Στην Αθήνα πριν από μισό αιώνα, μόλις είχαν αρχίσει να εμφανίζονται τα πρώτα σούπερ μάρκετ. Στα συνήθη παντοπωλεία, τα εκλεκτά προϊόντα, κατά κανόνα προελεύσεως εξωτερικού που τα ορίζουμε με τον γενικό όρο «delicatessen», ήσαν η εξαίρεση. Τα σχετικώς καλά μαγαζιά είχαν ζαμπόν γαλλικό, φθηνό ολλανδικό τυρί, το «κόκκινο» που το λέγαμε, γκριγιέρ ελβετικό που με παραφθαρμένη την προέλευσή του το ονομάζαμε «σβίτσερις», καβούρια κονσέρβα ρωσική, ουγγαρέζικο σαλάμι, τετηγμένο τυρί σε τριγωνάκια ιταλικό και πατέ ντε φουά μπαστούνι, που το αναβαθμίζαμε, τρομάρα μας, σε φουαγκρά. Υπήρχαν, όμως, στο κέντρο των Αθηνών κάποια ξεχωριστά εδωδιμοπωλεία. Ο «Θανόπουλος» στα Χαυτεία, τώρα στην Κηφισιά, το «Αγροτικόν» επί της Πανεπιστημίου, απέναντι από την Ακαδημία, το οποίο έχει κλείσει από δεκαετίες, και βεβαίως οι «Αδελφοί Βασιλόπουλοι» στη Σταδίου, τώρα δίπλα στον Κήπο του Κλαυθμώνος.
Στα όρια του τότε κέντρου, Πατησίων και Τροίας, ήταν και είναι πάντα ο περίφημος «Κουκάς», που συνεχίζει, ως τρίτη γενιά, την παράδοση 90 ετών με εδώδιμα προσωπικής επιτόπιας επιλογής, ελληνικά και ξένα, και πελατεία που, παρά τη γεωγραφική αναδιάταξη των κοινωνικών στρωμάτων, παραμένει πιστή.
Αυτά τα, σχετικά μικρά για τα σημερινά μέτρα, μαγαζιά και μερικά άλλα διέθεταν και διαθέτουν ό,τι πιο εκλεκτό για τη μόνιμη πελατεία τους, αλλά και για όσους στη διάρκεια των εορτών αποφασίζουν να κάνουν ένα έξοδο παραπάνω, για το καλό που λέμε.
Εχω μπροστά μου μια διαφημιστική καταχώριση ενός από τα παραπάνω καταστήματα του κέντρου των Αθηνών στην «Καθημερινή» της 18ης Δεκεμβρίου 1966. Πάνω-πάνω, έχοντας τον βασιλέα κορώνα στο κεφάλι τους, υπερηφάνως αναφέρουν: «Προμηθευταί της Α.Μ. του Βασιλέως των Ελλήνων», κατά το αγγλικόν «By appointment to HM The King». (Αλλοι, πιο μετριόφρονες, προέβαλλαν το «Προμηθευταί της Βασιλικής Αυλής» – «By appointment to the Royal Court».)
Να λοιπόν –σύμφωνα με τη ρεκλάμα του 1966– τι μπορούσε να προμηθευτεί εις τας Αθήνας ο Βασιλεύς και να αγοράσουν οι υπήκοοί του που είχαν τη σχετική δυνατότητα: ανανάδες φρέσκους, χαβιάρι μαύρο Περσίας περλέ, χαβιάρι μαύρο Ρωσίας περλέ, σολομό καπνιστό σκωτσέζικο, σολομό καπνιστό Καναδά, κονσομέ ίνσταντ σε βάζα, άγριο ρύζι Uncle Ben’s, χελωνόσουπες, βατραχοπόδαρα, μουστάρδα με σαμπάνια, φουαγκρά Στρασβούργου Λουί Ανρύ, Marsh York Hams, γλώσσες Belgravia, prosciutto crudo Μαλλέτι, μορταδέλα γουρουνάκι Μαλέττι, λουκάνικα Τούλιπ για σχάρα, μουστάρδα με ραπανάκι, σάλτσα ταρτάρ, μαγιονέζα Χέλμανς, μαγιονέζες, σάλτσες, κέτσαπ ΗΡ, κρεμμυδάκια Silver HP, αγριοαγκιναράκια, αντιπάστο και peperone, κράκερ πρέτσελ Ritz Nabisco, panettone Motta, σοκολάτες μέντα After-Eight.
Αυτά λοιπόν τότε, πριν από μισό αιώνα, που ήταν για τους λίγους. Στην εποχή μας, τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα, με εξαίρεση το χαβιάρι και τις απούσες από τον κατάλογό μας τρούφες, είναι προσιτά στους περισσοτέρους, έστω και μία στο τόσο. Καλές γιορτές.