ΠΡΙΠΙΑΤ. Δεκαέξι χρόνια μετά την έναρξη των εργασιών, η μεγαλύτερη μετακινούμενη κατασκευή στον κόσμο μπήκε χθες στη θέση της, πάνω από το κατεστραμμένο πυρηνικό εργοστάσιο Τσερνομπίλ στα σύνορα Ουκρανίας – Λευκορωσίας. Η κατασκευή μειώνει τους κινδύνους νέας διαρροής ραδιενέργειας, καθώς περιβάλλει την πρόχειρη τσιμεντένια «σαρκοφάγο» που είχε φτιαχτεί με τρομερές ανθρώπινες θυσίες τις εβδομάδες που ακολούθησαν την έκρηξη του αντιδραστήρα 4, το 1986.
Η νέα κατασκευή θα καταστεί αεροστεγής και τα όργανα στο εσωτερικό της θα ξεκινήσουν να λειτουργούν το 2017. Παράλληλα, εσωτερικά θα εξελίσσονται για τουλάχιστον πέντε δεκαετίες εργασίες για την αποδόμηση του τσιμεντένιου κελύφους και τη διαχείριση, με κάποιον τρόπο που δεν είναι ακόμη γνωστός, του εναπομείναντος σχάσιμου υλικού.
Στη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, ίσως απαντηθεί το ερώτημα πόσο μεγάλο μέρος των καυσίμων του αντιδραστήρα παραμένει στον χώρο και πόσο διασκορπίστηκε στη γύρω περιοχή και παρασύρθηκε πάνω από την Ευρώπη τις εβδομάδες μετά την έκρηξη. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ζώνη αποκλεισμού γύρω από το εργοστάσιο, που έχει έκταση παρόμοια με αυτήν του Λουξεμβούργου, θα παραμείνει για πάντα ακατοίκητη.
«Η “σαρκοφάγος” σχεδιάστηκε ώστε να προστατεύσει για 30 χρόνια το Κίεβο, την Ουκρανία και ολόκληρο τον κόσμο από τη ραδιενέργεια», δήλωσε χθες ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο. «Τριάντα χρόνια αργότερα, βρισκόμαστε μόλις 100 μ. από τον αντιδραστήρα υπ’ αριθμόν 4 και μπορούμε να πούμε ότι αυτό το ιστορικό έργο ολοκληρώθηκε».
Ο Ποροσένκο απέτισε φόρο τιμής στους πολίτες και στρατιώτες που το 1986 εκτέθηκαν σε θανατηφόρες δόσεις ραδιενέργειας προκειμένου να κατασκευάσουν τη “σαρκοφάγο” και να διανοίξουν κάτω από το εργοστάσιο σήραγγες, οι οποίες εν συνεχεία γέμισαν με τσιμέντο, ώστε να αποτραπεί η επαφή του σχάσιμου υλικού με τα υπόγεια ύδατα.
Για το νέο κέλυφος, που έχει διάρκεια ζωής 100 χρόνια και είναι σχεδιασμένο να αντέχει σε σεισμούς έως 6 Ρίχτερ, χρησιμοποιήθηκαν 38.000 τόνοι χάλυβα. Η κατασκευή, μήκους 162 μ. και ύψους 108 μ., κόστισε 2,1 δισ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε ως προς το 1,5 δισ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης, ενώ στο εσωτερικό της θα μπορούσε να περικλείεται δύο φορές ο σιδηροδρομικός σταθμός του Αμβούργου. Λόγω ραδιενέργειας, το κέλυφος δεν μπορούσε να κατασκευαστεί επιτόπου, εξ ου και η μετακίνηση σε ράγες μήκους εκατοντάδων μέτρων.
«Κλείσαμε ένα τραύμα»
«Ενώνοντας τα δύο τμήματα αυτού του γιγάντιου κελύφους, είναι σαν να κλείσαμε ένα τραύμα, ένα πυρηνικό τραύμα που μας αφορά όλους», δήλωσε χθες ο Χανς Μπλιξ, που ήταν γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας την εποχή του ατυχήματος.