Ο λαγός και το λιοντάρι

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Α​​πό την αρχή της κρίσης, ασήκωτο βάρος της χώρας στη σισύφεια προσπάθεια εξόδου από αυτήν ήταν πάντοτε η βουλιμική ανυπομονησία των κομμάτων να αποκτήσουν ή να μεγιστοποιήσουν την εξουσία.

Ανυπόμονος και τυχοδιωκτικός ο κ. Τσίπρας (με τη βοήθεια του μοιραίου Φ. Κουβέλη) εκβίασε την προεδρική εκλογή το 2014 για να ανέλθει στην εξουσία, χωρίς κανένα απολύτως σχέδιο, όπως αποδείχθηκε. Ακυρώνοντας την ανάκαμψη της οικονομίας του 2014 –που σήμερα πασχίζει να επαναφέρει.

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση Τσίπρα προσπαθεί να κλείσει το ταχύτερο δυνατόν τη 2η αξιολόγηση – αν και όχι με κάθε πολιτικό κόστος. Είναι μία από τις λίγες στιγμές όπου το πολιτικό συμφέρον του κ. Τσίπρα ταυτίζεται με το συμφέρον της χώρας.

Η ανυπομονησία της αντιπολίτευσης να έρθει στην εξουσία σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, εκκρεμούσας της αξιολόγησης, δεν είναι παραγωγική. Δεν είναι καν ευφυής, παγιδευμένη σε μια μηδενικού αθροίσματος μυωπική θεώρηση: ό,τι βλάπτει τον Τσίπρα ωφελεί εμάς.

Εάν ο κ. Τσίπρας αποφασίσει να δραπετεύσει από τις ευθύνες του μέσω εκλογών, θα αφήσει στον διάδοχό του (και στη χώρα) το χειρότερο δυνατό πακέτο. Ηδη (ψηφίζοντας την απλή αναλογική) ο κ. Τσίπρας έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να εξασφαλίσει ακυβερνησία μετά τις μεθεπόμενες εκλογές – αφού δεν το κατάφερε για τις επόμενες. Οι συνθήκες αλλαγής κυβέρνησης με εκκρεμούσα την αξιολόγηση απλώς θα επιταχύνουν τη φθορά.

Ομως η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια μίας ακόμα χαμένης ανάκαμψης. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας (τελευταία γραμμή άμυνας της χώρας) εκπέμπει αγωνιώδεις προειδοποιήσεις. Θυμίζει ότι η χώρα τα προηγούμενα χρόνια επιτέλεσε τεράστια προσαρμογή: η φούσκα του Δημοσίου έχει σκάσει, η ανταγωνιστικότητα κόστους έχει αποκατασταθεί, εξαγωγές και εμπορεύσιμος τομέας έχουν αυξήσει το μερίδιό τους στην οικονομία. Και τούτο παρά την πιστωτική ασφυξία και τα capital controls. Αυτή η πρόοδος, και οι θυσίες που την κατέστησαν δυνατή, κινδυνεύει να ακυρωθεί, εάν διολισθήσουμε στην εντροπία των καθυστερήσεων της αξιολόγησης ή στον αστερισμό της πολιτικής αστάθειας. Ακόμα σημαντικότερα είναι όσα δεν λέγονται: οι θανάσιμοι κίνδυνοι για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία συνολικά εάν η αξιολόγηση τραβήξει έως την άνοιξη, εάν η ένταξη στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ αναβληθεί, εάν η ανάκαμψη του 2017 αποδειχθεί χωλή. Στη δύσκολη αυτή καμπή μεγάλη ευθύνη έχουν συγκεκριμένοι παράγοντες των δανειστών.

