Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας των αποφάσεων. Θα πάω γυμναστήριο, θα οργανώσω τη δουλειά μου, θα βλέπω πιο συχνά τους φίλους μου… θα αλλάξω τις καθημερινές μου συνήθειες. Είναι η κατάλληλη εποχή να εντάξει κάποιος το ποδήλατο στις καθημερινές του μετακινήσεις. Μπορεί όμως το ποδήλατο να αποτελέσει ένα τέτοιο μέσο σε μια πόλη σαν την Αθήνα;
Η πρώτη προφανής απάντηση είναι όχι, αν δεν υπάρξουν υποδομές. Αστική ποδηλασία χωρίς σωστές, ολοκληρωμένες υποδομές δεν μπορεί να υπάρξει. Τελεία. Η δεύτερη, επίσης προφανής, στην περίπτωσή μας απάντηση είναι… να το συζητήσουμε.
Διότι μπορεί να μην είναι εφικτό να αναπτυχθεί η αστική ποδηλασία χωρίς υποδομές, αλλά υπάρχουν κάποια πράγματα που θα μπορούσε να κάνει ο καθένας από μας προκειμένου να βελτιώσει τόσο τη δική του καθημερινότητα όσο και την καθημερινότητα της πόλης.
Κάποιες απλές κινήσεις με τις οποίες θα μπορούσε να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου στην πόλη χωρίς ταυτόχρονα να εθελοτυφλούμε στα υπαρκτά προβλήματα που πρακτικά έχουν να κάνουν κυρίως με την ασφάλεια. Ας δούμε ποιες είναι αυτές:
• Επιλέξτε το ποδήλατο για τις μικρές σας μετακινήσεις. Διαδρομές έως 5 χιλιόμετρα το πολύ, γύρω από το σπίτι, στα ψώνια, για καφέ, για ήπια άσκηση. Αν υπολογίσετε πόσο μακριά είναι το… περίπτερο, το σούπερ μάρκετ (καλύτερα λίγα ψώνια και πολλές φορές), το pet shop ή το στέκι της γειτονιάς, είναι πρακτικά «κρίμα απ’ τον Θεό» να χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο ή τη μηχανή κάθε φορά που θέλετε να μετακινηθείτε αλλά βαριέστε να περπατήσετε.
• Βάλτε το ποδήλατο στη ζωή σας στις μικρές σας μετακινήσεις και θα δείτε πόσο γρήγορα μαζεύονται τα χιλιόμετρα. Επιλέξτε ένα σωστό ποδήλατο. Ισως ένα σπαστό ποδήλατο (που διπλώνει) σας λύσει πολλά προβλήματα όσον αφορά τον χώρο αποθήκευσης, τις δυνατότητες μεταφοράς αλλά και τον κίνδυνο της κλοπής. Ο,τι κι αν διαλέξετε, προτιμήστε ένα ποδήλατο όχι ιδιαιτέρως ακριβό –200 έως 400 ευρώ είναι αρκετά– που να μεταφέρεται εύκολα (να μπαίνει στο ασανσέρ, να μπορείτε να το κλειδώσετε, να το κουβαλήσετε σε μια σκάλα). Φωτάκια εμπρός – πίσω και κλειδαριά είναι όσα θα χρειαστείτε για αρχή.
• Αλλάξτε συνήθειες… Αν έχετε μάθει να ακολουθείτε μια συγκεκριμένη διαδρομή για να φτάσετε από το σημείο Α στο Β με ένα μηχανοκίνητο όχημα, δεν είναι η ίδια διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσετε και με το ποδήλατο. Τώρα οι ανάγκες είναι διαφορετικές. Προέχει η ασφάλεια, έρχεται έπειτα η μορφολογία και τέλος η ομορφιά της διαδρομής. Ναι, ίσως κάνετε 500 μέτρα παραπάνω, αλλά θα φτάσετε σίγουρα πιο γρήγορα και πιο χαρούμενοι.
• Βάλτε τον ποδηλατόδρομο στη ζωή σας. Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας (μέσα και έξω από τα όρια του δήμου) δεν έχει παντού ποδηλατόδρομους – αλλά έχει. Στα Πετράλωνα, στο Χαλάνδρι, στα Βριλήσσια, στην Κηφισιά, στο Ιλιον. Αν είστε από τους τυχερούς, μην τους σνομπάρετε. Ακολουθήστε τους. Χρησιμοποιήστε το ποδήλατο ως πρώτο συνθετικό μιας πρότασης: «πάω με το ποδήλατο για καφέ», «πάω με το ποδήλατο για ψώνια», «πάω με το ποδήλατο να κάνω μια βόλτα». Και αμέσως η καθημερινότητα θα αλλάξει.
Γιατί να τα κάνετε όλα αυτά; Γιατί όχι; Κι αν χρειάζεστε πιο πειστικά επιχειρήματα… Αν 1.000 άνθρωποι (σε μια πόλη 6 εκατομμυρίων) χρησιμοποιήσουν το ποδήλατό τους, θα έχουμε 4 χιλιόμετρα αυτοκινήτων, των 4 μέτρων μήκους το καθένα, λιγότερα στους δρόμους.
Θα έχουμε οικονομία σε εκατοντάδες λίτρα βενζίνης, θα έχουμε σημαντικά λιγότερο θόρυβο, μικρότερο κίνδυνο ατυχημάτων, πιο χαμηλές ταχύτητες και πιο υγιείς και χαρούμενους πολίτες. Τα παραπάνω μπορεί να μη σας ενδιαφέρουν όλους. Και πάλι δεν πειράζει. Σήμερα περίπου το 8% των πολιτών –σε πανευρωπαϊκό επίπεδο– χρησιμοποιεί ποδήλατο στις μετακινήσεις του. Στόχος έως το 2020 είναι το ποσοστό αυτό να αγγίξει το 15%. Που σημαίνει πως, στη δική μας περίπτωση, στα 6 εκατομμύρια των κατοίκων της Αθήνας τα 5,1 εκατ. θα χρησιμοποιούσαν και πάλι άλλους τρόπους μετακίνησης. Αλλα περίπου 900 χιλιάδες θα επέλεγαν ποδήλατο. Αρα, εσείς που δεν θέλετε δεν πρέπει υποχρεωτικά να αλλάξετε.
Απλώς ας σκεφτούμε όλοι πόσο πιο όμορφη θα ήταν η ζωή μας με 900 χιλιάδες αυτοκίνητα λιγότερα –λιγότερο θόρυβο, καυσαέριο, περισσότερο ελεύθερο δημόσιο χώρο– και 900 χιλιάδες ποδήλατα περισσότερα στην Αθήνα, στις γειτονιές, στο κέντρο, μπροστά από τις παιδικές χαρές, γύρω από τα πάρκα, μπροστά από το αγαπημένο σας καφέ ή εστιατόριο… Κι ας βοηθήσει ο καθένας από τη μεριά του να συμβεί αυτό.
*O κ. Σπύρος Παπαγεωργίου είναι εκδότης του περιοδικού «MBIKE».