Ο «πυγμάχος» του Λος Αντζελες

Ο «πυγμάχος» του Λος Αντζελες

3' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΤΖΟΝ ΦΑΝΤΕ

Ρώτα τη σκόνη

μτφρ.: Γιάννης Λειβαδάς

εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 360

Εκείνο το τραχύ βλέμμα, οχυρωμένο μεταξύ επιφύλαξης και περίσκεψης. Το γερτό κεφάλι με τα κυματιστά μαλλιά όταν το φως πέφτει πάνω τους και σαν αναβαθμίδες σκαμμένου βουνού όταν οι σκιές πληθαίνουν. Ο ταυρίσιος λαιμός, τόσο δυνατός που λες και οι ανάσες του αντί να βγαίνουν από τα σπλάχνα του φτιάχνουν μέσα στο λαρύγγι του μικρές γροθιές. Ποιος είναι ο Τζον Φάντε και γιατί στις περισσότερες φωτογραφίες που έχει βγάλει όταν ήταν νέος θύμιζε περισσότερο εργάτη (κλασικός blue collar);

Είναι ο συγγραφέας που υποχρέωσε ακόμη και τον βαρύθυμο Τσαρλς Μπουκόφσκι να πει: «Τον Τζον Φάντε είτε δεν τον συμπαθείς είτε δεν τον ξέρεις». Ναι, ο Χανκ που δεν χρωστούσε καλό σε κανέναν θεωρούσε πως ο Τζον Φάντε ήταν ο θεός του, ήταν οι λέξεις που ήθελε να γράψει κι εκείνος, το στυλ που είχε μέσα του μια ατόφια δύναμη δίχως εκζήτηση.

Εχουν περάσει πάνω από 70 χρόνια από τότε που ο θρυλικός –πλέον– Φάντε έγραψε το «Ρώτα τη σκόνη». Το ότι συζητούμε ακόμη γι’ αυτόν και τον εμβληματικό Αρτούρο Μπαντίνι (τον ήρωα-alter ego του), σημαίνει πως δεν πήγαν στράφι οι απογοητεύσεις που γεύτηκε μέχρι να φτάσει, στο ύστατο γήρας του πλέον και άκρως καταπονημένος, στον δρόμο της αποδοχής.

Ο Φάντε θα μπορούσε να κάθεται σιμά στον Στάινμπεκ και οι δύο μαζί να είναι οι σπόροι που έριξε η Μεγάλη Υφεση των ΗΠΑ στη λογοτεχνία και έφτιαξε έργα σημαντικά, καθοριστικά και δυναμικά. Ο Φάντε θα μπορούσε να είναι η παλλόμενη φωνή του Λος Αντζελες που από τα έγκατά της βγαίνει όλη η ματαίωση, η πίκρα, η αντίθεση του κοινωνικού τοπίου (οι παρίες μαζί με τους ζάπλουτους), αλλά και η ελπίδα για επιβεβαίωση.

Αυτό ακριβώς φέρει ο νεαρός Μπαντίνι. Ενας Ιταλοαμερικανός από το Κολοράντο που αποφασίζει να πάρει τον μεγάλο δρόμο έως το Λος Αντζελες με σκοπό να πετύχει ως συγγραφέας. Είναι πένης, αλλά ελπιδοφόρος. Είναι ορμητικός, αλλά και αμφίθυμος.

Αίφνης, μέσα από το κύμα των λέξεων και την ορμή της έμπνευσης που τον κατακλύζουν, αναδύεται η απαιτητική μούσα του, η συναισθηματικά ασταθής, αλλά εξαίσιας καλλονής, Καμίλα. Μια Μεξικάνα σερβιτόρα που για τον Αρτούρο είναι η επιτομή του κάλλους, αλλά και η αντιπρόσωπος κάθε ιδανικού που θέλει να πλησιάσει.

Μεταξύ τους θα δημιουργεί μια σχέση γεμάτη σπινθήρες που μόνο πυρκαγιές μπορούσαν να δώσουν. Η μάχη για τον Αρτούρο είναι αδιάπτωτη: από τη μια η Καμίλα και από την άλλη η Πόλη των Αγγέλων που τον περιζώνει με τις αντιθέσεις της. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’30 και οι ΗΠΑ είναι βουτηγμένες στο γκρίζο φόντο του Κραχ.

Ο Φάντε δεν αποτυπώνει μόνο την εσωτερική μάχη ενός καλλιτέχνη που αναζητεί το άστρο του ή την ταραχώδη σχέση του με το κορίτσι των ονείρων του που τελικά χάνεται από προσώπου γης, αλλά καταδεικνύει και το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται το μυθιστόρημά του δίχως να έχει την πρόθεση του Στάινμπεκ (μιας και αναφέρθηκε το όνομά του) να ενδύσει την πρόζα του με έντονες πολιτικές πινελιές.

Ο Μπαντίνι θα μπορούσε να ξεπεταχτεί από βιβλία του Κνουτ Χάμσουν, θα μπορούσε να φέρει τον δραματικό πυρήνα των ηρώων του Ευγένιου Ο’ Νιλ. Κι όμως, φέρει κάτι ακόμη πιο αυθεντικό: είναι εικόνα και ομοίωση του Φάντε. Ενός συγγραφέα ανόθευτου, ειλικρινούς και τολμητία.

Φευ, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα δεν βρήκε την απήχηση που περίμενε ο δημιουργός του. Ούτε πούλησε πολύ, ούτε πήρε επαινετικές κριτικές. Και μάλιστα αυτή ήταν η βασική αιτία που ο Φάντε αποφάσισε να αλλάξει ρότα και να ξεκινήσει καριέρα σεναριογράφου στο Χόλιγουντ.

Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες γεμάτες πικρία και ματαίωση για να βρεθεί ο Τσαρλς Μπουκόφσκι να αναδείξει την ατόφια δύναμη του Φάντε και να τον βάλει στο στόμα και τη συνείδηση των απλών ανθρώπων (ειδικά των νέων) που θα τον ανασύρουν από την αφάνεια.

Το ύφος

Το βιβλίο έχει μια δύναμη καταλυτική. Είναι στακάτο, απέριττο, φλεγματικό, σκληρό και συνάμα αισθαντικό και λυρικό. Ο Μπαντίνι δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένας ήρωας (κλασικός αντι-ήρωας) που κουβαλάει εν σπέρματι όλα τα αντιθετικά στοιχεία που κάνουν έναν πρωταγωνιστή ουσιαστικό και αναγνωρίσιμο. Η μετάφραση ανήκει στον ποιητή Γιάννη Λειβαδά. Παρεμπιπτόντως, η πρώτη μεταφραστική εκδοχή ανήκει στον Τέο Ρόμβο, όταν το μυθιστόρημα είχε εκδοθεί πρώτη φορά από τις εκδόσεις Απόπειρα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή