Γνωρίζω τον Αντώνη Διαματάρη, εκδότη του «Εθνικού Κήρυκα» της Νέας Υόρκης («Ε.Κ.»), της παλαιότερης ελληνικής εφημερίδας της Αμερικής, από παλιά. Εκεί έκανα τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία. Η συζήτηση δεν περιορίστηκε στην ιστορία της εφημερίδας –μιλάει με δέος για το ξεκίνημα, την πορεία και τον ρόλο της– αλλά κάλυψε και τις σχέσεις της Ελλάδας με την Ομογένεια. Σημειώνει ότι το ελληνικό λόμπι μπορεί να κάνει πολλά, αλλά χρειάζεται μακροπρόθεσμη στρατηγική, έμπρακτη στήριξη από την Ομογένεια και σταθερή συνεργασία από τις ελληνικές κυβερνήσεις ανεξαρτήτως κομμάτων. Υποστηρίζει την ψήφο στους αποδήμους, μιλάει για αποστασιοποίηση της Εκκλησίας από τις ρίζες της και αναφέρεται στη σχέση της κυβέρνησης Τραμπ με την Ελλάδα.
– Ποιος είναι ο ρόλος της Ομογένειας;
– Η Ομογένεια μόνη της, όσο ισχυρή κι αν είναι –και είναι πολύ περισσότερο ισχυρή από ό,τι φαντάζεται κανείς–, λίγα μπορεί να κάνει. Ομως, σε σταθερή, διαχρονική, μη κομματική συνεργασία, μπορεί να κάνει πολλά, σε πολλούς τομείς. Ενώ πολλές άλλες χώρες έχουν δώσει ψήφο στους αποδήμους τους, εμείς είμαστε σχεδόν οι τελευταίοι που δεν το έχουμε κάνει. Κι ενώ ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, το υποστηρίζει ένθερμα, η κυβέρνηση για μικρόψυχους, μικροπολιτικούς λόγους αρνείται να το ψηφίσει. Πόσο, όμως, εθνικά σωστό είναι αυτό;
– Η παρουσία Ελληνοαμερικανών στον Λευκό Οίκο και στο Κογκρέσο;
– Η παρουσία τους είναι σημαντική. Η αξιοποίησή τους όμως μπορεί να συντελεστεί μόνον εφόσον στηρίζεται στη συνεργασία με την Ελλάδα, σε έναν άξονα αμοιβαίας εξυπηρέτησης συμφερόντων. Ενώ ασφαλώς δεν τίθεται θέμα να διαφωνήσει κανείς με αμερικανικές θέσεις υπερασπιζόμενος τις ελληνικές, πρέπει αυτές να στηρίζονται στη λογική και στη γενικότερη φιλοσοφία της Δύσης και όχι σε ξεπερασμένες και αποτυχημένες συνταγές και θεωρίες που βγαίνουν από ηγετικούς κύκλους της κυβέρνησης και που ντροπιάζουν και φέρνουν σε δύσκολη θέση τους ομογενείς.
– Υπάρχει σήμερα ένας Σαρμπάνης, Δουκάκης ή Μπραδήμας;
– Δυστυχώς, όχι. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν το αποτέλεσμα μιας «τέλειας σύμπτωσης». Παιδιά μεταναστών με λαμπρές ακαδημαϊκές σπουδές, που μπήκαν περίπου ταυτόχρονα στην πολιτική, αγκαλιάστηκαν από τα πρώτα τους βήματα από την Ομογένεια, και οι οποίοι από τις σημαντικές θέσεις στις οποίες έφτασαν ήταν σε θέση να έχουν λόγο στα ελληνικά θέματα. Οφείλω να προσθέσω ότι όταν πέθανε ο Μπραδήμας, η κυβέρνηση δεν έβγαλε ούτε μία ανακοίνωση, κάτι που έκανε –ευτυχώς– ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Υπάρχουν όμως αρκετοί ανερχόμενοι ομογενείς. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, μια ομογενής βουλευτής της πολιτείας της Νέας Υόρκης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της για δήμαρχος της πόλης. Πιστεύω ότι είναι θέμα χρόνου για να έχουμε Ελληνοαμερικανό πρόεδρο.
– Τελικά, το ελληνικό λόμπι είναι μια ουτοπία;
– Το ελληνικό λόμπι, για να έχει ισχύ, πρέπει να στηρίζεται στην υποστήριξη της Ομογένειας και να είναι σε συνεχή συνεργασία με τις κυβερνήσεις των Αθηνών. Και για να υπάρχει στήριξη από την Ομογένεια, πρέπει οι θέσεις των κυβερνήσεων να είναι ριζωμένες σε φιλοδυτικές θέσεις. Για παράδειγμα, προκάλεσε αλγεινή εντύπωση εδώ η άρνηση του Τσίπρα να ορκιστεί στο Ευαγγέλιο. Επιπλέον, αυτό που παρατηρείται σήμερα είναι ότι ενώ για χρόνια επικρατούσε μια αδιαφορία για το λόμπι –όταν κάποιοι στην Αθήνα θεωρούσαν ότι εξέλιπε η χρησιμότητά του–, τώρα θεωρούν ότι μπορεί να αναστηθεί σε μια νύχτα ένα αποτελεσματικό λόμπι και διά μαγείας να λύσει προβλήματα που για χρόνια λιμνάζουν. Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Η ίδρυση ενός ισχυρού λόμπι απαιτεί μακροχρόνια προσπάθεια, στρατηγική, οργάνωση, συνεργασία, στόχους. Δείτε τι κάνουν οι Αμερικανοεβραίοι που έχουν και το πιο πετυχημένο –προς τιμήν τους– λόμπι. Δεν τους θυμάται το Τελ Αβίβ μόνο όταν τους χρειάζεται.
– Ο ρόλος της Εκκλησίας;
– Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι σημαντικός. Επειτα όμως από έναν αιώνα παρουσίας στις ΗΠΑ, η Εκκλησία αντιμετωπίζει κι αυτή προβλήματα ταυτότητας και προσανατολισμού, με αποτέλεσμα να δείχνει σημάδια αποστασιοποίησης από τις ρίζες της, κάτι που πρέπει να απασχολεί και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Δυστυχώς, και η Εκκλησία δεν έχει συμπαράσταση, και δεν είναι σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα. Και ενώ αν γίνει αυτό δεν θα ανατρέψει τη φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, είναι όμως βέβαιο ότι θα τα επηρεάσει.
Μετά την ορκωμοσία, ο κ. Τσίπρας δεν έχει μιλήσει με τον κ. Τραμπ
– Πώς βλέπετε από αυτή την πλευρά του Ατλαντικού τη συνεργασία της Ελλάδας με την κυβέρνηση Τραμπ;
– Η Αμερική και η Ελλάδα είναι χώρες που τις ενώνουν ισχυροί ιστορικοί δεσμοί, όπως δεσμοί αίματος, τόσο από την πλευρά της Ομογένειας όσο και στα κοινά πεδία των μαχών. Κι αυτό οφείλουμε να μην το παραβλέπουμε. Τις δένουν επίσης η αγάπη και ο αλληλοθαυμασμός των δύο λαών, από την αμερικανική πλευρά για την αρχαία Ελλάδα και την απαράμιλλη προσφορά της στην ανθρωπότητα, αλλά πιστεύω και από την ελληνική πλευρά ο θαυμασμός για την ηγετική θέση των ΗΠΑ σε τόσους τομείς, γι’ αυτό που αποκαλώ «την αυτοκρατορία της επιστήμης». Τις δένουν, τέλος, συμμαχίες, όπως το ΝΑΤΟ. Αρα, είναι αναπόφευκτο ότι οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να συνεργάζονται και υπό την παρούσα ελληνική και αμερικανική κυβέρνηση. Εκτιμώ, όμως, ότι οι σχέσεις τους αλλάζουν σελίδα.
– Τι εννοείτε;
– Η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ θα ακολουθεί μια πιο σκληρή πολιτική και θα αξιολογεί τις σχέσεις της με τις άλλες χώρες βάσει της οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος τους και των οφελών που θα αποδίδουν πρωτίστως στην ίδια την Αμερική. Ετσι, στην περίπτωση της Ελλάδας, ο Λευκός Οίκος θα έχει πολύ λιγότερη κατανόηση και υπομονή για τις ελληνικές πολιτικές ιδιορρυθμίες από ό,τι οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Οσον αφορά τις σχέσεις της με τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση, ενώ φυσικά η Ουάσιγκτον θα συνεργαστεί μαζί της σε ορισμένα θέματα και θα πάρει ό,τι μπορεί, εντούτοις δεν θα αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί της γιατί τις χωρίζει ιδεολογικό χάσμα. Εξάλλου, πόσο τυχαίο είναι το γεγονός ότι, περισσότερες από εκατό ημέρες μετά την ορκωμοσία του Αμερικανού προέδρου, ο κ. Τσίπρας δεν έχει καταφέρει να μιλήσει μαζί του στο τηλέφωνο, παρά τις τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλονται από διάφορες πλευρές εντός και εκτός των ΗΠΑ;
– Η πιθανή στάση των ΗΠΑ στο σημερινό σκηνικό των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού;
– Χωρίς αμφιβολία οι ελληνοτουρκικές θέσεις περνούν μια από τις πιο επικίνδυνες φάσεις της πρόσφατης ιστορίας τους, εξαιτίας της επεκτατικής πολιτικής που ακολουθεί ο Τούρκος πρόεδρος εκμεταλλευόμενος και την αδυναμία Ελλάδας και Κύπρου. Επιπλέον, επειδή ο Τραμπ αισθάνεται πιο άνετα να συνεργάζεται με αυταρχικούς ηγέτες, σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης εγκυμονεί ο κίνδυνος να αφεθεί η Ελλάδα στην τύχη της, σε αντίθεση με ό,τι έγινε π.χ. με τα Ιμια, όταν η κυβέρνηση Κλίντον, αρχίζοντας από τον ίδιο τον τότε πρόεδρο, μεσολάβησε για να αποσοβηθεί ο πόλεμος.
