Περπατώντας κατά μήκος της Σόλωνος και της Σκουφά, οι φωτισμένες είσοδοι των πολυκατοικιών, σε μια βραδινή περιδιάβαση, είναι σαν χρυσές φωλιές, σιωπηλές και ασάλευτες. Ωστόσο, μέσα στην αθηναϊκή νύχτα, όταν ο ήχος και το φως μεταβάλλουν την αστική εμπειρία, οι είσοδοι των αστικών πολυκατοικιών της Αθήνας γίνονται μήτρες αφηγήσεων.
Δεν διάλεξα τυχαία τη Σόλωνος και τη Σκουφά. Είναι δύο παράλληλες οδοί, βαθιά χαραγμένες στο σώμα της Αθήνας, με μεγάλη πυκνότητα αστικής ιστορίας. Το ίδιο και όλες οι κάθετοι που τις τέμνουν, όπως και όλες οι άλλες νησίδες παλιάς, αστικής ζωής, στη Μαυρομματαίων, στη Δροσοπούλου, στην Πατησίων, στη Σπύρου Μερκούρη, στη Βασιλίσσης Σοφίας, στην Ακαδημίας. Αλλά στη Σόλωνος και στη Σκουφά, το στενό πλάτος και τα ενιαία μέτωπα με πολυκατοικίες από την ακμή της αστικής αναγέννησης, 1925-1975, ορίζουν μια πυκνή μυσταγωγία, που απελευθερώνεται όταν πέσει η νύχτα και φωτιστούν οι είσοδοι. Θα μπορούσε κανείς να αφηγηθεί την ιστορία μιας πόλης από τις εισόδους των κτιρίων, από την αύρα υποδοχής, από το ύψος και το φάρδος της σκάλας, από τον ανελκυστήρα, τα φωτιστικά οροφής, τα χαλιά, τα φυτά εσωτερικού χώρου. Ενίοτε, υπάρχει θυρωρείο, με ή χωρίς θυρωρό, γκραβούρες στους τοίχους ή κάποιο επιτοίχιο έργο τέχνης, δεύτερη πολύφυλλη πόρτα, πολυθρόνες ή καναπές, καθρέφτης και γραμματοκιβώτια. Συχνά απουσιάζουν όλα αυτά και υπάρχουν περιπτώσεις ακόμη και σε καλές πολυκατοικίες εποχής, ο χώρος υποδοχής να έχει θυσιαστεί και από την εξώθυρα να οδηγείσαι στον ανελκυστήρα έπειτα από λίγα βήματα.
Αλλά η αθηναϊκή εμπειρία από την εποχή που η είσοδος σε ένα κτίριο κατοικιών προϋπέθετε ένα τελετουργικό σαν καθαρτήριο, συγκλίνει σε ένα στάδιο ανάμεσα στο έξω και στο μέσα, στο δημόσιο και στο ιδιωτικό. Εχουν συχνά ιδιαίτερη θερμοκρασία και ειδική μυρωδιά αυτές οι αθηναϊκές είσοδοι, που αν μπορούσε κανείς να τις καταγράψει, σε ένα μεγάλο ποσοστό θα είχε ένα μέσον όρο για το αστικό γούστο από την καρδιά του εικοστού αιώνα. Αλλά στη Σόλωνος και στη Σκουφά τα έχει κανείς όλα και δεν χρειάζεται να γυρίσει όλη την Αθήνα.
Ρίχνω συχνά κλεφτές ματιές στις φωτισμένες εισόδους και κάθε φορά, ακόμη και αν το βλέμμα μου συναντά μια μάλλον υποτονική ατμόσφαιρα, υπάρχει μία ιστορία έτοιμη να ξετυλιχθεί. Και ενώ οι ανελκυστήρες της δεκαετίας του 1930 κατά κανόνα προκαλούν τον θαυμασμό, τουλάχιστον για την αισθητική τους, είναι θέμα χρόνου να απλωθεί το βλέμμα παρατήρησης προς τις εισόδους των μεταπολεμικών πολυκατοικιών και όχι μόνο στα εντυπωσιακά δείγματα από τα 1960s στη Φωκυλίδου, στην Ηρώδου Αττικού ή στην Αναγνωστοπούλου, αλλά και στις πιο κοινές οικοδομές, που όμως διατηρούν εκείνη την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα ενός αστικού ημίφωτος. Ειδικά στις πολυκατοικίες της δεκαετίας του 1950, η αισθητική που διαχέεται προσομοιάζει εκείνη του διεθνούς New Look που ξεκίνησε από τη μόδα και απλώθηκε στις διακοσμητικές τέχνες. Είναι ένα συνεχές στην αισθητική και στη διάθεση για διακριτική, μοντέρνα πολυτέλεια που στην Αθήνα είχε φιλτραριστεί σε ένα συγκεκριμένο ύφος πολυκατοικιών. Αυτά θα τα εκτιμήσουν οι επόμενοι.
Προς το παρόν, όμως, υπάρχουν όλα εκεί έξω. Ενας λεπτοκεντημένος 20ός αιώνας ανάβει κάθε βράδυ στη Σόλωνος και στη Σκουφά και φωτίζει χαμηλόφωνες αθηναϊκές ιστορίες και διαδρομές ανθρώπων.