Η μυθική Στυμφαλία και η τεχνητή Δόξα, οι απέραντοι καλαμιώνες και τα πυκνά δάση σε μια απολαυστική, φθινοπωρινή απόδραση.
«Τον χειμώνα, που η λίμνη είναι χιονισμένη, είναι μαγικά», λέει ο Απόστολος Παπουτσής, πρόεδρος του χωριού Αρχαία Φενεός, και μου δημιουργεί προς στιγμήν την εντύπωση πως ήρθα λάθος εποχή. Κάθε αμφιβολία διαλύεται λίγη ώρα αργότερα, όταν στις όχθες της συναντώ κόσμο να κατασκηνώνει, να κολυμπά, να ψαρεύει, να καλπάζει με άλογα. «Είμαστε κατεξοχήν λάτρεις της θάλασσας. Αλλά τώρα που ανακαλύψαμε τη λίμνη Δόξα, δεν την αλλάζουμε. Η ενέργεια που νιώθεις εδώ δεν περιγράφεται», λέει το νεαρό ζευγάρι από την Πάτρα, που έχει στήσει το τροχόσπιτό του δίπλα στο νερό και απολαμβάνει το ωραιότερο μπαλκόνι με θέα. Τιτιβίσματα πουλιών, ήχοι από βατράχια, πυκνά έλατα και οι πλαγιές του Ολίγυρτου, του Χελμού και της Ζήρειας (Κυλλήνη) τριγύρω. Γαλήνη. Λίγο μακρύτερα, ένα άλλο ζευγάρι κάνει ηλιοθεραπεία και βουτιές, ενώ στη σκηνή με τα καλάμια ψαρέματος μένει ένας Πολωνός, ο οποίος έρχεται κάθε χρόνο για διακοπές.
Η Ορεινή Κορινθία απέχει μόλις δύο τρεις ώρες από την Αθήνα και σε απόσταση περίπου 60 χλμ. από το Κιάτο βλέπει κανείς μέσα σε μία μέρα δύο λίμνες, χρυσούς καλαμιώνες, χωράφια με ονομαστά όσπρια, πυκνά δάση ελάτων, οροπέδια, αλπικά τοπία. Και με τον Κορινθιακό τόσο κοντά, ώστε να προσφέρεται για τις τελευταίες βουτιές του φθινοπώρου.
Βέβαια, η ευρύτερη περιοχή της Δόξας και του Φενεού έγινε γνωστή ως χειμερινός προορισμός χάρη στα Τρίκαλα και στο χιονοδρομικό της Ζήρειας. Αυτή η εποχή όμως δίνει άλλες δυνατότητες, οι δραστηριότητες στη φύση είναι περισσότερες, ενώ απουσιάζουν οι ορδές των χειμερινών επισκεπτών. Στα συν είναι και τα πουλιά: «Τον Οκτώβρη περνούν από εδώ τα μεταναστευτικά, άλλα φωλιάζουν και ξεχειμωνιάζουν εδώ και άλλα κάνουν στάση», λέει η Αγλαΐα Κιουρκτσόγλου, υπεύθυνη του Μουσείου Περιβάλλοντος Στυμφαλίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς.
Στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας θα ενημερωθείτε για τον βιότοπο της λίμνης, που είναι ενταγμένος στο δίκτυο Natura 2000. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Σε απόσταση 27 χλμ. από τη Δόξα, η Στυμφαλία είναι η έτερη λίμνη της περιοχής.Είναι φυσική –αντίθετα με τη Δόξα, που είναι τεχνητή– και «μυθική», αφού στο μεγάλο λεκανοπέδιο ζούσαν οι Στυμφαλίδες όρνιθες, τα ανθρωποφάγα πτηνά που κατατρόπωσε ο Ηρακλής στον έκτο άθλο του.
Μοναχική Στυμφαλία
Με τις εικόνες να εναλλάσσονται γρήγορα, θα ανηφορίσετε είτε από το Κιάτο είτε από το Δερβένι υπολογίζοντας οπωσδήποτε μια στάση στην Ευρωστίνη και στο σπηλαιώδες εκκλησάκι της Παναγιάς του Βράχου στην Κάτω Ταρσό. Μπορείτε επίσης να ανεβείτε από το Ξυλόκαστρο, αλλά σε αυτή την περίπτωση θα περάσετε μέσα από τα Τρίκαλα. Εμείς προτείνουμε τη διαδρομή από το Κιάτο.