Η κοινότητα μας θεωρεί «Ευαγγέλιο», τιμή αλλά και ευθύνη για εμάς
– Γιορτάσατε πριν από λίγες μέρες τα 102 χρόνια από την ίδρυση του «Εθνικού Κήρυκα».
– Οταν στο τέλος του 19ου αρχές του 20ού αιώνα εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, μαζί τους πήραν και το ενδιαφέρον τους για την πατρίδα. Ετσι, στη Νέα Υόρκη ιδρύθηκε η ημερησία εφημερίδα «Ατλαντίδα» (1904 – 1973), η οποία υποστήριζε τον βασιλιά Κωνσταντίνο στη μάχη που έδινε εναντίον του Ελευθερίου Βενιζέλου. Αυτό δεν διέφυγε της προσοχής του Εθνάρχη, ο οποίος αναζητούσε κάποιον να εκδώσει μια βενιζελική εφημερίδα. Τον βρήκε στο πρόσωπο του Πέτρου Τατάνη, ενός νεαρού, επιτυχημένου επιχειρηματία.
– Πότε;
– Το 1915. Την Παρασκευή, 2 Απριλίου του 1915 κυκλοφόρησε ο «Εθνικός Kήρυκας», με τίτλο «Συνέντευξις Βενιζέλου στον “Εθνικό Κήρυκα": θα έκαμνεν την Ελλάδα ίσην με την Ιταλία» και έκτοτε τον υποστήριξε με συνέπεια.
– Πόσες άλλες ελληνικές εφημερίδες εκδόθηκαν στις ΗΠΑ;
– Κυκλοφόρησαν δεκάδες άλλες ελληνικές εφημερίδες, σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ, αλλά αυτές που άντεξαν στη δοκιμασία του χρόνου είχαν βάση τη Νέα Υόρκη και ήταν τρεις: η «Ατλαντίδα», η «Πρωινή» (1977 – 2001) και ο «Εθνικός Κήρυκας» (1915 – ) ο οποίος, να σημειώσω ότι είναι η μόνη ημερήσια ελληνόφωνη εφημερίδα εκτός των συνόρων της Ελλάδας.
– Σε τι διαφέρει η έκδοση εφημερίδας στις ΗΠΑ από την Ελλάδα;
– Υπάρχουν τεράστιες διαφορές. Μια αθηναϊκή εφημερίδα, θεωρητικά τουλάχιστον, απευθύνεται σε μερικά εκατομμύρια πιθανών αναγνωστών και μια μεγάλη διαφημιστική αγορά, στην οποία περιλαμβάνεται και η ποικίλη κρατική διαφήμιση. Ο αριθμός των δικών μας πιθανών αναγνωστών είναι, βέβαια, κατά πολύ μικρότερος καθώς επίσης και η διαφημιστική αγορά είναι πολύ μικρότερη, ενώ οι ελληνικές κρατικές διαφημίσεις σπανίζουν. Επίσης, όπως θα γνωρίζετε, η αμερικανική κυβέρνηση δεν παρέχει καμία υποστήριξη στα ΜΜΕ. Απολαμβάνουμε, όμως, και σημαντικά οφέλη, το σημαντικότερο εκ των οποίων είναι η σπάνια σχέση εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ του «Ε.Κ.» και των αναγνωστών του. Γενικά η κοινότητά μας θεωρεί ως «Ευαγγέλιο» τον «Εθνικό Κήρυκα», πράγμα που αποτελεί μεγάλη τιμή αλλά και ευθύνη για εμάς. Στο παρελθόν, είχαμε και μια επίσημη συμφωνία με την αείμνηστη Ελένη Βλάχου να χρησιμοποιούμε την ειδησεογραφία της «Καθημερινής». Και εδώ θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνετε να επικοινωνήσω με το εκλεκτό αναγνωστικό κοινό της εφημερίδας σας.
– Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος της εφημερίδας;
– Η αποστολή του «Ε.Κ.» δεν διαφέρει από αυτή των άλλων ΜΜΕ, τουλάχιστον όσον αφορά τον τομέα της ενημέρωσης. Επειδή, όμως, εκδίδεται στη Νέα Υόρκη, η αποστολή του έχει μια γενικότερη εθνική σημασία: να ενεργεί ως η φωνή και η συνείδηση της Ομογένειας.
– Με ποιον τρόπο;
– Να συμβάλει στη συνέχιση του Ελληνισμού στις ΗΠΑ, με έμφαση στη διατήρηση της γλώσσας, του πολιτισμού, των παραδόσεων και της θρησκείας. Να αγωνίζεται για την προάσπιση των ελληνικών εθνικών μας συμφερόντων στη μεγάλη και φιλόξενη τούτη χώρα. Ετσι, όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει, αλλά περνά, νομίζω, και την καλύτερη περίοδο της μακράς ιστορίας του. Ισως γιατί αντιμετωπίζει τον αναγνώστη του με αγάπη, εκτίμηση και σεβασμό, και ακολουθεί την εκδοτική φιλοσοφία των εφημερίδων της Δύσης –κατά το δυνατόν– της αντικειμενικής δημοσιογραφίας και του διαχωρισμού της είδησης από το σχόλιο. Επίσης, ο «Εθνικός Κήρυκας» είναι ταυτισμένος με πολιτικές του μέλλοντος, με πολιτικές δηλαδή που συμβάλλουν στην προώθηση των συμφερόντων της κοινωνίας και του έθνους. Υποστηρίζει πολιτικές και πολιτικούς που μπορεί να δυσαρεστούν προσωρινά τον αναγνώστη, αλλά δικαιώνονται ιστορικά από τα γεγονότα, με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμα ισχυρότερος. Π.χ. η στήριξή του στον Βενιζέλο, αλλά και πιο πρόσφατα στο αμερικανικό σκηνικό, στον Ομπάμα.
– Πότε αναλάβατε εσείς την εφημερίδα και πώς αποφασίσατε μια τέτοια κίνηση;
– Εγινα εξ ολοκλήρου ιδιοκτήτης της εφημερίδας ακριβώς δέκα χρόνια από την μέρα που έφτασα στη Νέα Υόρκη, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 1979. Είχα μόλις τελειώσει τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια, πήγα για λίγο καιρό στην εφημερίδα αλλά με γοήτευσε τόσο πολύ που απέρριψα μια θέση σε μια πολυεθνική για να μείνω εκεί. Και δεν μετάνιωσα ποτέ γι’ αυτό.
– Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
– Το πρώτο μοιάζει πολύ με το σχέδιο που πάντα είχα: να αγωνίζομαι, μαζί με τους συνεργάτες μου, να βελτιώνουμε συνεχώς, έστω και λίγο, τις εκδόσεις που διαθέτουμε. Το δεύτερο αφορά τις μεγάλες προκλήσεις των νέων επαναστατικών τεχνολογιών στον τομέα μας. Πιο μεγάλες, όμως, είναι οι ευκαιρίες που προσφέρουν. Χωρίς, λοιπόν, να αμελούμε τις έντυπες εκδόσεις μας, αξιοποιούμε, σε διεθνές πια επίπεδο, τις νέες τεχνολογίες με ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
Η συνάντηση
Συναντηθήκαμε, και τελικά ήπιαμε μόνο καφέ, στα νέα γραφεία της εφημερίδας, στην 30ή Οδό, εκεί όπου –με την ευκαιρία της εκατοστής επετείου και με απόφαση του δημάρχου της Νέας Υόρκης– ο δρόμος μετονομάσθηκε σε «Εθνικός Κήρυξ – National Herald Way».
Oι σταθμοί του
1950
Γεννιέται στη Λήμνο.
1968
Μεταναστεύει στη Ν. Υόρκη.
1977
MBA από το Columbia University.
1979
Αγοράζει το 100% των μετοχών της εκδοτικής εταιρείας του «Εθνικού Κήρυκα».
1982
Ο «Εθνικός Κήρυξ» μετακομίζει για πρώτη φορά σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις, στο Long Island City.
1997
Εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα The National Herald.
2004
Η εφημερίδα ξεκινάει τις ιστοσελίδες της.
2007
Τιμάται με το Παράσημο του Φοίνικα από την Ελληνική Δημοκρατία.
2015
Τιμάται από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, στον Λευκό Οίκο, για τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση του «Εθνικού Κήρυκα».
2016
Η Πόλη της Νέας Υόρκης μετονομάζει την οδό μπροστά στα κεντρικά γραφεία του «Εθνικού Κήρυκα» σε «Εθνικός Κήρυξ – Νational Herald Way».