Η κατακόρυφη άνοδος της πολιτικής θερμοκρασίας ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση, με αφορμή την προοπτική επίλυσης του Μακεδονικού πριν από τον Ιούλιο του 2018, έφερε στην επιφάνεια για πρώτη φορά τόσο έντονα τις δυσκολίες που θα πρέπει να ξεπεραστούν στην Ελλάδα, στην κατεύθυνση ενός πιθανού συμβιβασμού με τα Σκόπια. Από την πλευρά της κυβέρνησης φαίνεται ότι προκρίνεται μια λύση βολιδοσκόπησης και των υπόλοιπων πολιτικών αρχηγών, καθώς ο μικρός κυβερνητικός εταίρος, οι ΑΝΕΛ του Π. Καμμένου, έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να δεχθεί καμία ονομασία που θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία». Σε περίπτωση που δεν υπάρξει κλίμα σύμπνοιας σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας θα αναζητήσει μια απλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την έγκριση πιθανής συμφωνίας.
Από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχει σκληρή γραμμή και απορρίπτεται η ψήφιση οποιασδήποτε συμφωνίας δεν έχει τη σύμφωνη γνώμη της κυβερνητικής πλειοψηφίας, περιλαμβανομένων, δηλαδή, των ΑΝΕΛ. Σε αυτή την περίπτωση η πίεση μεταφέρεται στα μικρότερα κόμματα, εν προκειμένω στο ΠΑΣΟΚ και στο ΚΚΕ. Δεδομένου ότι ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς και δεν υφίσταται καμία επίσημη και, κυρίως, οριστική πληροφόρηση για το πιθανό όνομα, η πολιτική ατμόσφαιρα αναμένεται να φορτιστεί περαιτέρω. Επίσης, αναμένεται να αυξηθούν και οι πιέσεις από τους διεθνείς παράγοντες που επιθυμούν ταχεία επίλυση της ονοματολογικής διαφοράς, προεξαρχόντων των Αμερικανών, αλλά και των Ευρωπαίων (και αυξανόμενα των Γερμανών), ώστε να απεμπλακεί η ευρωατλαντική προοπτική όχι μόνο για τα Σκόπια αλλά και για άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίες κινδυνεύουν από αποσταθεροποίηση ή ρωσική διείσδυση.
Η κυβέρνηση Ζάεφ
Πολιτικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζει μόνο η ελληνική πλευρά, αλλά και η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ στα Σκόπια. Οι μετρήσεις δείχνουν ότι η σλαβομακεδονική πλειοψηφία των κατοίκων της ΠΓΔΜ αρνείται συμβιβασμό στο ονοματολογικό με «αντάλλαγμα» την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, το συγκεκριμένο θέμα αφήνει παγερά αδιάφορη την αλβανική μειονότητα της χώρας, που συντάσσεται αναφανδόν υπέρ ταχείας ευόδωσης των διαπραγματεύσεων, ώστε στην επόμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ να προωθηθεί άμεσα η ένταξη των Σκοπίων. Οι προστριβές που έχει να αντιμετωπίσει ο κ. Ζάεφ αφορούν, προφανώς, και το εσωτερικό του κόμματός του, κάτι που καθιστά επιτακτική την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, όχι μόνο για καθεαυτήν τη συμφωνία, αλλά και για τον χρόνο που θα έχει ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ ώστε να την προωθήσει στους Σκοπιανούς πολίτες. Υπενθυμίζεται ότι στη γειτονική χώρα θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα για την πιθανή συμφωνία επί νέας ονομασίας. Ως εκ τούτου ο κ. Ζάεφ, ο οποίος εμφανίζεται ιδιαίτερα πρόθυμος να προωθήσει μια λύση, θα πρέπει να διατηρήσει, αν όχι να διευρύνει, τις συμμαχίες που απαιτούνται προκειμένου να εγκριθεί μια συμφωνία, όσο το εθνικιστικό VMRO ακόμη αναρρώνει από την κατάρρευσή του. Επίσης, ο χρόνος επίλυσης της ονοματολογικής διαφοράς περιορίζεται και από το γεγονός ότι μετά το καλοκαίρι του 2018 πρακτικά και οι δύο χώρες εισέρχονται σε εκλογικούς κύκλους. Οι –τουλάχιστον προγραμματισμένες– εκλογές, τόσο σε Ελλάδα όσο και σε Σκόπια, είναι για το 2019.
Καλή επικοινωνία
Επί της ουσίας των διπλωματικών συζητήσεων, η Αθήνα παρακολουθεί τη ρητορική «καλής θέλησης» εκ μέρους του κ. Ζάεφ. Οι πλέον έμπειροι ανησυχούν ότι αυτές οι κινήσεις θα περιοριστούν σε επίπεδο εντυπωσιασμού, με την αλλαγή της ονομασίας του αεροδρομίου των Σκοπίων ή της κεντρικής οδού που διασχίζει τη χώρα (από «Μέγας Αλέξανδρος» που είναι σήμερα). Και, βεβαίως, θα διαφημιστεί ως έμπρακτη απόδειξη απόρριψης του αλυτρωτισμού. Η πραγματικότητα είναι ότι αυτές οι κινήσεις είναι πολιτικά σχετικά απλές για την κυβέρνηση Ζάεφ. Το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα είναι η κατάργηση του «αρχαιοπρεπούς» αρχιτεκτονικού προγράμματος στο κέντρο των Σκοπίων. Αντιμετωπιζόταν από την πλειονότητα των κατοίκων της ΠΓΔΜ ως παράδειγμα κακογουστιάς και, παράλληλα, εστία διαφθοράς. Ως προς το όνομα, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια παρερμηνειών επί της συμφωνίας. Θα είναι κάποιος προσδιορισμός που θα εμπεριέχει το όνομα «Μακεδονία». Δεν είναι γνωστό αν θα είναι «Νέα Μακεδονία», «Βόρεια Μακεδονία», «Ανω Μακεδονία» ή κάποια άλλη, ενδιάμεση, λύση που πιθανόν να «βγάλει από το καπέλο» ο ειδικός αντιπρόσωπος του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.
Σε γενικές γραμμές πάντως, το επίπεδο επικοινωνίας που υπάρχει ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια το τελευταίο εξάμηνο είναι εξαιρετικά υψηλό, άμεσο και πολυεπίπεδο. Ο κ. Ζάεφ θα περάσει την Πρωτοχρονιά στη Θεσσαλονίκη, έπειτα από την πρόσκληση του δημάρχου της πόλης Γιάννη Μπουτάρη. Επίσης, με βάση πρόσφατα ευρήματα, φαίνεται ότι υπάρχει πολύ καλή επικοινωνία σε διασυνοριακό επίπεδο. Σε πρόσφατη έρευνα του προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, φάνηκε ότι, παρά τα γραφειοκρατικά προβλήματα, ευρωπαϊκά προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας (τύπου Interreg) εξελίσσονται ομαλά. Επίσης, σε πολύ καλό επίπεδο βρίσκεται η συνεργασία σε αστυνομικά ζητήματα.