Ο Κορινθιακός σβήνει σταδιακά, η μυρωδιά από τα σταφύλια που συλλέγονται τέτοια εποχή σάς συνοδεύει στο ταξίδι και, πριν καλά καλά το καταλάβετε, φτάνετε στην επικράτεια της λίμνης Στυμφαλίας. Παρότι η έκτασή της καλύπτει 3,5 έως 7,5 τ.χλμ., ανάλογα με την εποχή (την υγρή περίοδο μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 15 τ.χλμ.) , το μεγαλύτερο μέρος της είναι καλαμιώνες. Στην αρχαιότητα η λίμνη τροφοδοτούσε την αρχαία Κόρινθο με 80.000 κ.μ. νερού την ημέρα, μέσω του Αδριάνειου υδραγωγείου, του οποίου τμήματα σώζονται διάσπαρτα ακόμα και σήμερα στην ευρύτερη περιοχή. Στην περιήγησή σας θα δείτε επίπεδες εκτάσεις με καλλιέργειες, την όμορφη θέα στις πλαγιές της Ζήρειας, παραδοσιακές ταβέρνες με γουρουνοπούλα (δημοφιλείς τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα) αλλά και βοσκούς με τα κοπάδια τους. Τα χωριά είναι αγροκτηνοτροφικά και στους Καλλιάνους θα βρείτε το τυροκομείο του Λέγγα «Στυμφαλία» (τηλ. 27470-22420), με εξαιρετικά τυριά και γαλακτομικά προϊόντα.
Ο βοσκός Φάνης Τζελέπης από τους Καλλιάνους. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Αντίθετα, μπορείτε να δείτε τα ερείπια της Μονής Ζαρακά, του αβαείου που κατοικήθηκε για λίγα χρόνια τον 13ο αιώνα από το τάγμα των Κιστερκιανών μοναχών, καθώς και τα ερείπια της αρχαίας Στυμφάλου.
Τα ερείπια της Μονής Ζαρακά του 13ου αιώνα. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Τα περισσότερα προέρχονται κυρίως από την Ελληνιστική περίοδο, ωστόσο ευρήματα μαρτυρούν την κατοίκηση της περιοχής νωρίτερα από τη Μέση Παλαιολιθική περίοδο. Για όλα αυτά, αλλά και για τις διαχρονικές ασχολίες των ανθρώπων γύρω από τη λίμνη όπως και για τον βιότοπό της που είναι ενταγμένος στο δίκτυο Natura 2000, θα μάθετε στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας (τηλ. 27470-22296, καθημερινά πλην Τρίτης, 10.00-18.00 ή 17.00 μετά τις 15 Οκτωβρίου), το οποίο βρίσκεται λίγο μετά το ομώνυμο χωριό, απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο. Κατά την επίσκεψή σας θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε τη θέα προς το νερό και να παρατηρήσετε τα πουλιά με τα κυάλια που βρίσκονται τοποθετημένα στους εξωτερικούς χώρους του μουσείου.
Στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας μπορείτε να παρατηρήσετε τη λίμνη και ορισμένα από τα 150 είδη πουλιών που έχουν καταγραφεί στην περιοχή. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Συνεχίζοντας, ακολουθήστε τη διαδρομή που κάνει τον γύρο της Στυμφαλίας και ξεκινά από το χωριό Λαύκα (όπου λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο Γεώργιος Μήλιος, τηλ. 6973-624694). Μια και ο δρόμος από αυτή την πλευρά περνά από μεγαλύτερο υψόμετρο, θα μπορέσετε να δείτε ευκολότερα τα υδάτινα τμήματά της ανάμεσα στους καλαμιώνες.
Από τη Λαύκα ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικός, σκαρφαλώνει στις πλαγιές της Ζήρειας, περνά από το χωριό Καστανιά και μετά τον αυχένα προσφέρει καταπληκτική θέα στην κοιλάδα του Φενεού και στα γύρω βουνά. Εκεί κάτω βρισκόταν μέχρι τον 19ο αιώνα μια λίμνη η οποία αποστραγγίστηκε. Σήμερα, σε έκταση μεγαλύτερη των 200.000 στρεμμάτων και σε υψόμετρο 700-800 μ. παράγονται τα φημισμένα φασόλια ΠΟΠ βανίλιες Φενεού, η ΠΟΠ φάβα, φακές και άλλα όσπρια.
Δημοφιλής Δόξα
Στο οροπέδιο του Φενεού αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια είναι η τεχνητή λίμνη Δόξα, η οποία σχηματίστηκε το 1996 με την κατασκευή του φράγματος που δέσμευσε τα νερά του ομώνυμου ποταμού. Ο γύρος της δεν ξεπερνά τα 5 χλμ., είναι πλούσιος όμως σε εικόνες. Σε μια λωρίδα γης που εισχωρεί στο νερό και φτάνει έως το κέντρο της βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου και πλάι του τα ερείπια του Παλαιομονάστηρου.
Είσοδος στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Λίγα μέτρα ψηλότερα μπορείτε να επισκεφτείτε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου (ή «Φονιά») του 14ου αιώνα, γνωστό για τη θέα στη λίμνη και ακόμα γνωστότερο για το γλυκό τριαντάφυλλο που φτιάχνουν οι μοναχοί εδώ και 20 χρόνια. Μην παραλείψετε να μπείτε στο εσωτερικό του ναού , όχι τόσο για τον χώρο του κρυφού σχολειού όσο για το εντυπωσιακό χρυσοποίκιλτο τέμπλο του 1762.
Κοντά στη λίμνη βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Φενεού, όπου ελάχιστα θεμέλια σώζονται. Το μικρό μουσείο φιλοξενεί αξιόλογα ευρήματα, αλλά δεν λειτουργεί λόγω έλλειψης προσωπικού. Κάποια από τα χωριά της περιοχής, όπως είναι η Μοσιά και το Μεσινό, αγναντεύουν την πεδιάδα του Φενεού.
Το χωριό Μεσινό με φόντο το οροπέδιο του Φενεού. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ωστόσο έχει η Γκούρα, με μια πανέμορφη πλατεία, η οποία αναπτύσσεται τουριστικά τα τελευταία χρόνια. Εκεί βρίσκεται ο εντυπωσιακός ναός των Ταξιαρχών και γύρω παλιά αρχοντικά, ανάμεσα στα οποία αξίζει να περπατήσετε. Για καφέ με θέα αναζητήστε το μπαρ Μπρούκλης (τηλ. 27470-51301), αλλιώς καθίστε με τους ντόπιους στα παλιά καφενεία. Από εδώ ξεκινά και η χωμάτινη διαδρομή που σκαρφαλώνει στη Ζήρεια και οδηγεί στο οροπέδιο της Σκαφιδιάς στα 1.400 μ., όπου ζουν άγρια άλογα και ελεύθερα μοσχάρια. Αν είστε λάτρεις των διαδρομών εκτός δρόμου, από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε για το οροπέδιο της Ζήρειας και το μικρό χιονοδρομικό κέντρο, αλλά και για τη λίμνη Δασίου, η οποία όμως έχει νερό μόνο τον χειμώνα.
Και επειδή η εποχή προσφέρεται, το καλύτερο που έχετε να κάνετε σε αυτή την εκδρομή είναι διάφορων ειδών διαδρομές και δραστηριότητες στη φύση.
Βόλτα με τα άλογα της οικογένειας Πάτσιου στη λίμνη Δόξα. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Στη λίμνη Δόξα θα βρείτε τα επτά άλογα της οικογένειας Πάτσιου (τηλ. 6988-619915) για βόλτες στο δάσος και γύρω από τη λίμνη, ενώ στο χωριό Φενεός ο ξενώνας «Εύχαρις Φιλόξενον» διοργανώνει πλήθος δραστηριοτήτων. Η Εύχαρις Μπέκα και ο σύζυγός της Βασίλης Ταμπουράκης εγκαταστάθηκαν στην περιοχή πριν από είκοσι χρόνια και αναδεικνύουν με τις δράσεις τους ιδανικά τον τόπο. Το φθινόπωρο η πιο ιδιαίτερη ασχολία είναι οι μανιταροεξορμήσεις, κατά τις οποίες μπορείτε να συλλέξετε βολίτες (πορτσίνι), μακρολεπιότες, γαλακτίτες ή να παρακολουθήσετε κυνήγι τρούφας με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά.
Πλήθος διαδρομών ξεδιπλώνονται στα γύρω βουνά και εσείς δεν έχετε παρά να διαλέξετε το μέσο με το οποίο θα τις απολαύσετε: πεζοπορία, ποδηλασία βουνού, ηλεκτρικά ποδήλατα, 4×4, ATV (γουρούνα). Από τον Φενεό προς τη Ζαρούχλα και τη Λίμνη Τσιβλού μέσω του όρους Χελμός (18 χλμ. χωματόδρομος και 8 χλμ. άσφαλτος) ή έως τον Άγιο Νικόλαο (δύο ώρες πεζοπορία), από Γκούρα για Σκαφιδιά (11 χλμ. μονοπάτι με επιστροφή από τον δασικό δρόμο) ή από τη λίμνη Δόξα στο διάσελο του Κυνηγού στην Ντουρντουβάνα (δύο ώρες πεζοπορία) – όλες είναι ιδιαίτερες και γίνονται είτε από μονοπάτια είτε από δασικούς δρόμους.
