To παιχνίδι στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα παίχτηκε κυρίως μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ. Ο άλλος παίκτης, η Ευρώπη, θα μπει στο προσκήνιο στην επόμενη πράξη του δράματος. Εκεί που το πακέτο της συμφωνίας, εφόσον προχωρήσει, θα πάρει τον χαρακτήρα του global, όπως το ονομάζει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Δηλαδή, θα περιλάβει και μια συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, όπως ζητεί το ΔΝΤ, προκειμένου να συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Οι ημερομηνίες γι’ αυτή την προοπτική είναι, όμως, ακόμη μακρινές. Ο πρώτος σταθμός είναι η Εαρινή Σύνοδος του ΔΝΤ στις 21-23 Απριλίου και ο δεύτερος το Eurogroup της 22ας Μαΐου. Η χρονική αυτή σειρά είναι αρκετά επώδυνη πολιτικά για την κυβέρνηση. Ο κ. Τσακαλώτος και η διαπραγματευτική του ομάδα καλούνται να πουν τώρα το «ναι» σε μέτρα, περιμένοντας το αντάλλαγμα αργότερα. Στη λογική αυτή, αναζητείται μια φόρμουλα που να επιτρέπει στην κυβέρνηση να παρουσιάσει «νίκες» ταυτόχρονα με την υποχώρηση στη λήψη επώδυνων μέτρων.
Ουσιαστικά, όπως βλέπουν τα πράγματα πηγές στην Ευρώπη, το καλό σημείο της συμφωνίας, το οποίο θα μπορέσει πιθανώς να αξιοποιήσει πολιτικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, εκτός από τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, θα είναι τα αντίμετρα. Αυτά θα ληφθούν εφόσον επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα μετά το 2018.
Ακόμη, όμως, δεν υπάρχει συμφωνία εδώ, καθώς κυβέρνηση και θεσμοί (κυρίως ΔΝΤ) βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Η κυβέρνηση έχει βάλει στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές του οικονομικού επιτελείου, μια μείωση του ΕΝΦΙΑ, μείωση του χαμηλού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος (από 22% σε 20%) ή και του χαμηλού συντελεστή (το πολύ και του αμέσως επόμενου) της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης, ενώ αποδέχεται (κατά παραχώρηση) και μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων από 29% στο 27%. Επίσης, διεκδίκησε μια μεταφορά των τροφίμων από τον κανονικό στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ. Το ΔΝΤ, όμως, που βλέπει τα αντίμετρα σαν κίνητρο ανάπτυξης, θεωρεί ότι πρέπει να μειωθούν όχι οι χαμηλοί, αλλά οι υψηλοί συντελεστές στη φορολογία εισοδήματος και φυσικά η φορολογία των επιχειρήσεων.
Νέα αύξηση από τον ELA
Τα πολιτικά ανταλλάγματα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, για την κυβέρνηση είναι όμως ένα μόνο μέρος της εικόνας. Το άλλο είναι η οικονομία που υποφέρει από την καθυστέρηση και στέλνει ολοένα και πιο δυνατά σήματα κινδύνου. Μετά την υποχώρηση του ΑΕΠ, το δ΄ τρίμηνο του 2016, οι τράπεζες αναθεωρούν η μία μετά την άλλη τις εκτιμήσεις τους για φέτος, προβλέποντας ρυθμούς ανάπτυξης 0,5%, αντί του στόχου για 2,7%. Η Τράπεζα της Ελλάδος υποχρεώθηκε την Πέμπτη να ζητήσει και πάλι αύξηση –που έγινε δεκτή από την ΕΚΤ– του ορίου χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από τον ELA κατά 400 εκατ. ευρώ. Είναι φανερό ότι η πίεση ρευστότητας στις τράπεζες γίνεται ασφυκτική. Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης περιμένουν ακόμη με ανησυχία τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για το ΑΕΠ, θεωρώντας μάλλον βέβαιο ότι θα τις αναθεωρήσει προς τα κάτω.
«Αν δεν κλείσει γρήγορα η αξιολόγηση, όλοι οι στόχοι θα χαθούν», προειδοποιεί οικονομικός παράγων, που συνήθως είναι ψύχραιμος.
Οι πληροφορίες πάντως ανέφεραν, την Πέμπτη, ότι η κυβέρνηση μάλλον θα εξασφαλίσει και μια ακόμη «χείρα βοηθείας», καθώς οι δανειστές θα ζητήσουν τελικά από την αντιπολίτευση να δεσμευτεί για την εφαρμογή των μέτρων που θα συμφωνηθούν μετά το 2018. Οπως έλεγαν πηγές, ίσως να μη ζητηθεί η ψήφιση των μέτρων, αλλά μια επιστολή δέσμευσης, αντίστοιχη με εκείνη του Αντώνη Σαμαρά, το 2011.
Φυσικά, ακόμη είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο και για δυσμενέστερα σενάρια. Μετά τον Μάιο, υπάρχει το σενάριο του Ιουνίου, με το πιστόλι στον κρόταφο, ενόψει των πληρωμών των 7,4 δισ. ευρώ του Ιουλίου. Ακόμη, αναφέρεται το ακραίο σενάριο της ακόμη μακρύτερης διάρκειας της διαπραγμάτευσης, εφόσον η κυβέρνηση εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα για να πληρώσει χωρίς δόση τις υποχρεώσεις του Ιουλίου. Η λέξη καταστροφή είναι λίγη για να περιγράψει τι θα συμβεί σ’ ένα τέτοιο σενάριο, σχολιάζει αναλυτής με εμπειρία στις διαπραγματεύσεις.