Η αγωνία μιας μακράς παράτασης στις διαπραγματεύσεις για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης έχει αρχίσει και ρίχνει βαριά σκιά, καθώς το ένα μετά το άλλο τα χρονοδιαγράμματα που η ελληνική κυβέρνηση θέτει παρέρχονται. Το νέο ορόσημο στο κυβερνητικό αφήγημα είναι, πλέον, η συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στις 9 Μαρτίου.
Σε αυτό αναφέρθηκε την περασμένη Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος. Η περασμένη Πέμπτη ήταν ακόμη μία ημερομηνία στον κυβερνητικό οδικό χάρτη, καθώς πραγματοποιήθηκε η συνεδρίαση του Euroworking Group από την οποία η Αθήνα περίμενε ένα θετικό σήμα για την επιστροφή των θεσμών και την επανάληψη των διαπραγματεύσεων. Τελικά, και αυτή η ημερομηνία παρήλθε χωρίς να επιβεβαιώσει τις προσδοκίες της ελληνικής πλευράς.
Η Αθήνα δηλώνει σε όλους του τόνους την επιτακτική σημασία τού να κλείσει τάχιστα η αξιολόγηση, προβάλλοντας τους κινδύνους για αποσταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας από την καθυστέρηση και τις αβεβαιότητες που αυτή επαναφέρει. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η θέση της κυβέρνησης είναι ότι «δεν βιαζόμαστε εμείς, καθώς δεν έχουμε μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες για του επόμενους μήνες», θέση που ξυπνά μνήμες από τη διαπραγμάτευση του 2015 με τη συνακόλουθη ανησυχία που αυτές προκαλούν.
Επισήμως η κυβέρνηση τοποθετεί τον χρόνο ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης στα τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου, προκειμένου να εκπληρωθεί ο στόχος απόφασης της ΕΚΤ, στη συνεδρίαση του Δ.Σ. της τράπεζας, στις 9 Μαρτίου, για ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Κυβερνητικές πηγές δηλώνουν ότι εάν δεν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2017, τότε είναι βέβαιο ότι δεν θα επαρκέσει ο χρόνος για ικανοποιητική προετοιμασία ώστε η χώρα να μπορεί να βγει στις αγορές και να αντλήσει από εκεί τα αναγκαία κεφάλαια για τη χρηματοδότησή της μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018.
Ο κίνδυνος
Η μη ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι τις αρχές Μαρτίου επισείει τον κίνδυνο μιας μακράς, πολύμηνης παράτασης των διαπραγματεύσεων, καθώς η Ευρώπη θα εισέλθει στον προεκλογικό κύκλο Ολλανδίας, Γαλλίας και Γερμανίας, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τους χειρισμούς του «ελληνικού ζητήματος».
Η Αθήνα εμφανίζεται να επενδύει στην εκτίμηση ότι πρωτίστως οι εταίροι είναι εκείνοι που δεν επιθυμούν να ανοίξει ο προεκλογικός κύκλος με την ελληνική διαπραγμάτευση σε εκκρεμότητα και ότι, ως εκ τούτου, θα σπεύσουν να κλείσουν την αξιολόγηση σύντομα.
Βεβαίως, η προϊστορία στις εκτιμήσεις της κυβέρνησης για την πορεία των διαπραγματεύσεων δεν διαμορφώνουν συνθήκες αισιοδοξίας. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας προχώρησε στον ανασχηματισμό της κυβέρνησης προκειμένου να καταστεί εφικτή η ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους. Μάλιστα, στην πρώτη συνεδρίαση του νέου υπουργικού συμβουλίου είχε ζητήσει από τους υπουργούς του να ξενυχτήσουν αν χρειαστεί, προκειμένου το χρονοδιάγραμμα αυτό να εκπληρωθεί. Το αποτέλεσμα της έκκλησης αυτής είναι γνωστό.
