Ναζί βρήκαν στέγη στην Αμερική…

Ναζί βρήκαν στέγη στην Αμερική…

4' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ERIC LICHTBLAU
Οι ναζί της διπλανής πόρτας
μτφρ.: Αριάδνη Λουκάκου
εκδ. Ποταμός, 2016, σελ. 440

Ας παραδεχθούμε κατ’ αρχάς το εξής: Οι Αγγλοσάξονες είτε γράφουν διατριβή για χημικά στοιχεία είτε ανάλυση για τον Ντίκενς και τα προβλήματα που τα μυθιστορήματά του προκάλεσαν στον ψυχισμό της μαμάς τους, ξέρουν να διηγούνται. Το storytelling είναι η περιοχή τους.

Γνήσιο τέκνο αυτής της παράδοσης, ο δημοσιογράφος Eric Lichtblau αφηγείται σε περίπου 430 σελίδες πώς η Αμερική, η Βόρεια Αμερική και όχι μόνον η Νότια, όπως είναι ευρέως γνωστό, έγινε ένας από τους ασφαλείς παραδείσους για ναζί εγκληματίες στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Χιλιάδες από αυτούς βρήκαν καταφύγιο στις ΗΠΑ υποβάλλοντας ψεύτικα χαρτιά, την ίδια στιγμή που αιτήσεις επιζώντων του Ολοκαυτώματος απορρίπτονταν μαζικά. Πολλοί, όμως, δεν χρειάστηκε καν να προσπαθήσουν αφού είχαν τη βοήθεια συγκεκριμένων ανθρώπων, υψηλόβαθμων αξιωματούχων του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών. Αυτοί ανήκαν σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που θα βοηθούσαν κατασκοπεύοντας ή αποκαλύπτοντας ήδη γνωστά σε αυτούς μυστικά της ΕΣΣΔ και στους επιστήμονες.

Δύο κατηγορίες

Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονταν όχι μόνο Γερμανοί αλλά και συνεργάτες των ναζί από την Εσθονία, τη Λετονία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία. Κανένας Ελληνας δεν βρέθηκε, ήμασταν τότε απασχολημένοι να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας. Από τη Ρουμανία, όμως, μια μεγάλη μορφή όχι απλώς βρήκε καταφύγιο αλλά έγινε ο θρησκευτικός ηγέτης της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική: ο επίσκοπος Τρίφα, ο οποίος, μεταξύ άλλων, δεν είχε και κανένα πρόβλημα να παραδεχθεί ακόμα και σε συνέντευξη των New York Times ότι είχε φορέσει τη φασιστική στολή της Σιδηράς Φρουράς στη Ρουμανία και είχε βοηθήσει –όχι μόνο με πύρινους αντισημιτικούς λόγους– στο πογκρόμ των Εβραίων. Η δεύτερη ομάδα ήταν ουσιαστικά το απαύγασμα της γερμανικής επιστήμης σε όλα τα πεδία: ιατρική, γενετική, πυραυλικά συστήματα, φυσικοί, μαθηματικοί, μηχανικοί (οι φιλόλογοι από τότε είχαν προβλήματα διορισμού).

Περιττό να πούμε ότι με την πρώτη ομάδα η αμερικανική αντικατασκοπεία αγόρασε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που πρόσφεραν πραγματικές υπηρεσίες. Οι άνθρωποι που είχαν καταφέρει να κοροϊδέψουν για το πρόσφατο ναζιστικό τους παρελθόν επέδειξαν εξαιρετική δημιουργικότητα και ως προς την κατασκευή μυστικών προς πώλησιν. Επίσης περιττό να πούμε ότι οι Αμερικανοί το κατάλαβαν αργά και όταν οι μυστικές τους υπηρεσίες είχαν ήδη ανακατευθεί με τα κανάλια της ναζιστικής διαπλοκής.

