηρίζοντας ότι θα προκύψει ανάγκη επανεξέτασης, τουλάχιστον ορισμένων πτυχών. Αυτό γιατί η οικονομική επιβράδυνση στην Ε.Ε. ή και ύφεση θα έχει επιπτώσεις και στις προβλέψεις για ανάπτυξη στην Ελλάδα, άρα τα νούμερα δεν θα βγαίνουν. Το ίδιο έκανε και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, συνομιλώντας με Ευρωπαίους ομολόγους του. Οι απαντήσεις που εισέπραξαν από Γερμανούς, Γάλλους, Ιταλούς και άλλες χώρες, ήταν ότι τώρα λόγω Brexit, δεν μπορεί να γίνει τέτοια συζήτηση. Την περασμένη Πέμπτη όμως έγινε σαφές στο Μέγαρο Μαξίμου ότι ο Σόιμπλε προσπαθεί πάση θυσία να επιβάλει τη σκληρή γραμμή, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στη συνάντηση του κ. Τσίπρα με τον αντικαγκελάριο Γκάμπριελ. Τσίπρας και Γκάμπριελ έχουν έρθει πολύ κοντά το τελευταίο διάστημα και σύμφωνα με εκτιμήσεις Ελλήνων αξιωματούχων, θα αρχίσει να αποστασιοποιείται ανοιχτά από την κ. Μέρκελ.
Πάντως, κομβικής σημασίας για το πώς θα εξελιχθούν οι συζητήσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση που περιλαμβάνει τα εργασιακά θέματα και το ελληνικό πρόγραμμα γενικότερα, θα είναι η επίσκεψη του Επιτρόπου Μοσκοβισί στην Αθήνα τις επόμενες ημέρες, εκτιμά κυβερνητική πηγή.
Συνεργασία στη Μεσόγειο
Αν όλα αυτά εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα και προφανώς έχουν και το στοιχείο πιθανών ανατροπών λόγω της ρευστότητας, το δεύτερο θέμα που απασχολεί τον πρωθυπουργό είναι η συνεργασία Ε.Ε.-ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, ζήτημα που θα είναι βασικό στη συζήτηση της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας στις 8-9 Ιουλίου στη Βαρσοβία. Η ύπατη εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, Φεντερίκα Μογκερίνι, παρουσίασε στη Σύνοδο Κορυφής την παγκόσμια στρατηγική της Ε.Ε. στον τομέα της ασφάλειας που περιλαμβάνει και τη συνεργασία Ε.Ε.–ΝΑΤΟ.
Το ζήτημα αυτό ήδη συζητείται τους τελευταίους μήνες, ωστόσο έχει εξέχουσα σημασία για την Ελλάδα, καθώς επιδιώκεται η αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέλος της Ε.Ε. Οι ΗΠΑ αλλά και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες θέλουν τώρα, περισσότερο από πριν, λόγω του Brexit, την αναβάθμιση της επιχείρησης του ΝΑΤΟ «Active Endeavor» και την ενοποίησή της με τη ναυτική επιχείρηση της Ε.Ε. «EUNAVFOR MED Sophia» για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και τον έλεγχο της Μεσογείου γενικότερα. Κυβερνητική πηγή σημείωσε στην «Κ» ότι οι πιέσεις στον τομέα της ασφάλειας θα αυξηθούν κατακόρυφα, ώστε η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ να μη δημιουργήσουν την εντύπωση ότι υπάρχει κενό ασφάλειας λόγω των εξελίξεων.