Δεκατέσσερις μήνες έχουν περάσει από την απόφαση των Βρετανών ψηφοφόρων υπέρ της αποχώρησης της χώρας τους από την Ε.Ε. και οι όροι του Brexit παραμένουν θολοί. Για τα 3,3 εκατομμύρια των Ευρωπαίων –συμπεριλαμβανομένων δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων– που ζουν εκεί, το ομιχλώδες πολιτικό τοπίο έχει συμβάλλει στη μιζέρια ενός ασυνήθιστα βροχερού (ακόμη και για τα βρετανικά δεδομένα) καλοκαιριού.
«Είναι πολύ ψυχοφθόρο», λέει στην «Κ» ο Μιχάλης Αράπης, νομικός και αντιπρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στο Κάρντιφ της Ουαλίας, που είναι μόνιμος κάτοικος Βρετανίας τα τελευταία 15 χρόνια. «Η ζωή μου είναι εδώ. Ολη αυτή η ιστορία [του Brexit] με έχει αναστατώσει πολύ, αλλά με την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας δεν νιώθω ότι μπορώ να επιστρέψω. Νιώθω σε κάποιο βαθμό εγκλωβισμένος».
«Υπάρχει ανησυχία» στην ελληνική κοινότητα, δηλώνει στην «Κ» ο Ελληνας πρέσβης στο Λονδίνο Δημήτρης Καραμήτσος – Τζιράς, «αλλά δεν μας υποβάλλουν πολλά ερωτήματα. Ξέρουν ότι όλα είναι ακόμη στον αέρα».
O κ. Αράπης είναι ενεργός στο φιλοευρωπαϊκό κίνημα και στη μάχη για τα δικαιώματα των πολιτών της Ε.Ε. στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εχει μελετήσει τη Λευκή Βίβλο που δημοσίευσε η κυβέρνηση Μέι τον Ιούνιο για το καθεστώς των Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία και βλέπει κάποια σημαντικά θετικά στοιχεία (σημειώνεται ότι η πρόταση αυτή δεν έγινε δεκτή από την Ε.Ε.).
«Θέλουν να απλοποιήσουν τη διαδικασία», σημειώνει, σχετικά με τους όρους απόκτησης κάρτας μόνιμης διαμονής. «Θα αρκεί να αποδείξεις ότι ήσουν εδώ για πέντε χρόνια αδιαλείπτως, ανεξαρτήτως του τι έκανες». Ο λόγος που ο ίδιος δεν διαθέτει βρετανικό διαβατήριο, παρά τη μακρόχρονη παραμονή του στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι γιατί έπεσε θύμα –όπως και πολλοί άλλοι– μιας διάταξης που υποχρέωνε συγκεκριμένες κατηγορίες αλλοδαπών (κυρίως φοιτητές και όσους ζούσαν με δικούς τους πόρους, χωρίς να εργάζονται) να ασφαλίζονται με μια μορφή ιδιωτικής ασφάλισης υγείας. «Εγώ εργαζόμουν ως διοικητικός υπάλληλος στο NHS [το βρετανικό ΕΣΥ] πριν ξεκινήσω το μεταπτυχιακό μου το 2015. Δεν ασφαλίστηκα όταν ξαναέγινα φοιτητής –δεν γνώριζα ότι ήταν υποχρεωτικό– και έτσι τα προηγούμενα χρόνια εργασίας μου ήταν ως μη γενόμενα», λέει. Ο σκοπός του είναι να υποβάλει αίτημα για κάρτα μόνιμης διαμονής με το νέο, απλοποιημένο σύστημα (αν θεσμοθετηθεί) και στη συνέχεια να αποκτήσει τη βρετανική υπηκοότητα.
Σύμφωνα με τη βρετανική πρόταση, για να αποκτήσει την κάρτα μόνιμης διαμονής πρέπει να έχει μετακομίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από μία συγκεκριμένη καταληκτική ημερομηνία (που δεν έχει ακόμη οριστεί) και να έχει συμπληρώσει πέντε συναπτά έτη διαμονής. Αν κάποιος έχει έλθει στη χώρα πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία αλλά δεν έχει συμπληρώσει πέντε έτη, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει, θα έχει τη δυνατότητα να παραμείνει έως ότου τα συμπληρώσει. Το ίδιο δεν θα ισχύει για όσους μεταναστεύσουν στη χώρα μετά την καταληκτική ημερομηνία. Ενα κομβικό ζήτημα στις διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών αφορά το αν τα δικαιώματα των Ευρωπαίων στο Ηνωμένο Βασίλειο θα διασφαλίζονται μόνον από τα βρετανικά δικαστήρια ή αν θα έχει λόγο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή κάποιο άλλο διαιτητικό σώμα.
Η έξοδος από το Σίτι
Εν τω μεταξύ, καθώς το Σίτι προετοιμάζεται για τη νέα εποχή, τα στελέχη του που προέρχονται από την Ε.Ε. αντιμετωπίζουν τα δικά τους διλήμματα. Ενας εξ αυτών είναι ο Φραγκίσκος Γονίδης, trader παραγώγων στην Bank of America. Ο κ. Γονίδης εργάζεται στο Λονδίνο στον χρηματοοικονομικό κλάδο τα τελευταία 12 χρόνια, εννέα εκ των οποίων στην BofA (όπως διευκρινίζει, εκφράζει στην «Κ» καθαρά προσωπικές απόψεις). Μάλιστα, όπως αναφέρει, η συνέντευξή του για να προσληφθεί έγινε την επομένη της κατάρρευσης της Lehman Brothers και της εξαγοράς της Merrill Lynch (όπου είχε κάνει αίτηση) από την Bank of America.
Εν έτει 2017, αντιμετωπίζει μια νέα καταιγίδα, σε πιο αργή κίνηση. Ο κ. Γονίδης απέκτησε βρετανικό διαβατήριο περίπου μία διετία πριν από το δημοψήφισμα. Ωστόσο, όπως λέει, μπορεί να φύγει από το Λονδίνο («η πρώτη μου επιλογή θα ήταν να μείνω») αν τα σχέδια της εταιρείας του για τη μετά Brexit εποχή το καταστήσουν αναγκαίο. «Εχουμε ήδη λάβει ένα email για μετεγκατάσταση κάποιων υπηρεσιών στο Δουβλίνο. Αλλες τράπεζες κάνουν σχέδια για Παρίσι και Φρανκφούρτη. Θα υπάρξει μεγάλη έξοδος από το Σίτι, που θα πλήξει πολύ το Λονδίνο και τη βρετανική οικονομία γενικότερα». «Καμία άλλη πόλη στην Ευρώπη δεν είναι τόσο διεθνής όσο το Λονδίνο», λέει. «Ακόμη και οι Γάλλοι που είναι εδώ δεν θέλουν να πάνε στο Παρίσι».