Ένα διαφορετικό οργανωτικό μοντέλο για τις προστατευόμενες περιοχές από αυτό που έθεσε πρόσφατα σε διαβούλευση του υπουργείο Περιβάλλοντος προτείνει η μη κυβερνητική οργάνωση διαΝΕΟσις. Σε μελέτη της για τη διαχείριση και τις προοπτικές των περιοχών Natura 2000 η οργάνωση προτείνει 13 φορείς διαχείρισης, έναν σε κάθε Περιφέρεια, με παραρτήματα σε κάθε νομό. Η οργάνωση προτείνει μια πιο «εμπορική» προσέγγιση στη διαχείριση του φυσικού πλούτου, με αναζήτηση εταιρικών χορηγιών προς υποστήριξη επιμέρους επιστημονικών ή άλλων δράσεων.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε για τη διαΝΕΟσις από ομάδα ειδικών, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών (και διατελέσαντα ειδικό γραμματέα Υδάτων) Κώστα Τριάντη. Όσον αφορά στο κομμάτι της διοικητικής οργάνωσης του συστήματος προστασίας των περιοχών Natura, η μελέτη προτείνει:
-Τη δημιουργία 13 φορέων στα όρια των Περιφερειών, με κοινή διαχείριση όσων προστατευόμενων περιοχών «μοιράζονται» σε δύο ή περισσότερες περιοχές. Οι φορείς θα αποτελούνται από παραρτήματα σε κάθε νομό.
-Να δημιουργηθεί θέση διευθύνοντος συμβούλου σε κάθε φορέα, με εμπειρία στη διοίκηση. Μάλιστα προτείνεται να είναι το μοναδικό έμμισθο μέλος του διοικητικού συμβούλιου του φορέα (σήμερα όλα είναι άμισθα) και μάλιστα υψηλόμισθο, με τα 3/5 των απολαβών γενικού γραμματέα υπουργείου.
-Να μετατραπούν οι φορείς από δομές επιστημονικής παρακολούθησης και προστασίας στο πεδίο σε ολιγομελείς κεντρικές διοικητικές δομές, που θα αναθέτουν σε τρίτους όλες τις επιμέρους εργασίες. Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με την πρόταση οι φορείς θα διοικούνται από 11μελή συμβούλια και θα έχουν μόλις 30 άτομα προσωπικό (20 επιστήμονες και 10 διοικητικούς).
Όσον αφορά στη χρηματοδότησή τους, η μελέτη δέχεται την ανάγκη σταθερής χρηματοδότησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, με παράλληλη εξεύρεση πόρων από τον ιδιωτικό τομέα. Ως παραδείγματα αναφέρονται καταρχήν οι πόροι από πωλήσεις προϊόντων, τα εισιτήρια εισόδου κα. Αλλά και η δημιουργία μιας εμπορικής πολιτικής, στην οποία το προστατευτέο αντικείμενο θα αντιμετωπίζεται και ως προϊόν: ενδεικτικά, αναφέρεται στη μελέτη, «το κάθε “πακέτο χορηγίας” θα μπορούσε να φέρει το όνομα ενός προστατευόμενου είδους (π.χ. Caretta caretta, κόκκινο ελάφι, λύγκας, κ.λπ.), όπου ο επισκέπτης θα μπορούσε να αγοράσει πχ. ένα πακέτο χορηγίας «Μεσογειακή Φώκια», το οποίο περιλαμβάνει –με τη μορφή δώρου– ένα ημερολόγιο, δύο μολύβια, μια σειρά αυτοκόλλητα και μια έντυπη έκδοση του οικείου ΦοΔΠΠ σχετικά με τις δραστηριότητές του. Δημιουργώντας τέτοια πακέτα χορηγιών, διαφορετικών ονομάτων, περιεχομένου και τιμών, ο επισκέπτης ουσιαστικά δεν αγοράζει ένα προϊόν ή ένα βιβλίο, αλλά δίνει μια συνδρομή/χορηγία προς το ΦοΔΠΠ, παίρνοντας ως δώρο τα αντίστοιχα είδη/υλικά/βιβλία», αναφέρεται.
Επίσης προτείνεται διάφορες δράσεις των φορέων να αναζητήσουν χορηγούς ανάμεσα στις εταιρίες μέσω της διαδικασίας εταιρικής κοινωνικής ευθύνης («χορηγικά πακέτα εταιρικής υπευθυνότητας»), με διακριτές δράσεις (άλλη εταιρία για τον καθαρισμό της παραλίας, άλλη για τον καθαρισμό του μονοπατιού, άλλη για την πάταξη της λαθροθηρίας κοκ).
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος έθεσε σε δημόσια διαβούλευση προ δεκαπενθημέρου σχέδιο νόμου για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. Το υπουργείο προτείνει οι φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών να αυξηθούν από 28 σήμερα σε 35, περιλαμβάνοντας όλες τις περιοχές Natura.
Για τη στελέχωση των φορέων το υπουργείο μεταθέτει την υπόθεση στο μέλλον, ορίζοντας ότι όσοι απασχολούνται σήμερα στους φορείς διαχείρισης (και οι οποίοι, σημειωτέον, έχουν αποκτήσει πολύτιμη εμπειρία με το πέρασμα σχεδόν μιας δεκαπενταετίας) θα διατηρηθούν με το ίδιο προσωρινό σχήμα και το 2018 (με οκτάμηνες αντί για ετήσιες συμβάσεις), με τη μισθοδοσία να καλύπτεται από το Πράσινο Ταμείο (τα λειτουργικά έξοδα και τα επιστημονικά κόστη θα μεταφερθούν στον προϋπολογισμό). Κατόπιν θα πραγματοποιηθεί διαγωνισμός μέσω ΑΣΕΠ (στον οποίο οι έχοντες ήδη εμπειρία στους φορείς θα μοριοδοτούνται). Τα διοικητικά συμβούλια των φορέων θα παραμείνουν άμισθα, όπως σήμερα.