Οι υπόλοιποι, οι επιστήμονες, απολάμβαναν τη δουλειά τους και έκαναν καινούργιους φίλους, πλούσιους και διάσημους, όπως για παράδειγμα ο Ουόλτ Ντίσνεϊ. Ο Φον Μπράουν, που έκανε τους πυραύλους της Αμερικής να πετάνε, και ο Στρούγκχολντ, πατέρας της διαστημικής ιατρικής, ανέπτυξαν ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τον Ντίσνεϊ. Με τη βοήθειά του ο δρ Φον Μπράουν «εξελίχθηκε σε δημοφιλή τηλε-ευαγγελιστή της εξερεύνησης του Διαστήματος. Η σειρά της Ντίσνεϊ, κάτι μεταξύ κινουμένων σχεδίων για παιδιά και επιστημονικού ντοκιμαντέρ, έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό τον Μπράουν, ενισχύοντας τη φήμη του ως πατέρα της πυραυλικής επιστήμης. Ο ίδιος ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ απόλαυσε μια ιδιωτική προβολή της εκπομπής στον Λευκό Οίκο». Οι δύο επιστήμονες είχαν διευρύνει τις γνώσεις τους περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο συνάδελφό τους χάρη στα πειράματα, ιατρικά και άλλα, που είχαν κάνει χρησιμοποιώντας τους ανθρώπους των στρατοπέδων συγκέντρωσης, κυρίως στο Νταχάου. Για κάποιους άλλους πάλι, όλα αυτά ήταν αρκετά εκνευριστικά ήδη από το 1946. Μία επιστολή διαμαρτυρίας που έφτασε στον Λευκό Οίκο είχε τις υπογραφές τριάντα διακεκριμένων επιστημόνων. Μεταξύ αυτών του Αλμπερτ Αϊνστάιν και του Νόρμαν Βίνσεντ Πιλ. Σύμφωνα με αυτούς, το γερμανικό επιστημονικό δυναμικό «με δεδομένο το ναζιστικό τους υπόβαθρο ήταν δυνάμει επικίνδυνοι φορείς ρατσιστικού και θρησκευτικού μίσους». Κάποιος κριτικός δημοσίευσε μια χλευαστική ανακοίνωση σε περιοδικό υπό τον τίτλο: «Γράμμα σε μέλλοντες εγκληματίες πολέμου: αν απολαμβάνεις τις μαζικές δολοφονίες αλλά ταυτόχρονα αγαπάς τη ζωή σου, τότε, παιδί μου, γίνε επιστήμονας.

Είναι ο μόνος τρόπος σήμερα να αποφύγεις την τιμωρία για τους φόνους που θα διαπράξεις».

Πάντως, σε γενικές γραμμές, όλα πήγαιναν καλά και με coca-cola μέχρι τη στιγμή που βρέθηκαν δύο ενοχλητικοί γερουσιαστές, η Elizabeth Holtzman και ο Joshua Eilberg. Αλλά τα ’χει αυτά το δημοκρατικό σύστημα. Αφενός μεν, δεν είναι σε θέση να κρατήσει για πολύ καιρό μυστικά, αφετέρου, όσοι διαφωνούν το λένε και δεν δολοφονούνται. Επιπλέον, καμιά φορά επιτυγχάνουν και τον στόχο τους. Χάρη σε αυτούς τους γενναίους όσο και επίμονους ανθρώπους θεσμοθετήθηκαν νόμοι, ξεκίνησαν διαδικασίες, δημοσιοποιήθηκαν επισήμως ονόματα, υπήρξαν αποτελέσματα και, τελικώς, κάποιοι τιμωρήθηκαν.

Ακόμη και όταν οι ένοχοι είχαν αποδημήσει εις –ποιος ξέρει– Κύριον, δούλευαν με επιμονή προκειμένου να τους αποκαθηλώσουν ηθικά. Ετσι κατάφεραν να σταματήσουν να δίνονται ιατρικά βραβεία στο όνομα του Στρούγκχολντ, ο οποίος στο μεταξύ είχε πεθάνει το 1986 στο Τέξας, να μετονομαστεί η βιβλιοθήκη στην αεροπορική βάση Σαν Αντόνιο που είχε πάρει το όνομά του και να κατέβει το πορτρέτο του, το οποίο βρισκόταν δίπλα σε αυτά του Ιπποκράτη και της Μαρίας Κιουρί. Ηταν κι αυτό κάτι.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, Eric Lichtblau, τιμήθηκε με βραβείο Πούλιντζερ το 2006, μαζί με τον συνάδελφό του James Risen, για το σύνολο της δουλειάς τους στους New York Times, που αφορούσε τα όρια ανάμεσα στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και την ανάγκη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου «Ο νόμος του Μπους: Ο επαναπροσδιορισμός της αμερικανικής Δικαιοσύνης». Ηταν το πρώτο βιβλίο που πληροφορούσε το αμερικανικό κοινό για την πρωτοβουλία του προέδρου Μπους να εξουσιοδοτήσει την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NSA) για παρακολουθήσεις Αμερικανών πολιτών χωρίς δικαστικό ένταλμα.

Ανάμειξη της CIA και του FBI με πρώην ναζί

Στα αρχεία της CIA, στα οποία έχει επιτραπεί η πρόσβαση στο κοινό, υπάρχουν πολλές αναφορές στην ανάμειξη της υπηρεσίας και του FBI με πρώην ναζί, προκειμένου να καλυφθούν οι κατασκοπευτικές ανάγκες που προέκυψαν από τον Ψυχρό Πόλεμο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο. Υπάρχουν επίσης λεπτομερείς αναφορές για τις υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν, κυρίως από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και μετά, προκειμένου να διεξαχθούν περισσότερο αποτελεσματικές έρευνες εναντίον των ναζί επί εδάφους ΗΠΑ. Στη βιβλιοθήκη της μπορούν επίσης όλοι να διαβάσουν μια ενδιαφέρουσα αναφορά του ιστορικού Kevin C. Ruffner υπό τον τίτλο «Ενα επίμονο συναισθηματικό ζήτημα: Η υποστήριξη της CIA στις έρευνες για τους εγκληματίες ναζί».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή