Να μάθουμε ξανά να προσέχουμε

Να μάθουμε ξανά να προσέχουμε

3' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σε μια καθημερινότητα γεμάτη περισπασμούς, όσοι μπορούν να εστιάζουν την προσοχή τους κατά βούληση και να παραμένουν προσηλωμένοι σε έναν στόχο έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν την αναγνώριση εντός και εκτός επαγγελματικού χώρου. Ταυτόχρονα, ζουν πιο ισορροπημένες ζωές, αφού επικοινωνούν ουσιαστικότερα με τους γύρω τους και αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην κατανόηση του ίδιου τους του εαυτού. Αν και η κληρονομικότητα αναμφίβολα παίζει ρόλο, η ικανότητα συγκέντρωσης δεν καθορίζεται από κάποιο έμφυτο «ταλέντο», αλλά είναι μία δεξιότητα που κατακτάται ύστερα από συνειδητή προσπάθεια. Αυτά υποστηρίζει ο ψυχολόγος και συγγραφέας Ντάνιελ Γκόλμαν στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Focus. Το κλειδί της συναισθηματικής νοημοσύνης» (κυκλοφορεί αύριο από τις εκδόσεις Πεδίο), το οποίο είναι αφιερωμένο «στην ευημερία των επόμενων γενιών». Παραθέτοντας εύληπτα παραδείγματα και αντλώντας υλικό από τα αποτελέσματα των τελευταίων ερευνών στον χώρο των νευροεπιστημών, επιχειρεί να αναδείξει τη σημασία του τρίπτυχου «εστίαση στον εαυτό, εστίαση στον άλλο, εστίαση στον έξω κόσμο», αλλά και να εξηγήσει πώς «με κάποια ευφυή εξάσκηση μπορούμε να αναπτύξουμε και να τονώσουμε περαιτέρω τον μυν της προσοχής μας, ακόμη και να αποκαταστήσουμε έναν νου που πάσχει από έλλειψη εστίασης».

Με ένα κινητό στο χέρι, ένα λάπτοπ μονίμως ανοικτό και ίσως μία τηλεόραση να παίζει στο βάθος, ο σύγχρονος άνθρωπος βομβαρδίζεται από ερεθίσματα, καθώς προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της καθημερινής ζωής του. Χρησιμοποιώντας τον όρο «φτωχοποίηση της προσοχής», ο συγγραφέας μιλάει για την επίδραση της τεχνολογίας στον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, διασκεδάζουμε και επικοινωνούμε με τους άλλους. Ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές, που περνούν περισσότερες ώρες της ημέρας «συντονισμένες» με μηχανές από ό,τι με ανθρώπους, κινδυνεύουν, αφενός, να χάσουν την ικανότητα να ερμηνεύουν τη συμπεριφορά των συνομιλητών τους στις πραγματικές διαπροσωπικές επαφές και, αφετέρου, να μη μάθουν ποτέ να αφοσιώνονται σε ένα βιβλίο.

Βαθιά κατανόηση

«Οταν διαβάζουμε ένα βιβλίο, το μυαλό μας κατασκευάζει ένα δίκτυο διαδρομών που ενσωματώνουν αυτό το σύνολο ιδεών και εμπειριών. Συγκρίνετε αυτή τη βαθιά κατανόηση με τις διακοπές και τις διασπάσεις που χαρακτηρίζουν το Διαδίκτυο. Ο καταιγισμός κειμένων, βίντεο, εικόνων και μηνυμάτων που λαμβάνουμε όταν είμαστε συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο αποτελεί τον εχθρό της πιο πλήρους κατανόησης… που απαιτεί παρατεταμένη συγκέντρωση και εμβάθυνση, αντί της μετακίνησης από το ένα θέμα στο άλλο και της πρόσληψης ασύνδετων πληροφοριών χωρίς αξία».

Φυσικά, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αυξήσουμε άμεσα την ικανότητα συγκέντρωσης είναι απλούστατα να ασχοληθούμε με κάτι που μας ενδιαφέρει πραγματικά. «Ενας τρόπος για περισσότερη ροή στη ζωή μας μπορεί να προκύψει όταν ευθυγραμμίζουμε αυτό που κάνουμε με αυτό που απολαμβάνουμε να κάνουμε, όπως συμβαίνει με όσους τυχερούς έχουν δουλειές που τους ευχαριστούν πολύ». Για να συμβεί κάτι τέτοιο, δεν είναι απαραίτητο να αλλάξουμε επάγγελμα. Αρκεί να θέτουμε στους εαυτούς μας προκλήσεις ή να έχουμε κίνητρο. «Για να έρθουν οι αδιάφοροι εργαζόμενοι πιο κοντά στη ζώνη εστίασης, είναι απαραίτητη η αύξηση των κινήτρων και του ενθουσιασμού τους, η επίκληση μιας αίσθησης σκοπού και ένας μικρός βαθμός πίεσης».

Ο αφηρημένος νους

Μολονότι έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο για τη σημασία της εστίασης, ο Γκόλμαν έχει αφιερώσει ένα κεφάλαιο στην «αξία του αφηρημένου νου», του τόσο απαραίτητου για τη δημιουργικότητα. «Καθώς ο νους μας περιπλανιέται, γινόμαστε καλύτεροι σε οτιδήποτε εξαρτάται από μια στιγμή ενόρασης: από την επινόηση ευφάνταστων ευφυολογημάτων έως τις κάθε είδους εφευρέσεις και την καινοτόμο σκέψη… Στις θετικές λειτουργίες της αφηρημάδας συγκαταλέγονται επίσης η δημιουργία σεναρίων για το μέλλον, ο αναστοχασμός, η πλοήγηση σε έναν πολύπλοκο κοινωνικό κόσμο, η επώαση δημιουργικών ιδεών, η ευελιξία στην εστίαση, ο στοχασμός για τα πράγματα που μαθαίνουμε, η οργάνωση των αναμνήσεών μας, η απλή εξέταση της ζωής μας – και το αναζωογονητικό διάλειμμα του κυκλώματος που είναι υπεύθυνο για την εντατική εστίαση». Δεν είναι τυχαίο ότι τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής «εμφανίζουν επίσης υψηλότερα επίπεδα πρωτότυπης δημιουργικής σκέψης και περισσότερα πραγματικά δημιουργικά επιτεύγματα».

Εντούτοις, «αφηρημένος νους» είναι εκείνος που έχει ελεύθερο χρόνο να ονειροπολήσει ελεύθερα, απαλλαγμένος από το άγχος, τις πιεστικές προθεσμίες και τον καταιγισμό των ηλεκτρονικών μηνυμάτων και των διαδικτυακών συνομιλιών. «Ο χαλαρός χρόνος επιτρέπει στο δημιουργικό πνεύμα να ακμάσει. Τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα το σκοτώνουν». Εξίσου πολύτιμη με την ονειροπόληση είναι η ανάπτυξη αυτού που ο συγγραφέας ονομάζει «ανοιχτή επίγνωση»: Η ικανότητα να προσηλωνόμαστε στο «εδώ και τώρα» και να παρατηρούμε αμέτοχα όσα συμβαίνουν γύρω μας, αντί να σκεφτόμαστε ασταμάτητα τα προβλήματά μας ή να μας τραβούν την προσοχή (συνήθως ενοχλητικές ή δυσάρεστες) λεπτομέρειες. Η ισορροπία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, επιτυγχάνεται όταν έχουμε τον έλεγχο του νου μας: όταν μπορούμε να τον αφήνουμε να περιπλανιέται κατά βούληση ή να τον στρέφουμε προς πολύ συγκεκριμένους στόχους.

​​Το βιβλίο «Focus. Το κλειδί της συναισθηματικής νοημοσύνης» του ψυχολόγου και συγγραφέα Ντάνιελ Γκόλμαν κυκλοφορεί αύριο Δευτέρα από τις εκδόσεις Πεδίο. Η μετάφραση είναι των Ηρακλή Οικονόμου και Χρύσας Ξενάκη και η επιστημονική επιμέλεια της Δήμητρας Ιορδάνογλου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή