Περίμενε αυτή τη στιγμή εδώ και μήνες, από την ημέρα που διέσχισε τον Εβρο και πάτησε σε ελληνικό έδαφος στα τέλη Νοεμβρίου. Ωσπου στις 9 Αυγούστου εμφανίστηκε στα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου μετά τις 2 μ.μ., ανήσυχος για το τελικό αποτέλεσμα. Θυμάται τη φωνή του να τρέμει όταν του ανακοίνωσαν την απόφαση. Αγκάλιασε τον διερμηνέα και τη χειρίστρια της υπόθεσής του. «Ευχαριστώ», τους είπε. «Πλέον αλλάζει η ζωή μου».
Ο 25χρονος Ε. είναι ο πρώτος Τούρκος πολίτης και οπαδός του κινήματος Γκιουλέν που επιβεβαιωμένα παίρνει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην πατρίδα του. Το αίτημά του για διεθνή προστασία κατατέθηκε επίσημα στο Φυλάκιο του Εβρου στις 13 Δεκεμβρίου. Εδωσε την πρώτη του συνέντευξη στην Υπηρεσία Ασύλου στις 5 Απριλίου και ακολούθησε μία συμπληρωματική στις 26 του ίδιου μήνα. Η θετική απόφαση βγήκε στις 21 Ιουλίου και η επίδοσή της έγινε στις αρχές Αυγούστου.
«Βάσιμος φόβος»
«Δήλωσε ότι κινδυνεύει η ζωή του στη χώρα καταγωγής ως υποστηρικτής του Φετουλάχ Γκιουλέν», αναφέρεται στην απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου που είναι σε γνώση της «Κ». «Από τους ανωτέρω ισχυρισμούς, όπως αυτοί αξιολογήθηκαν, προκύπτει ότι ο αιτών έχει βάσιμο φόβο δίωξης στην Τουρκία λόγω αποδιδόμενων πολιτικών πεποιθήσεων».
Το λιτό διαμέρισμα που μοιράζεται ο Ε. μαζί με έξι συμπατριώτες του βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Περιμένει στην εξώπορτα και ζητάει από εμένα και τον διερμηνέα που με συνοδεύει να βγάλουμε τα παπούτσια πριν περάσουμε μέσα. Στο σαλόνι λευκοί τοίχοι, μεταχειρισμένος καναπές, δύο σκούρες πολυθρόνες και χαλιά που δεν μαζεύτηκαν για το καλοκαίρι. Δέχτηκε να διηγηθεί την ιστορία του στην «Κ», αλλά ζητεί να μη δημοσιευτεί το πλήρες όνομά του, ούτε το πρόσωπό του, για να μην ταυτοποιηθούν οι συγγενείς που άφησε πίσω. «Είναι ωραίο να αισθάνεσαι ελεύθερος», λέει.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία στις 15 Ιουλίου 2016 και μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, 236 Τούρκοι πολίτες είχαν ζητήσει προστασία στην Ελλάδα. Σήμερα οι αντίστοιχες αιτήσεις ξεπερνούν τις 500, λόγω των νέων αφίξεων στους μήνες που μεσολάβησαν. Ορισμένες εξ αυτών απορρίφθηκαν σε πρώτο βαθμό, οι περισσότερες όμως παραμένουν σε εκκρεμότητα. Μέχρι πρόσφατα κανείς δεν γνώριζε έστω και μία υπόθεση με θετική έκβαση. Αλλοι φυγάδες που μίλησαν στην «Κ», καθώς και εκπρόσωποι οργανώσεων που τους συνδράμουν νομικά, θεωρούν ότι η περίπτωση του Ε. είναι η πρώτη.
Ο 25χρονος κατάγεται από την Αμάσεια και εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2009 για να σπουδάσει Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά. «Εκεί άρχισα να συναναστρέφομαι πιο συχνά με γκιουλενιστές», λέει. Η οικογένειά του σχετιζόταν ήδη με το κίνημα. Ο θείος του μάλιστα δίδασκε Χημεία σε φροντιστήριο του Γκιουλέν.
Μετά την αποφοίτησή του, ο Ε. εγκαταστάθηκε στο Σκούταρι της Κωνσταντινούπολης και εργάστηκε ως λογιστής. Οπως λέει, η νύχτα του πραξικοπήματος τον βρήκε στο σπίτι του, με τις πιτζάμες, να παρακολουθεί σαστισμένος τις ειδήσεις στην τηλεόραση. «Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς συνέβαινε αυτό. Ακουγα τα αεροπλάνα που περνούσαν. Οι περισσότεροι γείτονες δεν τολμούσαν να βγουν έξω», λέει. Δεν φανταζόταν όμως τι θα ακολουθούσε.
Οπως αναφέρει, ο θείος και η θεία του φυλακίστηκαν ως οπαδοί του Γκιουλέν. Οι σπουδές της αδερφής του στο Πανεπιστήμιο Suleyman Sah σταμάτησαν όταν οι τουρκικές αρχές έκλεισαν το εκπαιδευτικό ίδρυμα λόγω συσχέτισής του με το ίδιο κίνημα. Ο μικρότερός του αδερφός έχασε τη θέση του σε στρατιωτικό λύκειο. Και στα τέλη Αυγούστου, όπως τον πληροφόρησε γνωστός του με μήνυμα στο Facebook, η αστυνομία εμφανίστηκε στην πόρτα του. Τον αναζητούσαν. Ο Ε. πέρασε τους επόμενους μήνες κρυμμένος, φιλοξενούμενος σε διαμερίσματα. Φοβόταν ότι εάν τον έπιαναν, δεν θα εξασφάλιζε δίκαιη δίκη. «Ουσιαστικά έθεσα τον εαυτό μου σε κατ’ οίκον περιορισμό», λέει. «Δεν χρειάζονται πολλά στοιχεία για να κινηθούν εναντίον σου. Αρκεί να έχεις λογαριασμό στην Bank Asya (τράπεζα που έχει συνδεθεί με τον Γκιουλέν), να είσαι συνδρομητής σε περιοδικά όπως το Sizinti (είχε ιδρυθεί από μέλη του κινήματος) ή να ποστάρεις αντικυβερνητικά σχόλια στα social media».
Οι κατηγορίες
Ο ίδιος θεωρεί ότι θα κινδύνευε, λόγω της δικής του σχέσης και των συγγενών του με το κίνημα. Οι τουρκικές αρχές κατηγορούν τους οπαδούς του Γκιουλέν για προσπάθεια εγκαθίδρυσης «παράλληλου κράτους» και ότι αποτελούν μέλη τρομοκρατικής οργάνωσης. Θεωρούν ακόμη ότι ο Τούρκος κληρικός ήταν ο ιθύνων νους της απόπειρας πραξικοπήματος. Ο Γκιουλέν υποστηρίζει ότι δεν είχε καμία ανάμειξη στα γεγονότα. «Μας κατηγορούν για απόπειρα ανατροπής του πολιτεύματος. Είναι κάτι που δεν θα μπορούσαμε να διανοηθούμε», λέει ο Ε.
Αν και άλλοι συμπατριώτες του ακολούθησαν τις προσφυγικές ροές του Αιγαίου, ο Ε. επέλεξε άλλο δρόμο. Από τη Σμύρνη όπου κρυβόταν, ταξίδεψε οδικώς μέχρι την Αδριανούπολη. Σε όλη τη διαδρομή, σε νοικιασμένο αυτοκίνητο προπορευόταν φίλος του για να τον προειδοποιήσει για τυχόν μπλόκα. Επιχείρησε δύο φορές ανεπιτυχώς να περάσει τον φράχτη με το αγκαθωτό συρματόπλεγμα στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα του Εβρου. Στην πρώτη απόπειρα βρίσκονταν στο πλευρό του δύο Σύροι και στη δεύτερη ένας Τούρκος στην ηλικία του πατέρα του. Ενας Σύρος πάτησε στους ώμους του διακινητή για να περάσει τον φράχτη, αλλά μπλέχτηκε το πόδι του στο συρματόπλεγμα και παγιδεύτηκε. Ο Ε. θυμάται ότι έγιναν αντιληπτοί και στις δύο περιπτώσεις. Είδε δέσμες φωτός στο σκοτάδι και άκουσε σειρήνες. Ετρεξε μέχρι να του κοπεί η ανάσα, άλλοι δεν ήταν το ίδιο γρήγοροι. «Είναι δυσάρεστο να αφήνεις έναν άνθρωπο αβοήθητο για να γλιτώσεις», λέει.
Μαθαίνει ελληνικά και κάνει όνειρα
Ο Ε. πλήρωσε τελικά 1.500 ευρώ στους διακινητές και διέσχισε τα σύνορα από το ποτάμι, μαζί με δύο Αλγερινούς. Οταν εμφανίστηκε στο αστυνομικό τμήμα σε ελληνικό έδαφος, ένιωσε ανακουφισμένος. Εμεινε όπως λέει για δύο εβδομάδες στο Φυλάκιο Εβρου και για άλλη μία σε κέντρο μεταναστών. Επειτα πέρασε τις πρώτες του εβδομάδες στην Αθήνα σε ξενοδοχείο κοντά στην Ομόνοια, ώσπου νοίκιασε ένα διαμέρισμα μαζί με Τούρκο γιατρό που επίσης είχε διαφύγει στην Ελλάδα μετά το πραξικόπημα. Σήμερα μαθαίνει ελληνικά και οραματίζεται το νέο του ξεκίνημα με την τριετή άδεια διαμονής που έχει εξασφαλίσει. «Η δική μου περίπτωση τους έδωσε ελπίδα», λέει για τους συγκάτοικούς του που περιμένουν με αγωνία τις αποφάσεις στα δικά τους αιτήματα. «Τονώθηκε το ηθικό τους. Εύχομαι και αυτοί να τα καταφέρουν σύντομα».