Το προηγούμενο
Περιθώρια αισιοδοξίας δεν προκύπτουν ούτε από όσα έγιναν κατά τη διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης. Τότε, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε υιοθετήσει, μιλώντας στη Βουλή, δραματικούς τόνους. Στις αρχές Φεβρουαρίου του 2016 είχε τονίσει την ανάγκη μέχρι το τέλος εκείνου του μήνα να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση, η οποία είχε ήδη καθυστερήσει, προσθέτοντας ότι «αν πάμε Μάιο – Ιούνιο, καήκαμε». Τελικά, η αξιολόγηση έκλεισε Μάιο – Ιούνιο. Μάλιστα, κυβερνητικά στελέχη υιοθετούσαν ιδιαίτερα αισιόδοξους τόνους για τη δεύτερη αξιολόγηση, λέγοντας ότι σε σχέση με την πρώτη θα είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση.
Ολα αυτά τα δεδομένα συνθέτουν το πλαίσιο προβληματισμού και ανησυχίας, όσον αφορά τις προοπτικές έγκαιρης ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Ηδη, το ορόσημο του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου έχει εγκαταλειφθεί· κανείς δεν αναφέρεται σε αυτό.
Την ίδια στιγμή, παραμένουν άδηλες και οι προθέσεις των εταίρων όσον αφορά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η οποία αντί να γίνεται πιο απλή, δείχνει να περιπλέκεται από τη συζήτηση για τον ρόλο του ΔΝΤ και από τους σχεδιασμούς όσον αφορά τον βαθμό εμπλοκής του Ταμείου στα ευρωπαϊκά πράγματα εφεξής.
Γενέθλια με… εξορμήσεις
Με ένα δεκαήμερο εξόρμησης υπουργών και στελεχών σε ολόκληρη τη χώρα σχεδιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ να γιορτάσει την επέτειο διετούς συγκυβέρνησης με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Το θέμα συζητήθηκε με αυτόν ακριβώς τον χαρακτηρισμό –της επετείου συγκυβέρνησης– στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου της προχθεσινής Παρασκευής. Στις 25 Ιανουαρίου συμπληρώνονται δύο χρόνια από την εκλογική αναμέτρηση του 2015 που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη θέση και οδήγησε στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας των Αλέξη Τσίπρα και Πάνου Καμμένου.
Ο σχεδιασμός του πρωθυπουργικού επιτελείου και της Κουμουνδούρου είναι στην επέτειο να δοθεί πανηγυρικός χαρακτήρας και ιδιαίτερη έμφαση στο κυβερνητικό έργο και στα επιτεύγματα της κυβέρνησης.
Οι δράσεις θα συγκεκριμενοποιηθούν μέσα στην εβδομάδα, οπότε και θα αποφασιστεί εάν στις εξορμήσεις θα συμμετάσχει και ο κ. Τσίπρας, ώστε να κάνει ο ίδιος από δημόσιο βήμα τον απολογισμό των πεπραγμένων του. Στην προχθεσινή συνεδρίαση τονίστηκε η αναγκαιότητα να βγουν οι υπουργοί και τα στελέχη στην περιφέρεια, να βρεθούν κοντά στους πολίτες, προκειμένου να εξηγήσουν γιατί αυτή η διετία ήταν θετική, παραθέτοντας τα κυβερνητικά πεπραγμένα.
Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι, ούτως ή άλλως, τέτοιες εξορμήσεις, που άρχισαν να γίνονται και πριν από τις γιορτές, βοηθούν για την ανάταξη της κυβερνητικής εικόνας και για να αντιμετωπιστεί η φθορά που η κυβέρνηση εμφανίζει στις δημοσκοπήσεις.
Επιπλέον, μέσα στις επόμενες ημέρες θα αποφασιστεί εάν οι εκδηλώσεις για την επέτειο διετίας θα εξελιχθούν σε μια ευρύτερη επικοινωνιακή εκστρατεία, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει αφίσες και τηλεοπτικά σποτ.