Ολα ξεκίνησαν από κάποιες… απούλητες μεζονέτες. Ο εργολάβος μη βρίσκοντας αγοραστές και προκειμένου να μην καταντήσουν κουφάρια οι οικοδομές του άρχισε να ψάχνει να τις νοικιάσει, μέσω κάποιου προγράμματος που τρέχει, σε πρόσφυγες, ώστε να εξασφαλίσει τουλάχιστον τα έξοδα συντήρησης.
Η φήμη ότι «φέρνουν πρόσφυγες στις μεζονέτες» διέτρεξε το Μελισσοχώρι, την υιοθέτησε, προφανώς χωρίς να την επιβεβαιώσει, ο δήμαρχος Ωραιοκάστρου, κ. Αστέριος Γαβότσης, ο οποίος κάλεσε συγκέντρωση κατοίκων όπου τα λεγόμενά του, καθότι γιατρός γαρ, ενέτειναν τις ανησυχίες περί επικείμενης «απειλής» για την υγεία των ανθρώπων και τα νεύρα άρχισαν να τεντώνουν. Η απόφαση, στη συνέχεια, του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του 5ου Δημοτικού Σχολείου, να μη δεχθούν προσφυγόπουλα στις αίθουσες, προκάλεσε την «έκρηξη». Τους φόβους των γονέων του 5ου σχολείου του Μελισσοχωρίου έσπευσαν να συμμερισθούν και εκείνοι του 1ου στην οδό Δημοκρατίας του Ωραιοκάστρου, ενώ είδε το φως της δημοσιότητας και το βίντεο με τον δήμαρχο να παροτρύνει «ανεπίσημα» τους δημότες τους να «σπάσουν τα κεφάλια» προσφύγων και το Ωραιόκαστρο μπήκε με τον χειρότερο τρόπο στην επικαιρότητα.
Εύφλεκτη ύλη
Το κλίμα ήταν, εξάλλου, πρόσφορο. Η δημοτική αρχή είχε αντιταχθεί σφόδρα από την αρχή στην παρουσία προσφύγων στην επικράτειά της. Συσσωρεύτηκε εύφλεκτη ύλη τροφοδοτούμενη διαρκώς από φοβίες περί εγκληματικών πράξεων και στις αρχές της εβδομάδας έγινε το μεγάλο μπαμ. «Μας σταυρώνουν χωρίς λόγο, έλεος πια. Ηταν η άγνοια των ανθρώπων που γέννησε αυτόν τον φόβο, η οποία γεννιέται από την αδιαφορία των αρμοδίων να ενημερώσουν σωστά τον κόσμο», μας λέει η κ. Διαμαντένια Ριμπά, κάτοικος Μελισσοχωρίου, από τους οικισμούς που απαρτίζουν τον Δήμο Ωραιοκάστρου.
Mετά τη δεκαετία του ’90
Το Μελισσοχώρι, απ’ όπου ξεκίνησε η «καταιγίδα», έχει τη φήμη και την εικόνα του «βασιλείου της μεζονέτας». Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν, μαζί με τους γειτονικούς οικισμούς του Δρυμού και της Λητής, ο «μπαξές» και ο «γαλατάς» της Θεσσαλονίκης, καθώς τροφοδοτούσαν το πολεοδομικό συγκρότημα με οπωρολαχανικά και γαλακτοκομικά. Μετά ήρθε η εποχή της μεζονέτας. Οι ντόπιοι πούλησαν τα χωράφια, η γειτονική γαλακτοβιομηχανία που απορροφούσε προϊόντα και ανθρώπους για δουλειά βυθίστηκε στην κρίση και έβαλε λουκέτο, οι κτηνοτρόφοι έκλεισαν τους στάβλους με τις αγελάδες και διά της αντιπαροχής στράφηκαν στη μεζονέτα. Λίγο πιο πάνω, στον ορεινό όγκο της Δυτικής Θεσσαλονίκης, το Ωραιόκαστρο δίνει και αυτό την εικόνα ενός «δάσους με μεζονέτες». Μέχρι το 1922, οπότε και εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, ήταν χειμαδιό των κτηνοτρόφων που ξεχειμώνιαζαν εκεί τα ζωντανά τους μέχρι να πιάσει η άνοιξη και να επιστρέψουν στα ορεινά λιβάδια του όρους Πάικο, αλλά σήμερα αποτελεί χώρο μόνιμης διαμονής εύπορων Θεσσαλονικέων.
Μέχρι να λειτουργήσουν, στις παρυφές του οικισμού και σε αρκετή απόσταση από κατοικημένη περιοχή, τα τρία κέντρα φιλοξενίας, από τα οποία κανένα στο Μελισσοχώρι, το μόνο που θύμιζε προσφυγιά ήταν ένα μνημείο για τους Ελληνες της Μικράς Ασίας που έβαλαν τα πρώτα θεμέλια του οικισμού. Η Ελένη Κανταρτζή, καθηγήτρια της αγγλικής και κόρη μεταναστών στην Αμερική, μας λέει ότι πρέπει να ντρεπόμαστε γι’ αυτά που λέγονται και γίνονται. «Εχουμε καθήκον να βοηθήσουμε αυτούς τους ανθρώπους, να τους αγκαλιάσουμε. Προσωπικά, προσφέρομαι να κάνω δωρεάν μαθήματα αγγλικής», μας λέει. Ο δάσκαλος κ. Γιάννης Παπαγρηγορίου, ενεργός πολίτης του Ωραιοκάστρου, που μας συνοδεύει στο οδοιπορικό μας, αποδίδει το όλο θέμα στην άγνοια κάποιων ανθρώπων αλλά και –κυρίως– στους χειρισμούς του δημάρχου στον οποίο καταλογίζει και ψηφοθηρικές σκοπιμότητες. «Χωρίς να ερευνήσει αν πράγματι έχουν βάση οι φήμες, που δεν είχαν, και προτού βγει υπουργική απόφαση για τα σχολεία, έσπευσε να ενσπείρει ανησυχίες στους κατοίκους», λέει. «Ως κλάδος έχουμε τοποθετηθεί πώς πρέπει να δημιουργηθούν στα σχολεία τμήματα ένταξης για τα προσφυγόπουλα, ώστε να μάθουν γρήγορα τη γλώσσα και να εγκλιματιστούν». Δεν είναι λίγοι όσοι εκφράζουν παράπονα περί «επικοινωνιακών υπερβολών» και επισημαίνουν πως «η κοινωνία βοήθησε τους πρόσφυγες ποικιλοτρόπως».
Στο μεταξύ, στις παρυφές του Ωραιοκάστρου, στο κέντρο φιλοξενίας που στεγάζεται σε παλιό εργοστάσιο οι 700 Σύροι ζουν τις δικές τους αγωνίες. Η σύντομη «εισβολή» μας δεν έδειξε να τους ενδιαφέρει να μάθουν για τη φασαρία «έξω από το σύρμα». «Αυτό που τους καίει, είναι το πώς θα φύγουν από εδώ και για τα χρήματά τους που τελειώνουν», μας λέει μέλος ΜΚΟ.