Την εποχή των κατασκόπων

2' 13" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ROBERT LITTELL

Φίλμπυ. Πορτραίτο

του κατασκόπου

σε νεαρά ηλικία

μτφρ.: Ανδρέας Αποστολίδης

εκδ. Αγρα

Ρίχαρντ Ζόργκε, Μάρκους Βολφ, Κιμ Φίλμπυ: η «Αγία Τριάς των κατασκόπων», των ανθρώπων εκείνων που ασκούν, κατά τον Ερικ Αμπλερ, πιθανόν το δεύτερο αρχαιότερο επάγγελμα στον κόσμο. Ο πρώτος θα εγκαταλείψει τη «Σχολή της Φρανκφούρτης» και θα υπηρετήσει από την Ιαπωνία τα υψηλά ιδανικά (και συμφέροντα) της ΕΣΣΔ, ο δεύτερος θα παραμείνει μέχρι την Πτώση του Τείχους ο «αόρατος κατάσκοπος», που καμία μυστική υπηρεσία δεν είχε δει το πρόσωπό του, και ο τρίτος θα γράψει ένα από τα πλέον αινιγματικά κεφάλαια στην ιστορία της σύγχρονης κατασκοπείας. Ο πρώην δημοσιογράφος του Newsweek και πατέρας του επίσης συγγραφέα Τζόναθαν Λίτελ («Οι Ευμενίδες») συγγράφει εκ νέου τη μυθιστορηματική βιογραφία του Αγγλου Χάρολντ Εϊντριαν Ράσελ Φίλμπυ, με το υποκοριστικό Κιμ (από τον λογoτεχνικό ήρωα του Ρ. Κίπλινγκ) ή Sönchen («γιόκας»), που εξαπατά «την Υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητος» και υπηρετεί ταυτόχρονα την υπόθεση του «σοβιετικού ανθρώπου». Σε πρώτο πρόσωπο οι ήρωες-πρωταγωνιστές αφηγούνται ως εάν να καταθέτουν τη μαρτυρία ή την ομολογία τους, ανακαλώντας στην περιδίνηση της ανάμνησης με τη φαντασίωση τα ιστορικά γεγονότα, τα περιστατικά και τις εμπειρίες τους. Στην αφήγηση ξεχωρίζει ο λόγος (η ομιλία) του Φίλμπυ, λόγω ελαφρού τραυλίσματος, «μιλούσε μ’ ένα συμπαθές τραύλισμα, το οποίο γινόταν εντονότερο όταν η συζήτηση στρεφόταν σε κοινωνικά ή σεξουαλικά θέματα», θυμάται η σύντροφός του Λίτζι Φρίντμαν, όμως στο βίντεο του BBC, που δείχνει τον Φίλμπυ να μιλάει σε Ανατολικογερμανούς πράκτορες, δεν υπάρχει ίχνος τραυλίσματος (www.bbc.com/news/uk-35943428). Ο Φίλμπυ είναι ο κλασικός, κυνικός εκπρόσωπος του αγγλικού τυχοδιωκτισμού και κοσμοπολιτισμού, από την εποχή τουλάχιστον του Λόρενς της Αραβίας. Το πορτρέτο του νεαρού κατασκόπου συντίθεται πολυπρισματικά και αναπτύσσεται σταδιακά από αφήγηση σε αφήγηση, από πόλη σε πόλη και από δεκαετία σε δεκαετία. Κάθε κεφάλαιο είναι και μία μινιατούρα εποχής: Μόσχα, περίοδος των σταλινικών εκκαθαρίσεων, Βιέννη, Λάτσγκάσε 9 και συγκροτήματα εργατικών πολυκατοικιών «Καρλ Μαρξ», Ισπανικός Εμφύλιος, Γιβραλτάρ, «ρεζιντεντούρα» Λονδίνου, ξανά Μόσχα και NKVD, Βηρυτός: η λεπτομερής χαρτογράφηση των απρόβλεπτων κινήσεων ενός κατασκόπου που θα αφήσει εποχή.

Ο Λίτελ, στην καλή παράδοση της βρετανικής κατασκοπικής λογοτεχνίας, που ξεκινάει ουσιαστικά με τον Τζον Μπάκαν («Τα 39 σκαλοπάτια») και τον Σόμερσετ Μομ («Ασεντεν»), εμπλουτίζεται σημαντικά με τον Ερικ Αμπλερ και τον Γκράχαμ Γκριν (η γραφή του Λίτελ έχει κάτι από το ύφος τους), και κορυφώνεται με τους Ιαν Φλέμινγκ και Τζον Λε Καρέ, «παραδίδει» ένα πλούσιο υλικό στον αναγνώστη, που καλείται να διαβάσει το μυθιστόρημα σαν μια σειρά από «φακέλους» μιας σκοτεινής υπόθεσης, καλοστημένης και καλογραμμένης, που σε καθηλώνει, καθώς αναπαρίσταται με δεξιοτεχνία και έμφαση στη λεπτομέρεια μια «εποχή των κατασκόπων» και των πρακτόρων. Το ερώτημα, εάν ο Φίλμπυ υπήρξε, τελικά, διπλός ή τριπλός πράκτορας παραμένει ανοιχτό σ’ ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα very british indeed!

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή