Εάν δεν κάνω λάθος, στο χθεσινό φύλλο της «Καθημερινής», έξι αρθρογράφοι ασχολούνται με το ίδιο θέμα και ομονοούν. Ολοι, άνθρωποι αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους, πλέκουν το εγκώμιο του αποθανόντος πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, εισφέροντας στοιχεία και απόψεις, αναπόφευκτα παρόμοια αλλά και διαφορετικά καθώς ο καθένας αναδεικνύει πλευρές του ανδρός, προσωπικές και πολιτικές, που εκτιμά περισσότερο. Δεν θυμάμαι τα τελευταία χρόνια τόσο πολλοί δημοσιογράφοι να έχουν νιώσει την ανάγκη να γράψουν ταυτοχρόνως για το ίδιο γεγονός, όσο μεγάλο κι αν ήταν. Ο Κωστής Στεφανόπουλος υπήρξε ένας πολύ σπάνιος πολιτικός. Πατριώτης που δεν θυσίασε ποτέ ούτε γραμμάριο της δημοκρατίας στο όνομα του πατριωτισμού, αμαρτία στην οποία υπέπεσαν πολλές φορές ομοϊδεάτες και συνοδοιπόροι του στην δεξιά παράταξη. Σεμνός, αξιοπρεπής, ανιδιοτελής, φύσει και θέσει αντιλαϊκιστής. Οταν τα αγριεμένα πλήθη ξεσηκώθηκαν γιατί ένας αριστούχος Αλβανός μαθητής έγινε σημαιοφόρος, ο πρόεδρος Κωστής Στεφανόπουλος τον υπερασπίσθηκε χωρίς περιστροφές. Μας θύμισε ότι όποιος φοιτά αριστεύων στο ελληνικό σχολείο δικαιούται να σηκώνει την ελληνική σημαία. Οταν ο μακαριστός Χριστόδουλος του ζήτησε δημοψήφισμα για τις ταυτότητες καταθέτοντας χιλιάδες υπογραφές, αυτός, ο βαθιά θρησκευόμενος, απάντησε ως απόλυτος θεματοφύλακας της νομιμότητας: εφόσον οι υπογραφές συλλέχθηκαν με τρόπο μη προβλεπόμενο από το Σύνταγμα, δεν ισχύουν. Αλλά το πλέον εντυπωσιακό, σ’ αυτή την άτυπη σύγκρουσή του με τον λαοπρόβλητο θρησκευτικό ηγέτη τον οποίο ακολουθούσε ασθμαίνουσα η Νέα Δημοκρατία, ήταν η φωτισμένη του απάντηση στη ρητορική περί της ανάγκης επιστροφής του έθνους στις ρίζες: «Διαφωνώ. Οι ρίζες υπάρχουν για να δίνουν νέα τροφή στα κλαδιά, τα οποία διαρκώς μεγαλώνουν και καλύπτουν υπό την σκιά τους μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων». Εδωσε με μεγαλύτερη οξύνοια και αποτελεσματικότητα απ’ όλους τους προοδευτικούς της εποχής τη μάχη απέναντι σ’ ένα απαστράπτον σκότος. Το μέλημά του ήταν να ενώσει τους Ελληνες που ζούσαν έναν ακόμη ανόητο διχασμό.
Πρωτοάκουσα τον Κωστή Στεφανόπουλο μετά τη μεταπολίτευση σε προεκλογική περίοδο, να εκφωνεί λόγο στην πλατεία της γειτονιάς μου. Ημουν περαστικός, περίπου είκοσι ετών, η φωνή του ρυθμική, ελαφρώς θυμωμένη, στρογγυλή εκφορά, μιλούσε για τον κομμουνιστικό κίνδυνο σε άπταιστη καθαρεύουσα, ομολογώ ότι ανατρίχιασα. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, με συγκίνησε με εκείνον τον μετρημένο, υπερήφανο, αξιοπρεπή, διπλωματικά άψογο λόγο του κατά το επίσημο δείπνο που παρέθεσε, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Ηταν ο ίδιος άνθρωπος, αλλά εντελώς άλλος. Λένε ότι μεγαλώνοντας πολύ δύσκολα αλλάζουμε, ο Κωστής Στεφανόπουλος εξαιρείται. Ως μεσήλικας υπουργός αμφισβητούσε την ύπαρξη ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ως ηλικιωμένος πρόεδρος κυκλοφορούσε με ποδήλατο… Ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως μαχητής δεξιός που θα επιθυμούσε μια Ελλάδα χωρίς αριστερούς και την έκλεισε ως ο πρόεδρος όλων των Ελλήνων, μάλλον ο καλύτερος που είχαμε. Ενας ευπατρίδης, που πολλές φορές δεν κατάφερε να κερδίσει την ψήφο μας αλλά τελικά κέρδισε την καρδιά μας.