Φθινοπωρινές διακοπές στη λίμνη Δόξα, σε απόλυτη επαφή με τη φύση. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Εμείς απολαύσαμε τη διαδρομή προς το διάσελο του Κυνηγού, η οποία, έπειτα από 20 χλμ. χωματόδρομο με σπαστή πέτρα που απαιτεί όχημα 4×4, μας οδήγησε στο περίφημο Πλανητέρο της Αχαΐας, ακριβώς δίπλα στις ταβέρνες που σερβίρουν πέστροφες. Και από εκεί που το βλέμμα γέμιζε έλατα, μαυρόπευκα και ήρεμα νερά, αφέθηκε στο πυκνό πλατανοδάσος και στα τρεχούμενα νερά του Αροάνιου ποταμού που πηγάζει ακριβώς από εδώ.
Μετάβαση
Ενδεικτικά, η Γκούρα απέχει 170 χλμ. από την Αθήνα, είτε μέσω Κιάτου είτε μέσω Νεμέας, και το κόστος για διόδια και βενζίνη υπολογίζεται στα 50 ευρώ με την επιστροφή. Από τη Θεσσαλονίκη απέχει 560 χλμ. και το κόστος υπολογίζεται στα 140 ευρώ με την επιστροφή.
Διαμονή
• Εύχαρις Φιλόξενον (Φενεός, τηλ. 27477-70300, www.efharisfiloxenon.gr). Πέτρινα και ξύλινα σπιτάκια με τζάκι, μέσα στη φύση. Η διοργάνωση δραστηριοτήτων στη λίμνη Δόξα και στα γύρω βουνά το καθιστούν ιδανική βάση. Από 100 ευρώ με πρωινό, ροφήματα και ξύλα.
• Όλβιος (Γκούρα, τηλ. 27470-51079, www.olvioshotel.gr). Με υπέροχη θέα προς τον κάμπο του Φενεού και καλοφτιαγμένα δωμάτια. Από 75 ευρώ με πρωινό.
• Αρχοντικό Πρεδάρη (Γκούρα, τηλ. 6938-900200, www.arhontiko-predari.gr). Σε αναπαλαιωμένο αρχοντικό του 1870 με 8 δωμάτια, καφετέρια και καταπράσινο κήπο. Από 80 ευρώ με πρωινό.
• Άστρα (Καστανιά, τηλ. 27470-61202, www.astrahotel.gr). Σε βολική τοποθεσία, ανάμεσα στις περιοχές της Στυμφαλίας και του Φενεού, με εννέα δωμάτια διάφορων τύπων –κάποια με τζάκι– και ζεστά χρώματα. Όλα έχουν πανοραμική θέα, όπως και το εστιατόριο. Από 80 ευρώ με πρωινό.
• Alkyon Resort Hotel & Spa (Βραχάτι, τηλ. 27410-52010, www.alkyonhotel.gr). Αν είστε στα παράλια. Με άνετα δωμάτια και σουίτες διάφορων τύπων, εστιατόριο, πισίνες και κέντρο ευεξίας. Από 110 ευρώ με πρωινό και δείπνο.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo: www.booking.com
Φαγητό
Γενικά στην περιοχή θα φάτε καλά κρεατικά και, φυσικά, όσπρια. Στο χωριό Στενό, στην ταβέρνα Ηρώ (τηλ. 27470-51361) θα δοκιμάσετε καλομαγειρεμένα όσπρια, αγριογούρουνο στιφάδο και άλλα μαγειρευτά και ψητά. Στο Μεσινό, στην ταβέρνα Τρίκρηνα (τηλ. 6948-507238), με ιδιόκτητο κρεοπωλείο, αξίζει να δοκιμάσετε οτιδήποτε μοσχαρίσιο, αφού τα ζώα τους είναι ελευθέρας βοσκής.
Στην Καστανιά λειτουργεί το Στέκι (τηλ. 27470-61297), που σερβίρει μαγειρευτά και κρεατικά. Στην Γκούρα μπορείτε να καθίσετε στον Ρέλια (τηλ. 27470-51113) για ζαρκάδι με δαμάσκηνα και άλλα μαγειρευτά, πίτες, γουρουνοπούλα ή αρνί στη σούβλα. Αν φτάσετε στο Πλανητέρο, δοκιμάστε την ταβέρνα Πλανητέρος (τηλ. 26920-32055), με δικές τους πέστροφες σε ιδιαίτερες συνταγές.