Μια νέα εταιρεία, στο πρότυπο της «Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεις» (ΕΑΧΑ), η οποία θα αναλαμβάνει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση αναπλάσεων στην Αθήνα, ιδρύει η κυβέρνηση. Η εταιρεία θα υπάγεται στα υπουργεία Επικρατείας και Υποδομών, δύο άσχετα και χωρίς καμία εμπειρία αστικών αναπλάσεων υπουργεία, αντί του αρμόδιου για πολεοδομικά ζητήματα υπουργείου Περιβάλλοντος, γεγονός που υποδεικνύει ότι η ίδρυσή της εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες.
Σκοπός της εταιρείας είναι «ο συντονισμός του σχεδιασμού, ο προγραμματισμός και η υλοποίηση αναπλάσεων εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, ιδίως στο κέντρο της πόλης των Αθηνών, με έμφαση στις περιοχές του εμπορικού τριγώνου και των προσφυγικών της λεωφόρου Αλεξάνδρας», αναφέρεται στο σχέδιο νόμου. Μάλιστα η εταιρεία θα μπορεί «κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης» να αξιοποιεί εγκαταλελειμμένα, κενά η ανενεργά κτίρια «με τη σύμφωνη γνώμη και σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, νομείς, κατόχους ή τους αρμόδιους διαχειριστές τους».
Στις αρμοδιότητες της εταιρείας θα είναι η καταγραφή του κτιριακού και πολιτιστικού αποθέματος «καθώς και κάθε είδους κοινόχρηστων ή μη υποδομών και χώρων», δηλαδή… όλης της πόλης. Επίσης, η εκτέλεση ή η ανάθεση έργων ανάπλασης, η διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, η εκπόνηση μελετών, η ανάληψη έργων κ.ά.
Η εταιρεία θα στελεχωθεί με άγνωστο αριθμό ατόμων (θα διευκρινιστεί σε δεύτερη φάση από τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας της) και θα έχει οκταμελές διοικητικό συμβούλιο: πρόεδρο, διευθύνοντα σύμβουλο, εκπροσώπους των υπουργείων Περιβάλλοντος, Υποδομών και Πολιτισμού, του Δήμου Αθηναίων, της Περιφέρειας και… τον διοικητή του νοσοκομείου «Αγιος Σάββας» (μια επιλογή που έχει λογική στο θέμα της ανάπλασης των προσφυγικών της Αλεξάνδρας, αλλά… μόνο σε αυτό).
Αυτό που προκαλεί απορία είναι ότι η «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» δεν θα είναι εποπτευόμενος οργανισμός του υπουργείου Περιβάλλοντος (όπως ήταν η ΕΑΧΑ), αλλά των υπουργείων Επικρατείας και Υποδομών (υπουργοί Αλ. Φλαμπουράρης και Χρ. Σπίρτζης), που δεν έχουν καμία εμπειρία ή αρμοδιότητα (μόνο δευτερεύουσα το Υποδομών) σε θέματα αστικών αναπλάσεων. Αυτό υποδεικνύει ότι η δημιουργία της εταιρείας εξυπηρετεί τις πολιτικές φιλοδοξίες των δύο υπουργών και όχι το ουσιαστικό της αντικείμενο, ενώ είναι απαξιωτική για το υπουργείο Περιβάλλοντος που βρίσκεται για ακόμα μία φορά… θεατής σε τομείς αρμοδιότητάς του.