Το ΔΝΤ έχει δίκιο στη θεωρία. Το ασφαλιστικό σύστημα παραμένει βαριά ελλειμματικό. Οι μισοί φορολογούμενοι απαλλάσσονται από φόρο εισοδήματος, οδηγώντας σε παραγωγική ασφυξία τους άλλους μισούς. Το ποσοστό είναι εξωφρενικό. Είναι απολύτως βάσιμη η πρόταξη από το ΔΝΤ της ανάγκης μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων και ελάφρυνσης του χρέους. Το ΔΝΤ παίρνει άριστα στα Οικονομικά – αλλά κάτω από τη βάση στα μαθήματα της Πολιτικής και της Ιστορίας. Δεν υπάρχει προηγούμενο δυτικής, δημοκρατικής, ανεπτυγμένης χώρας, που να διέρχεται επτά συνεχόμενα χρόνια αλλεπάλληλων περικοπών συντάξεων, μισθών, εισοδημάτων, ύφεσης, χωρίς να έχει εκραγεί. Το ΔΝΤ μιλά ωσάν η κυβέρνηση της Ελλάδας να λειτουργούσε σε συνθήκες πολιτικού και κοινωνικού κενού. Και αυτό εν έτει 2016, όταν οι αστοχίες πολιτικών διεθνώς έγιναν όπλο των δημαγωγών και γέννησαν τέρατα.

Η χρόνια «αντιπαράθεση» των ιδιότυπων εχθρών-φίλων (frenemies) ΔΝΤ – Σόιμπλε, κύρια αιτία καθυστέρησης της αξιολόγησης, καίει, τη μία μετά την άλλη, τις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας. Κι αυτό είναι ακόμα το καλό σενάριο. Το κακό λέει ότι απλώς προωθείται ο τελικός στόχος εξώθησης της Ελλάδας από το ευρώ – με δική της πρωτοβουλία.

Κύριες ευθύνες, βέβαια, ανήκουν στον Ιανό Ελληνα πρωθυπουργό. Από τη μια εργάστηκε σοβαρά για να κλείσει την αξιολόγηση, απομάκρυνε τους πιο αναξιόπιστους από την κυβέρνηση, έδωσε εντολές στους Τσακαλώτο και Χουλιαράκη να διαπραγματευθούν έντιμα και παραγωγικά με τους θεσμούς. Από την άλλη, ο κ. Τσίπρας παραμένει δέσμιος του παρελθόντος του, του παρόντος του, και του πολιτικού του χαρακτήρα. Με την ανεύθυνη πολιτεία του στην αντιπολίτευση, με την ανεκδιήγητη κυβέρνηση του 2015, έκανε ό,τι μπορούσε για να επιβεβαιώσει κάθε αρνητικό στερεότυπο για τους Ελληνες πολιτικούς.

Με τη μονομερή ενέργεια του χριστουγεννιάτικου μποναμά στους συνταξιούχους των 800 ευρώ έδωσε ευκαιρία στα γεράκια του Eurogroup να ανακτήσουν το ηθικό πλεονέκτημα. Θα μπορούσε να βρίσκεται σε θέση επισπεύδοντα, αλλά κατέληξε απολογούμενος. Και προσθέτοντας στη ζημιά την ταπείνωση, έδωσε συνέχεια στην αντιπαράθεση με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, με συμπλεγματικές δηλώσεις για τα «πλεονάσματα ψυχής του ελληνικού λαού» έναντι εκείνων «που δεν είναι καλά στην ψυχή τους», τις οποίες έσπευσε μετά να καταπιεί (είπαμε και μια κουβέντα παραπάνω…), παραπέμποντας στο γνωστό ανέκδοτο με τον λαγό και το λιοντάρι. Τα λαϊκιστικά του αντανακλαστικά θυμίζουν σε κάθε ευκαιρία ποιος είναι, και ποιος περιμένει να ξαναγίνει.

Υπάρχει ακόμα χρόνος να σωθεί η παρτίδα. Αλλά χρειάζεται πλεονάσματα ευθύνης, αυτοσυγκράτησης και αυταπάρνησης – και σίγουρα όχι πομπώδους και κουτοπόνηρης κενολογίας.

* Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας. Το βιβλίο του «Το Νησί που Φεύγει: 121+1 κείμενα για την κρίση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή