Εκρηξη φοροδιαφυγής και συρρίκνωση των εισοδημάτων από μισθούς, συντάξεις και εισοδήματα από ακίνητα είναι τα αποτελέσματα της τελευταίας φορολογικής και ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, που οδήγησε στην υπερφορολόγηση των πολιτών.
Τα στοιχεία των εισοδημάτων του 2016 (που δηλώθηκαν στην εφορία το 2017) είναι σε γνώση τόσο του οικονομικού επιτελείου όσο και των πιστωτών της χώρας και όπως φαίνεται θα βρεθούν στο επίκεντρο των συζητήσεων, καθώς η πορεία των δημοσίων εσόδων το 2018, όταν το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να «σκαρφαλώσει» στο 3,5% του ΑΕΠ, είναι το κλειδί για την επιτυχία του υπεραισιόδοξου αυτού στόχου.
Εκτός από τη μείωση κατά περίπου 900 εκατ. ευρώ των εισοδημάτων των ελευθέρων επαγγελματιών (που αποκάλυψε η «Κ»), μισθωτοί και συνταξιούχοι αλλά και οι 1,5 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων δήλωσαν χαμηλότερα εισοδήματα. Η μείωση του αφορολόγητου ορίου, η αύξηση των επιβαρύνσεων από τη νέα κλίμακα της εισφοράς αλληλεγγύης καθώς και των συντελεστών φορολόγησης των εισοδημάτων από ακίνητα οδήγησαν στον δραστικό περιορισμό των εισοδημάτων. Ταυτόχρονα ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, ο οποίος ήταν γνωστός από το 2016, έδωσε και τη χαριστική βολή και αυτό καθώς μπλοκάκια και γενικότερα όσοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, με στόχο να αποφύγουν τις υψηλές επιβαρύνσεις (και από το σκέλος της φορολογίας αλλά και των εισφορών), φαίνεται να εκτίναξαν τη φοροδιαφυγή και κατ’ επέκτασιν την εισφοροδιαφυγή. Η εξέλιξη αυτή δεν επέτρεψε την περαιτέρω αύξηση των δημοσίων εσόδων από την εκκαθάριση των δηλώσεων τον περασμένο Ιούνιο, η οποία κινήθηκε στα περυσινά επίπεδα (3,41 δισ. ευρώ από 3,46 δισ. ευρώ), παρά τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων:
1. Το συνολικό ποσόν εισοδήματος που δήλωσαν το 2016 οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι ανήλθε σε 57,9 δισ. ευρώ, έναντι 58,75 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή μειώθηκε κατά 1,5% ή κατά 864 εκατ. ευρώ. Ποσό το οποίο αντανακλά μία πραγματική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, καθώς προέρχεται από την κατεξοχήν κατηγορία που δεν φοροδιαφεύγει.
2. Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων δήλωσαν συνολικά για το 2016 ποσόν εισοδήματος 5,962 δισ. ευρώ προερχόμενο από ενοίκια, ενώ πέρυσι είχαν δηλώσει 6,083 δισ. ευρώ από την ίδια πηγή. Το εισόδημά τους μειώθηκε δηλαδή κατά 121 εκατ. ευρώ. Οι φόροι από το 2010 μέχρι και το 2015 αυξήθηκαν κατά 600% και πλέον, ενώ την ίδια στιγμή τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά 32,8%. Σύμφωνα με στοιχεία:
• Το 2010 το Δημόσιο εισέπραξε από τη φορολόγηση των ακινήτων 487 εκατ. ευρώ, ενώ το δηλoύμενο εισόδημα από ακίνητα ανερχόταν στα 8,87 δισ. ευρώ.
• Το 2011 οι φόροι των ακινήτων έφθασαν το 1,17 δισ. ευρώ, ενώ το δηλούμενο εισόδημα τα 7,98 δισ. ευρώ (1.584.059 φορολογούμενοι είχαν εισοδήματα από ακίνητα).
• Το 2012 οι φόροι των ακινήτων διαμορφώθηκαν στα 2,75 δισ. ευρώ, ενώ το εισόδημα από ακίνητα στα 6,8 δισ. ευρώ
Το 2013 οι φόροι των ακινήτων αυξήθηκαν περαιτέρω και διαμορφώθηκαν στα 2,991 δισ. ευρώ, με το δηλούμενο εισόδημα να μειώνεται στα 6,22 δισ. ευρώ.
• Το 2014 οι φόροι των ακινήτων έσπασαν το φράγμα των 3 δισ. ευρώ και συγκεκριμένα εισπράχθηκαν 3,474 δισ. ευρώ, με το δηλούμενο εισόδημα να περιορίζεται στα 6,08 δισ. ευρώ.
• Το 2015 οι φόροι στα ακίνητα ανήλθαν στα 3,18 δισ. ευρώ, με το δηλούμενο εισόδημα να υποχωρεί στα 6 δισ. ευρώ
• Το 2016 οι φόροι στα ακίνητα ανήλθαν στα 3,53 δισ. ευρώ, με το δηλούμενο εισόδημα από ακίνητα να περιορίζεται στα 5,96 δισ. ευρώ.
• Το συνολικό δηλωθέν εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών μειώθηκε το 2016 κατά 20% σε σύγκριση με το 2015. Η εν λόγω κατηγορία φορολογουμένων δήλωσε για το 2016 (στις φορολογικές δηλώσεις του 2017) συνολικό ποσόν εισοδημάτων ύψους 3,8 δισ. ευρώ, έναντι 4,7 δισ. ευρώ για το 2015 (στις φορολογικές δηλώσεις του 2016). Οπως προαναφέρθηκε, η μείωση των εισοδημάτων στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους επιτηδευματίες ήταν απόρροια της νέας πολιτικής υπολογισμού των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών.