Σαν ένα ρεύμα του αέρα έρχεται καμιά φορά η ανάμνηση και σε χτυπάει στον ώμο. Στη Φωκίωνος Νέγρη, η επιγραφή «Elite» μοιάζει να είναι ορατή νύχτα – μέρα, σαν να μην κατέβηκε ποτέ. Περπατώ στην Κυψέλη και, στη γωνία Επτανήσου και Θήρας, κοντοστέκομαι. Αναρωτιέμαι, εδώ ήταν το Elite ή πιο κάτω; Ολόγυρα οι οικείες όψεις των πολυκατοικιών συντηρούν εκείνο τον κήπο των αναμνήσεων μέσα σε ένα πρωινό, απρόσμενα γαλήνιο. Στην ωραία πολυκατοικία, με την ημικυκλική απόληξη, τόσο χαρακτηριστική της Φωκίωνος Νέγρη, είναι σαν να ξαναβλέπω το παλιό φωτογραφείο. Η θολή εικόνα καθαρίζει.
Δεν είναι που το θυμόμουν από παλιά, και αν ψάξω στις οικογενειακές φωτογραφίες, θα βρω το διπλό πορτρέτο με τη νόνα μου και την υπογραφή του Elite. Είναι που είχα διαβάσει τη μονογραφία του κυρίου Elite, του Τάσου Κουτσούκου, γραμμένη ως διήγηση, που έμεινε ημιτελής, από τον Μίλτο Α. Λιδωρίκη. Αυτό το βιβλιαράκι των 54 σελίδων («Elite. Μια επωνυμία που έγινε όνομα και ιστορία του θεάτρου», εκδ. Παρουσία, 2017) ήρθε σαν ένας μικρός στρόβιλος και με οδήγησε στους αφανείς δαιδάλους της αστικής μνήμης. Ο Elite ήταν ένα κομμάτι της ιστορίας της Αθήνας, εκείνης της Αθήνας που έχει πλέον σαρωθεί. Και έρχονται στιγμές να αναρωτιέσαι αν πράγματι υπήρξε εκείνη η Αθήνα των «καλών» φωτογραφείων και αν όλος αυτός ο κόσμος που φωτογραφήθηκε κάποτε στο στούντιο του Τάσου Κουτσούκου είχε ποτέ σκεφτεί ότι θα ερχόταν η μέρα που η Αθήνα θα τους προσπερνούσε όλους.
Ηταν άβολη η σκέψη και προ πάντων άδικη. Είχα στα χέρια μου, πολύτιμο δώρο, το λεύκωμα για τα 25 χρόνια του θεάτρου «Μουσούρη», γεμάτο με τις θεατρικές φωτογραφίες του Elite. Ισως αυτή η σχέση του Μουσούρη με τον Elite είχε οδηγήσει τον Μίλτο Α. Λιδωρίκη να βρει τον Τάσο Κουτσούκο για να γράψει τη μονογραφία του. Ο Κώστας Μουσούρης ήταν πατριός του Μίλτου Λιδωρίκη, κι ο ίδιος ήταν γιος του διάσημου δημοσιογράφου Αλέκου Λιδωρίκη. Ψηφίδα την ψηφίδα πύκνωνε ο χάρτης και ο Elite, που κάποια στιγμή μετά το 1950 εξελίχθηκε στον βασικό θεατρικό φωτογράφο της Αθήνας, έφερε ο ίδιος τα σπέρματα των μεγάλων μετακινήσεων των Ελλήνων μέσα και έξω από τα σύνορα.
Μου αρέσει να σκέφτομαι καθώς βαδίζω στην ακτίνα του παλιού φωτογραφείου πως αυτή η άλλοτε ναυαρχίδα της Κυψέλης προήλθε από τη ρωμιοσύνη της Πόλης. Πολίτης ήταν ο Τάσος Κουτσούκος, γεννημένος το 1915, και εκεί στην Πόλη, μικρό παιδί είχε δουλέψει στο μεγάλο φωτογραφείο των Sebah & Joallier. Ολα δένουν και ίσως είναι αυτό που λέμε «αστικό βάθος», εκείνο το αταξινόμητο, μονίμως διαφεύγον και ουδέποτε προσδιοριζόμενο αίσθημα οικειότητας και αισθητικής συγγένειας.
Επτανήσου και Θήρας 2, η παλιά πολυκατοικία, νεόδμητη όταν εγκαταστάθηκε εκεί ο Τάσος Κουτσούκος το 1949, συνοψίζει εκείνο το ήθος. Είναι απέναντι από την προγενέστερη πολυκατοικία Λαναρά, κτίσματα που ξεκίνησαν τη ζωή τους όταν η Φωκίωνος Νέγρη ήταν το νέο βουλεβάρτο και οργάνωνε εξ αρχής τη ζωή της Κυψέλης και της Πατησίων. Εκεί, ξεκίνησε την αυτόνομη αθηναϊκή καριέρα του και ο Τάσος Κουτσούκος, που ήταν και αυτός νέος, 35άρης, με θητεία σε ονομαστά αθηναϊκά φωτογραφεία. Ηρθε για να χτίσει τη ζωή του και έκανε όνομα, έγινε μύθος, έγινε αφορμή να περπατήσω πρόσφατα γύρω από το φωτογραφείο του και ήταν σαν να ήταν ακόμη αναμμένη η επιγραφή του. Το Elite πέρασε στην ιστορία και ήρθε αυτό το μικρό βιβλίο του Μίλτου Λιδωρίκη να μου το θυμίσει και να με φέρει στην προθήκη του παλιού φωτογραφείου, που στο μέλλον η ιστορία του θα ακούγεται σαν ένα παράξενο παραμύθι.