Αξίζει να διαθέσει η πολιτεία 120-130 εκατομμύρια ευρώ για να συνεχίσει να μεταφέρει στη Λευκάδα νερό από απόσταση 90 χιλιομέτρων; Ή θα ήταν σοφότερο να αντικαταστήσει το «τρύπιο» δίκτυο ύδρευσης του νησιού, άρα να μειώσει τις ανάγκες και να τις εξυπηρετήσει με μικρά φράγματα;
Στις αρχές Νοεμβρίου το υπουργείο Περιβάλλοντος (η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης-ΔΙΠΑ) ενέκρινε τους περιβαλλοντικούς όρους για ένα μεγάλο έργο ύδρευσης σε Δυτική Στερεά και Ηπειρο. Αφορά «την κατασκευή των απαραίτητων έργων μεταφοράς νερού από τις πηγές Αγίου Γεωργίου προς τις περιοχές των περιφερειακών ενοτήτων (σ.σ. νομών) Πρέβεζας, Αρτας και Λευκάδας και των συνοδών έργων αυτών (έργα υδρομάστευσης πηγών Αγίου Γεωργίου, έργα ταμίευσης κ.λπ.) για την κάλυψη υδρευτικών αναγκών σε πόσιμο νερό». Κύριος του έργου, το υπουργείο Υποδομών (ένα «κλασικό» δημόσιο έργο).
Μια πιο κοντινή ματιά στο υπό αδειοδότηση έργο αποκαλύπτει το πραγματικό του μέγεθος, που δεν είναι αμελητέο: περιλαμβάνει την κατασκευή αγωγού μεταφοράς νερού προς τη Λευκάδα μήκους 87(!) χιλιομέτρων, ο οποίος μέσα στο νησί χωρίζεται σε τρεις κατευθύνσεις: προς Σμυρτούλα, Λυγιά και Φρύνι, όπου δημιουργούνται νέες υδατοδεξαμενές. Το συνολικό κόστος του έργου υπολογίζεται στα 120-130 εκατ. ευρώ. «Ο αγωγός αυτός υφίσταται και σήμερα», εξηγεί ο δήμαρχος Λευκάδας Κώστας Δρακονταειδής. «Κατασκευάστηκε πριν από 20-30 χρόνια και φέρνει νερό από τις πηγές του Λούρου. Πλέον όμως έχει παλιώσει, με αποτέλεσμα να έχει μεγάλες απώλειες. Η αντικατάσταση του παλαιού αγωγού με νέο είναι η μόνη λύση για το νησί μας, που υδρεύεται κατά 80% από τον Λούρο».
Σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ, η κατασκευή νέου αγωγού θα μειώσει τις απώλειες νερού, θα προστατεύσει τα υδατικά συστήματα των περιοχών από την υφαλμύρυνση ή άλλες πηγές ρύπανσης (λόγω υπεράντλησης του υδροφορέα από γεωτρήσεις).
Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι από την απόφαση απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στα σχέδια διαχείρισης υδατικών πόρων της Ηπείρου (από όπου προέρχεται το νερό) και της Δυτικής Στερεάς (όπου ανήκει η Λευκάδα), ούτε έχει ζητηθεί γνωμοδότηση της Γενικής Γραμματείας Υδάτων.
Το ερώτημα λοιπόν είναι απλό: Με δεδομένο ότι το υφιστάμενο έργο είχε σχεδιαστεί προ 30ετίας, μήπως θα μπορούσε να βρεθεί μια διαφορετική, ηπιότερη λύση; Σύμφωνα με το διαχειριστικό σχέδιο, μεγάλο μέρος του υπόγειου υδροφορέα της Λευκάδας είναι υφάλμυρο. «Η Λευκάδα, όπως όλα τα Ιόνια νησιά, έχει το τεράστιο πλεονέκτημα του μεγάλου ύψους των βροχοπτώσεων, που φθάνουν τα 1.000 χιλιοστά/έτος», εξηγεί ο κ. Ξεν. Σταυρόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων, που ασχολήθηκε το 2010-2012 με τη Λευκάδα, εκπονώντας μελέτη για τη διαχείριση των υδατικών της πόρων. «Η λύση, λοιπόν, βρίσκεται εκεί. Το νησί θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μεγάλο μέρος των αναγκών του με δύο λιμνοδεξαμενές και μερικά μικρά φράγματα, ώστε να αποθηκεύεται το νερό στους υπόγειους υδροφορείς.
Η Λευκάδα έχει νερό, ακόμα και σήμερα έχει κάποιες καλές πηγές που πολύ οριακά θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες της. Γιατί λοιπόν τόσα χρόνια δεν στρέφεται σε μικρότερα έργα; Μα γιατί να το κάνει, αν μπορεί να έχει φθηνά και εύκολα νερό από μακριά;». Να σημειωθεί ότι στην περιοχή Καρυά έχει κατασκευαστεί λιμνοδεξαμενή που δεν λειτουργεί. Την επισκευή της, όπως και την κατασκευή νέας λίμνης στη Βασιλική προτείνει το διαχειριστικό σχέδιο της Δυτικής Στερεάς. Να σημειωθεί επίσης ότι το γειτονικό Μεγανήσι υδρεύεται από γεώτρηση στο Νυδρί της Λευκάδας.
Υπάρχει τέλος μια σοβαρή παράμετρος, η οποία φαίνεται να θεωρείται δευτερεύουσας σημασίας: το δίκτυο της Λευκάδας είναι ένα τεράστιο σουρωτήρι, με απώλειες 30-40%. Σχεδόν το μισό «ακριβό» νερό από τον Λούρο, χάνεται. Και όσο φθάνει τελικά στον καταναλωτή, υποτιμολογείται με αποτέλεσμα τη σπατάλη. «Η κατάσταση του δικτύου είναι κάκιστη», παραδέχεται ο δήμαρχος. «Τώρα ξεκινάμε να κάνουμε μερικές αλλαγές, στις περιοχές που το δίκτυο καταστράφηκε από τους πρόσφατους σεισμούς. Το κόστος για την αντικατάσταση του δικτύου σε όλο το νησί είναι απαγορευτικό».