Η ξενάγηση στο –ολοκαίνουργιο– Εθνικό Αστεροσκοπείο αποκάλυψε ένα νέο αθηναϊκό τοπόσημο – 170 χρόνια μετά την ίδρυσή του. Ο οργανισμός ΝΕΟΝ χάρισε έναν αστικό προορισμό, όπου, διά των έργων του 37χρονου Αργεντινού Αντριάν Βιλάρ Ρόχας, μπορούμε να «κρυφτούμε» από την πόλη. Τα 46.000 (!) φυτά είναι μια νέα «ζούγκλα» στο κέντρο της Αθήνας.
Το «Theater of Disappearance» είναι ένα πρότζεκτ –«σιχαίνομαι τη λέξη “έκθεση”», είπε Ρόχας– που μεταμόρφωσε το άνυδρο και ξερό τοπίο του Λόφου των Νυμφών σε έναν χώρο όπου ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί ως flâneur, να δει την άγρια βλάστηση που σπόρο τον σπόρο έσπειρε ο Ρόχας, αλλά και να περάσει στην άγονη, «εμπόλεμη» ζώνη κάτω από τις σπηλιές του λόφου, ανακαλύπτοντας τα 11 γλυπτά του Αργεντινού εικαστικού. Για πολλούς μήνες, ο Ρόχας έβαζε χώμα πάνω στο χώμα, έσπερνε φρούτα και λαχανικά και αποκάλυπτε, μέρα τη μέρα, το νέο τοπίο. Ταυτόχρονα, ο ΝΕΟΝ του ακάματου Δημήτρη Δασκαλόπουλου, με το όραμα της Ελίνας Κουντούρη, διευθύντριας του οργανισμού και επιμελήτριας του «Theater of Disappearance», έστησε ένα ολόκληρο αρδευτικό σύστημα για το Εθνικό Αστεροσκοπείο – το οποίο, μαζί με τη «ζούγκλα» του Ρόχας, θα μείνει στον χώρο. «Ανακαλύψαμε σημεία του Αστεροσκοπείου τα οποία δεν γνωρίζαμε καν εμείς που δουλεύουμε εδώ τόσα χρόνια», ανέφερε ο διευθυντής του, καθηγητής Εμμανουήλ Πλειώνης. Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, σε σύντομη συνομιλία που είχε με την «Κ», ανέφερε ότι «αυτό που κάνει ο ΝΕΟΝ γενικά, αλλά και αυτό που στήσαμε εδώ αποτελεί πλέον μοντέλο αποτελεσματικότητας. Πολλοί φίλοι μου μού λένε: “Πώς δεν το είχα σκεφτεί αυτό για την Αθήνα. Μπράβο που το κάνεις εσύ”», αναφερόμενος στην ανάδειξη ιστορικών χώρων της πόλης.
Νομάς
Ο Αντριάν Βιλάρ Ρόχας είναι ένας νομάς. Εχοντας εκθέσει σε επιφανή μουσεία και γκαλερί ανά τον κόσμο, εκπροσωπήσει την Αργεντινή στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2011 και, πλησιάζοντας τον Αλλον, ο διεθνούς φήμης εικαστικός –ο οποίος παραδέχθηκε στην «Κ» ότι τον έχουν επηρεάσει τα κόμικ και η grunge μουσική– δεν έχει σπίτι ούτε στούντιο, ενώ τις περισσότερες φορές καταστρέφει τα έργα του ή «καταστρέφονται από μόνα τους».
Το «Theater of Disappearance» δεν είναι μόνον η «ζούγκλα» στο Αστεροσκοπείο. Ο Ρόχας έστησε γυάλινες προθήκες, δημιουργώντας έργα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της δραστηριότητας και των επιτευγμάτων του ανθρώπου – αλλά και του στραβού δρόμου που έχει πάρει. Ξεχωρίζουν η ρεπλίκα των οστών της «Λούσι», που βρέθηκε στην Αιθιοπία και δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν προέρχεται άμεσα από τον πίθηκο, το έργο για τον Πόλεμο των Φόκλαντ, καθώς και η σύνθεση με το «ρόβερ» που εξερευνά πλανήτες και το πανταχού παρόν χώμα, της ανθρώπινης απαρχής. Με τη φύτευση του καλαμποκιού, ο Αντριάν Βιλάρ Ρόχας τονίζει τη σημασία του καρπού στο παρελθόν, που έπαιζε τον ρόλο του… bitcoin. Οι καρποί θα διατεθούν, μάλιστα, για φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Ο Αντριάν Βιλάρ Ρόχας είναι σπουδαίος καλλιτέχνης, όχι απλώς διότι κάνει μεγάλης κλίμακας έργα, αλλά επειδή είναι πεπεισμένος ότι η τέχνη είναι για να χαρίζεται στο κοινό. Στο χέρι του τελευταίου, ασφαλώς, είναι να την αποκωδικοποιεί με τα δικά του εργαλεία και, αργότερα, να μετασχηματίζεται εντός του πάσα βεβαιότητα για έναν κόσμο που βαδίζει στην καταστροφή. Ο Ρόχας αποδεικνύει ότι υπάρχουν λύσεις. Η τέχνη μπορεί να συμβάλει σε αυτό – κυρίως με την εμπειρία που έργα σαν του Αργεντινού προσφέρουν.
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, 1/6 – 24/9. Τετάρτη έως Κυριακή: 11.00 – 21.00.