Σημαντικές ανατροπές, με αυξομειώσεις στο ύψος των εισφορών, και κατά συνέπεια των μισθών αλλά και των μελλοντικών τους συντάξεων, βλέπουν από την αρχή του χρόνου χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, εξαιτίας της ένταξής τους στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ.
Οπως προκύπτει από την εγκύκλιο των συναρμόδιων υπουργείων Εργασίας και Οικονομικών, και στην περίπτωση των εισφορών για επικούρηση και εφάπαξ, άλλαξε από την 1η Ιανουαρίου 2017 η βάση υπολογισμού των εισφορών τόσο για τους λεγόμενους παλαιούς ασφαλισμένους (που ασφαλίστηκαν για πρώτη φορά έως το 1992) όσο και για τους νέους (που πρωτοασφαλίστηκαν από το 1993 και μετά). Η αλλαγή στη βάση υπολογισμού των εισφορών συμπαρασύρει και το ύψος των μελλοντικών συντάξεων, καθώς είναι ξεκάθαρο και από τη σχετική εγκύκλιο ότι, ως συντάξιμες αποδοχές βάσει των οποίων υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη, θεωρούνται οι αποδοχές επί των οποίων καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές.
Ειδικά για τα εφάπαξ, η νέα βάση υπολογισμού των εισφορών 4% οδηγεί σε μειωμένο κατά 10% με 15% εφάπαξ, για όλους τους νέους ασφαλισμένους. Η ανατροπή εκτιμάται ότι αφορά περίπου 250.000 δημοσίους υπαλλήλους που θα συνταξιοδοτηθούν την επόμενη 15ετία και θα δικαιούνται τη λήψη εφάπαξ βοηθήματος.
Αναλυτικά, στις περισσότερες περιπτώσεις των παλαιών ασφαλισμένων, ήδη υπάρχει έμμεση μείωση μισθών, καθώς οι εισφορές –αλλά και οι συντάξιμες αποδοχές– υπολογίζονται όχι επί του μισθολογίου όπως αυτό είχε καθοριστεί το 2011, αλλά επί του νέου μισθολογίου, του καταβαλλόμενου επιδόματος θέσης ευθύνης και του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας (ισχύει για τους εργαζoμένους στους ΟΤΑ).
Αντίστοιχα, για τους νέους ασφαλισμένους, οι εισφορές είναι χαμηλότερες, όπως χαμηλότερες θα είναι και οι μελλοντικές επικουρικές συντάξεις. Και αυτό, γιατί οι εισφορές 7% (3,5% για τους εργαζομένους και 3,5% για το κράτος – εργοδότη) θα καταβάλλονται επί του βασικού μισθού και κάποιων επιδομάτων (όχι όλων), όπως τα οικογενειακά, το καταβαλλόμενο επίδομα θέσης ευθύνης, το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας και το επίδομα απομακρυσμένων – παραμεθόριων περιοχών. Οπως και στην περίπτωση των εισφορών κύριας ασφάλισης, έτσι και οι εισφορές για επικούρηση δεν υπολογίζονται σε τυχόν αποδοχές – αποζημιώσεις από υπερωριακή απασχόληση ή από συμμετοχή σε διοικητικά συμβούλια, επιτροπές και ομάδες εργασίας.
Στην περίπτωση του εφάπαξ, για τους παλαιούς ασφαλισμένους δημοσίους υπαλλήλους δεν επέρχονται αλλαγές καθώς εξακολουθούν να ισχύουν όσα ορίζουν οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των ταμείων πρόνοιας που εντάχθηκαν στο υπερεπικουρικό ΕΤΕΑΕΠ.
Επομένως συνεχίζεται να κρατείται το 4% επί του βασικού μισθού και του επιδόματος χρόνου υπηρεσίας.
Για τους νέους ασφαλισμένους, οι μειώσεις στο εισόδημα, βάσει του οποίου υπολογίζεται η εισφορά, φέρνουν μειώσεις και στη μελλοντική παροχή. Και αυτό, γιατί ως βάση υπολογισμού του εφάπαξ νοούνται οι αποδοχές επί των οποίων καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή:
α. ο βασικός μισθός και
β. τα επιδόματα και οι παροχές όπως επίδομα οικογενειακής παροχής, καταβαλλόμενο επίδομα θέσης ευθύνης, επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, ανεξαρτήτως εάν έχουν ενταχθεί στο καθεστώς ΒΑΕ, και το επίδομα απομακρυσμένων – παραμεθορίων περιοχών.
Ποιοι κινδυνεύουν με μείωση έως και 60% της σύνταξης
Αντιμέτωποι με μείωση της σύνταξής τους κατά 60% αναμένεται να βρεθούν όσοι συνταξιοδοτηθούν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, εάν δηλώνουν αγροτικό εισόδημα και δεν είναι αγρότες. Μάλιστα, για το εισόδημα αυτό θα κληθούν να πληρώσουν και εισφορές, όπως προκύπτει από εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας. Σε αυτήν ξεκαθαρίζεται ότι εξαιρούνται από την καταβολή εισφορών αλλά και από τη μείωση της σύνταξης, παρότι δηλώνουν αγροτικό εισόδημα στην εφορία, οι συνταξιούχοι που προέρχονται από τον ΟΓΑ έως το 2024 αλλά και οι συνταξιούχοι από τα υπόλοιπα Ταμεία που έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης (ή λαμβάνουν σύνταξη) έως τις 12 Μαΐου του 2016, δηλαδή πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου.
Παράλληλα, επισημαίνεται ότι θα επιστραφούν εισφορές σε όσους αγρότες έχουν γεννηθεί το 1950 και εντός του 2017 συμπληρώνουν το 67ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης και έχουν καταβάλει εισφορές σύμφωνα με τα ειδοποιητήρια που έλαβαν από τον ΕΦΚΑ.
Διευκρινίζεται επίσης ότι για τους γεννηθέντες μετά το 1950, ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ, είναι υποχρεωτική η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών μέχρι την ημερομηνία συνταξιοδότησης ή διακοπής της ασφάλισης. Να σημειωθεί εδώ, ότι με εγκύκλιό του το υπουργείο Εργασίας έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν υποχρεούνται να προβούν σε διακοπή της δραστηριότητάς τους μετά την υποβολή αίτησης για συνταξιοδότηση, οι αγρότες (ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΓΑ) που θα συνταξιοδοτηθούν έως τις 31/12/2024. Οι ίδιοι δεν υποχρεούνται και στην καταβολή ασφαλιστικών εισφορών μετά τη συνταξιοδότηση, εφόσον συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους.
Συνεπώς, αίτηση διακοπής οφείλουν να καταθέσουν όσοι αγρότες θα συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2025 και εφεξής, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα οδηγηθούν σε μείωση της σύνταξης κατά 60% αλλά και σε καταβολή εισφορών για το εισόδημα που θα δηλώσουν.
Επισημαίνεται, πάντως, ότι στη σχετική αίτηση για συνταξιοδότηση, ο υποψήφιος συνταξιούχος από τον πρώην ΟΓΑ θα συμπληρώνει σχετικό πεδίο από το οποίο θα προκύπτει η συνέχιση ή μη της δραστηριότητας.