ΤΖ. Κ. ΡOΟΥΛΙΝΓΚ
Πολύ καλές ζωές
μτφρ.: Χρήστος Καψάλης
εκδ. Ψυχογιός, σελ. 70
«Σαν μια ιστορία είναι η ζωή. Σημασία δεν έχει η έκταση αλλά το πόσο καλή είναι», με αυτή τη φράση του Ρωμαίου φιλοσόφου Σενέκα, έκλεισε την ομιλία της προς τους αποφοίτους του Χάρβαρντ η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, η γυναίκα που «γέννησε» τον Χάρι Πότερ.
Εκείνη γνωρίζει καλά από ιστορίες. Και ξέρει να τις αφηγείται με πάθος. Εγραψε, άλλωστε, μια ιστορία που αγαπήθηκε όσο λίγες. Την ιστορία των μικρών επίδοξων μάγων που μεγάλωσαν και μορφώθηκαν στη σχολή Χόγκουαρτς, στην οποία οι πρωταγωνιστές της δεν έγιναν μόνον καλύτεροι μάγοι, αλλά κυρίως αγωνίστηκαν να βρουν τον εαυτό τους παλεύοντας ενάντια στο κακό.
Για ποιο πράγμα, λοιπόν, θα μπορούσε να μιλήσει μία από τις πλουσιότερες και φημισμένες γυναίκες του πλανήτη, η οποία για πολλά χρόνια βίωσε στο πετσί της την αποτυχία αλλά και την οικονομική ένδεια; Μια γυναίκα που πολύ νωρίς έμεινε άνεργη, μόνη, να μεγαλώνει χωρίς πατέρα την κόρη της; Μα φυσικά για τη μαγεία και την αποτυχία.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εμπνεύσεις αποφοίτους ενός από τα σημαντικότερα πανεπιστήμια του κόσμου, που προετοιμάζονται να γίνουν οι αυριανοί ηγέτες –ο καθένας στον τομέα του– από το να μιλήσεις για τη σημασία της αποτυχίας. Αυτοί οι νεαροί φιλόδοξοι και ικανοί πολίτες του αυριανού κόσμου βλέπουν στο πρόσωπο της γνωστής συγγραφέως την καταξίωση, γι’ αυτό άλλωστε, μάλλον, κλήθηκε να τους μιλήσει. Και για τον εαυτό τους οραματίζονται το πώς θα τα καταφέρουν, όχι το πώς θα αποτύχουν. Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ στη σύντομη ομιλία της αποδομεί ό,τι ενδεχομένως φαντάζονταν και τους καλεί να σκεφτούν «ανάποδα», όπως μόνον οι μάγοι σκέφτονται.
«Αποτύχετε», λέει στους φερέλπιδες νέους, «χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας», λέει στους λογικούς επιστήμονες, «βγείτε έξω από το πλαίσιο των κλειστών σχολείων, των ιδρυμάτων, των οικοτροφείων», εκείνη που ίδρυσε τη Lumos, για την καταπολέμηση της κάθε είδους ιδρυματοποίησης παιδιών που μεγαλώνουν εσώκλειστα σε ιδρύματα, παρόλο που δεν είναι ορφανά.
«Αναζητήστε τον εαυτό σας», προτρέπει τελικά, στον αντίποδα όλων όσοι στρέφουν τα παιδιά από πολύ νωρίς στην αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης.
Οι πιο σημαντικοί άνθρωποι όταν βρεθούν μπροστά σε ακροατήριο μιλούν για τον εαυτό τους, όχι για τους άλλους. Εκτίθενται, δεν εκθέτουν. Γυμνώνονται, δεν αμύνονται. Δεν δίνουν συμβουλές, παραθέτουν στιγμές από τη ζωή τους, που τους έκαναν αυτό που είναι. Οι πραγματικά επιτυχημένοι άνθρωποι είναι κυρίως στοχαστικοί.
Εχουν «ματώσει» για αυτό που κατέκτησαν, και μερικές φορές έχουν πιάσει πάτο. Οι πραγματικά επιτυχημένοι άνθρωποι είναι αυτοί που αλλάζουν τον κόσμο με το παράδειγμά τους, είναι αυτοί που τολμούν να σπάσουν στερεότυπα, να δείξουν την αδυναμία τους, να μιλήσουν για τους λάθος χειρισμούς για να επαναπροσδιορίσουν την πορεία τους μέσα από την εσωτερική τους φωνή και όχι τις εκάστοτε κοινωνικές ή οικονομικές επιταγές.
Οι δυσκολίες
Η Ρόουλινγκ έγινε γνωστή για το μαγικό της σύμπαν, αυτό όμως είναι μαγικό, ακριβώς επειδή δεν έγινε τίποτα ως διά μαγείας.
Προς τιμήν της, δεν χωρίζει τη ζωή της σε δύο διαστήματα, στο πριν την αναγνώριση και μετά. Δεν κρύβει τη δύσκολη περίοδο. Αντιθέτως, θεωρεί σημαντικότερη εκείνη την περίοδο γιατί μέσα από τις δυσκολίες ξεπέρασε τον εαυτό της, χωρίς όμως να ιδεολογικοποιεί ή να εξιδανικεύει τη φτώχεια. Και στον αντίποδα του μαγικού κόσμου της φαντασίας της, θεωρεί σίγουρο ότι όλη αυτή η μαγεία στο πώς θα νικήσουμε τα εμπόδια είναι μέσα μας. Ενας φανταστικός κόσμος μπορεί να μην είναι εφικτός, μια καλή ζωή όμως είναι, αρκεί να εμπιστευθούμε τη φαντασία μας και τη δύναμη που κρύβει ο ανθρώπινος δεσμός.