Οι αντιδράσεις
Το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου προκάλεσε την εντονότατη αντίδραση του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, που με ανακοίνωσή του κατηγορεί την κυβέρνηση για μικροπολιτική. «Παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης, ότι ο δήμος Αθηναίων θα διαδραμάτιζε κεντρικό, ακόμη και συντονιστικό, ρόλο στο εγχείρημα, από το σχέδιο νόμου προκύπτει ότι η συμμετοχή του Δήμου έχει υποβαθμιστεί σε ρόλο απλού μέλους ενός οκταμελούς διοικητικού συμβουλίου. Πρόκειται για κυβερνητική κίνηση που de facto ακυρώνει τη δημοτική αρχή της πρωτεύουσας της χώρας, με κίνητρα προδήλως μικροπολιτικά. Η κυβέρνηση δυστυχώς συνεχίζει, και μάλιστα με τον πιο ακραίο και απροκάλυπτο τρόπο, την πάγια πολιτική των προκατόχων της, να κρατούν τον πρώτο Δήμο της χώρας καθηλωμένο σε ρόλο απλού παρατηρητή σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τα του οίκου του», αναφέρει η ανακοίνωση.
«Ο δήμος Αθηναίων ήδη υλοποιεί συγκεκριμένο Σχέδιο Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης. Η Αθήνα, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της, διαθέτει ένα σχολαστικά επεξεργασμένο αναπτυξιακό πρόγραμμα, με εξασφαλισμένους ευρωπαϊκούς και εγχώριους οικονομικούς πόρους της τάξεως των περίπου 200 εκ. ευρώ. Όσοι νομίζουν ότι θα υπάρξει σχέδιο ανάπλασης της Αθήνας, χωρίς την Αθήνα, θα διαψευστούν στην πράξη. Θα είναι όμως αργά, καθώς άλλη μια ευκαιρία για την πρωτεύουσα θα έχει χαθεί. Εκτός εάν η κυβερνητική εξαγγελία, για το καλό της πόλης, παραμείνει εξαγγελία», καταλήγει.
Ανακοίνωση εξέδωσε και ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης, αντιδρώντας στην κριτική που δέχθηκε. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στην αρμοδιότητα του ιδίου και του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη για ζητήματα αστικών αναπλάσεων, υποστηρίζει ότι «εποπτεύεται από τον Υπουργό προεδρεύοντα την διυπουργική των Μεγάλων ΄Εργων Υποδομής και από τον Υπουργό του υπουργείου που διαθέτει τις πλέον στελεχωμένες και έμπειρες τεχνικές υπηρεσίες που απαιτούνται. Με άλλα λόγια, η σύσταση της “Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.” είναι κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, με την σύμφωνη μάλιστα γνώμη του Δημάρχου Αθηναίων και της Περιφερειάρχου Αττικής και όχι ζήτημα μεμονωμένων υπουργείων», χαρακτηρίζοντας κάθε άλλη ανάγνωση «αν όχι κακόπιστη, τουλάχιστον ανακριβή και αβάσιμη».
Ενδιαφέρον είναι ότι ο υπουργός… αμελεί την υπερδεκαετή, επιτυχημένη λειτουργία της ΕΑΧΑ, επί των ημερών της οποίας δημιουργήθηκε ο «μεγάλος περίπατος» της πόλης.
«Δεν είναι μυστικό, ότι επί σαράντα και πλέον χρόνια, πολλοί σχεδιασμοί, ακόμη και κάποιοι υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας, ναυάγησαν στις συμπληγάδες της γραφειοκρατίας, της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και των μικροπολιτικών ανταγωνισμών. Αυτή την φορά πρέπει να είμαστε αποτελεσματικοί», αναφέρει.
«Ο νέος φορέας δεν διεκδικεί να υποκαταστήσει λειτουργίες και αρμοδιότητες ούτε των υπουργείων ούτε των ΟΤΑ. Διεκδικεί να τις συνθέσει, να τις συντονίσει και να τις θέσει σε άμεση κίνηση.», αναφέρει, χαρακτηρίζοντας τη νέα εταιρία «ένα επιχειρησιακό κέντρο, μία “task force” ειδικής αποστολής», «ο πιο πρόσφορος τρόπος να συγχρωτιστούν άμεσα – και συνεπώς αποτελεσματικά – οι απόψεις, οι αρμοδιότητες και οι δράσεις».